گپ
جشنواره محل آدم‌های از جان گذشته است
تینو صالحی با نمایش «تختی در اتاق ۲۳ هتل آتلانتیک» در جشنواره چهلم فجر حضور دارد
سبا حیدرخانی- خبرنگار
«تختی در اتاق ۲۳ هتل آتلانتیک» نمایشی به نویسندگی و کارگردانی تینو صالحی و برشی از یک شب مهم در زندگی جهان پهلوان غلامرضا تختی است که پاییز امسال با بازی «رضا بهرامی» (در نقش تختی) در مجموعه تئاتر شهر به صحنه رفت و قرار است در بخش مسابقه صحنه‌ای چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به رقابت با دیگر آثار بپردازد. به بهانه این حضور با صالحی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را می‌توانید در ادامه بخوانید.
فشما در این اثر سراغ شخصیتی رفتید که بازنمایی داستان زندگی‌اش دست‌کم در مدیوم سینما و تلویزیون با چالش‌هایی مواجه بوده است. آیا تحت‌تأثیر این حساسیت‌ها درباره مرگ جهان پهلوان تختی قرار نگرفتید؟
راستش نمایش «تختی» برداشت بسیار متفاوتی از زندگینامه جهان پهلوان تختی بود. من نمی‌خواستم صرفا یک کار تاریخ‌نگاری روی این موضوع انجام دهم و قصد داشتم تم اجتماعی «قهرمان‌کشی» را به آن اضافه کنم، برای همین کار پرریسکی بود اما به‌هرحال این ریسک را پذیرفتم؛ نظر به اینکه تختی، شخصیت شناخته‌شده و محبوبی است، این کار را با وجود حساسیت‌ها، انجام دادیم و با نگاه متفاوتی که نسبت به این شخصیت داشتیم سعی کردیم از تختی آشنایی‌زدایی کنیم. تمام قصه ما در یک شب تا صبح روایت می‌گذرد؛ شبی در هتل که منتهی به مرگ او است و در قالب توهمات و خودگویی‌ها، تصاویری کلاژ‌مانند را از زندگی تختی می‌بینیم و در نتیجه روایت اثر، اصلا خطی نیست اما با وجود این اتفاق، خوشبختانه نمایش در اجرای عمومی با اقبال خوبی مواجه شد و با وجود اینکه آذر ماه، هنوز محدودیت ظرفیت 50درصدی بلیت‌ها برداشته نشده بود اما در نهایت، صد‌درصد ظرفیت سالنی که در اختیار اجرا بود، پر می‌شد.
فبه‌نظر می‌رسد «انتخاب بازیگر» چالش بزرگی در مورد ایفای نقش شخصیت‌های معاصر و محبوب باشد؛ در مورد غلامرضا تختی، شاید علاوه بر صورت، باید فیزیک بازیگر مورد نظر هم به این شخصیت ورزشکار نزدیک می‌شد. با این چالش و حساسیت هم روبه‌رو بودید؟
اگر صرفا به سلیقه خودم بود، اصلا این موضوع برایم اهمیتی نداشت. در نگاه اول، دوست داشتم بازیگری نقش تختی را بازی کند که نه از نظر چهره شباهتی به او داشته باشد و نه حتی از حیث هیکل و اندام ورزشکاری تا تماشاگر از این دور شود که من آمده‌ام «تختی» را ببینم و بتواند بیشتر به تم مورد‌نظر نمایش توجه کند اما با توجه به احترامی که خودم برای جهان پهلوان تختی قائل بودم و می‌دانستم که مخاطب او را دوست دارد، سعی کردم بازیگری را انتخاب کنم که هرچند کاملا شبیه تختی نیست اما خیلی هم از او دور نباشد. از دید خود من، در نهایت از میان بازیگران کار کرده تئاتر، شبیه‌ترین فرد به جهان پهلوان تختی را برای ایفای نقش او انتخاب کردیم.
فجشنواره تئاتر فجر همیشه و در یک دهه اخیر بیشتر با نقدهای تند و مخالفت‌هایی مواجه بوده؛ از تقاضا برای عدم‌برگزاری‌اش گرفته تا شکل اجرای آن و حاشیه‌هایی که در مورد انتخاب آثار وجود دارد. با این نقدها، فکر می‌کنید آورده‌ای که جشنواره می‌تواند برای تئاتر ما داشته باشد، چیست؟
یک فستیوال در هر جایی از دنیا، محلی برای جمع شدن تئاترهایی است که در طول یک یا 2سال کار و اجرا شده‌اند و حالا در کنار هم و تحت‌عنوان یک جشنواره اجرا می‌شوند و بین متخصصان آن رشته که شاید خیلی‌هایشان در شرایط عادی نتوانند به‌صورت مشترک یک تئاتر را ببینند، تبادل فکر و عقیده می‌شود. بنابراین نخستین کارکرد جشنواره درنظر من، محفلی است که همه متخصصان را جمع می‌کند تا کار هم‌دیگر را ببینند و تبادل افکار و تکنیک کنند و اگر کسی فکر جدیدی دارد ارائه کند. حالا برای اینکه انگیزه‌ای برای تلاش بیشتر فراهم شود، موضوع رقابت هم وسط می‌آید تا بفهمیم چه نمایشی و چه تفکری توانسته بهتر خودش را نشان دهد. اما به‌نظر من مهم‌ترین اتفاقی که جشنواره‌ها مخصوصا در تئاتر مرکزگرای ایران ایجاد می‌کنند این است که شاید نیمی از آثار شرکت‌کننده در جشنواره تئاتر فجر از شهرستان‌های دیگری به غیر از تهران باشند و همگی می‌توانند آثار هم‌دیگر را ببینند و از هم تأثیر بگیرند، چیزی را بیاموزند و کارشان را اصلاح کنند. از این منظر، جشنواره می‌تواند رویدادی ارزشمند باشد.
فچشم‌اندازتان از چهلمین جشنواره تئاتر فجر چیست؟ با توجه به اینکه عدد «چهل» در ادبیات و عرفان ما نمادی از پختگی و عقل‌گرایی است و انتظارها را از این دوره جشنواره بالاتر می‌برد.
طبیعی است که در جشنواره امسال شاید خیلی از کارگردان‌های مطرح حضور نداشته باشند چون در یکی، دو سال اخیر برخی به‌خاطر شرایط کرونایی کاری اجرا نکردند. البته خیلی‌ها هم کار کردند و چراغ تئاتر را روشن نگاه داشتند. با احترام به تمام کسانی که با وجود کار خوب‌شان در میان آثار راه‌یافته به جشنواره نیستند، یا نتوانستند در این مدت کار کنند باید بگویم که به اعتقاد من، کسانی که در این دو سال تئاتری اجرا کردند، بسیار قابل‌تقدیرند و بر همین اساس، جشنواره چهلم تئاتر فجر، جشنواره آدم‌های فداکار و از جان گذشته است. چون همه ما می‌دانیم که در شرایط کرونا، تمرین و اجرا و جمع شدن گروه چقدر کار سختی بود. اما از آنجا که در 8، 7ماه اخیر شرایط از نظر کاهش شیوع بیماری کمی بهتر شده بود و تئاترها بهتر و بیشتر کار کردند، شاهد کارهای خیلی خوبی در جشنواره هستیم و از این نظر، فکر نمی‌کنم بتوان گفت چون همچنان درگیر کرونا بودیم، پس کیفیت آثار هم پایین است. برای همین به‌نظر من رقابت در چهلمین جشنواره تئاتر‌فجر، سنگین خواهد بود.
