نقشه فقر مطلق در ایران

آمارهای رسمی از گرفتاری 22.8درصد از خانوارهای کشور در فقر مطلق حکایت دارد؛ اما توزیع جغرافیایی این شاخص در پهنه سرزمینی به‌گونه‌ای است که تفاوت میان استان‌های دارای بیشترین و کمترین میزان فقر مطلق، از اختلال 4.6برابر نسبت خانوارهای گرفتار حکایت دارد.
به گزارش همشهری، در نمای فقر مطلق کشور ، همچنان استان محروم و کم‌برخوردار سیستان و بلوچستان در بدترین شرایط قرار دارد و به‌طور میانگین 51.4درصد از کل خانوارهای این استان گرفتار فقر مطلق هستند. در مقابل، در استان یزد در مرکز ایران، خفیف‌ترین وضعیت گرفتاری خانوارها در تله فقر مطلق تجربه شده و فقط 11.1درصد از خانوارهای این استان را در برگرفته است.
برآوردهای متکی به اطلاعات پایگاه ملی رفاه ایرانیان نشان می‌دهد که به‌طور میانگین 22.8درصد از جمعیت کشور گرفتار فقر قطعی هستند اما نکته مهم اینجاست که از مجموع 31استان، 14استان وضعیت بهتری از منظر فقر مطلق نسبت به میانگین کشوری دارند و در 17استان شرایط وخیم‌تر است. این اختلاف در سنجش استانی شدت فقر، به‌واسطه پایین بودن شدت فقر مطلق در پایتخت است که به‌تنهایی 15درصد از کل خانوارهای کشور را اسکان داده و ضریب فقر مطلق آن 12.6درصد است. 
بررسی داده‌ها نشان می‌دهد در شهرهایی مانند اهواز و مشهد، جمعیت فقیر متمرکزتر است و شاهد تشکیل کلونی فقر هستیم؛ اما در شهرهایی مانند اصفهان و تبریز جمعیت فقیر دارای پراکندگی بیشتری است. از سویی دیگر جمعیت غالب شهر تهران در 4دهک بالای درآمدی کشور قرار دارند، در حالی که در شهرهای بسیاری همچون ایرانشهر، غالب جمعیت در 4دهک پایین درآمدی قرار می‌گیرند. نکته دیگر اینکه در برخی از شهرهای کشور مانند ارومیه، خمینی‌شهر، ایلام و مشهد، شهر به دو بخش ثروتمندنشین و فقیرنشین تقسیم شده است؛ مثلاً خانوارهای ثروتمند ارومیه در جنوب این شهر و خانوارهای دهک‌های پایینی در شمال این شهر سکونت دارند، اما در خمینی‌شهر و ایلام این وضعیت معکوس است و همچنین در مشهد دهک‌های بالایی در غرب شهر و دهک‌های پایینی در شرق متمرکز هستند. 
از طرف دیگر، در شهرهایی همچون اهواز، فارس، قم و کرمانشاه محلات فقیر و ثروتمند به‌صورت شطرنجی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. بررسی وضعیت رفاهی خانوارها براساس سایر شاخص‌ها نیز اطلاعات جالبی به‌دست می‌دهد؛ به‌عنوان‌مثال در شهرهای با نرخ فقر مطلق بالایی همچون سرباز، سراوان و تربت‌جام (با نرخ فقر قطعی 67.6، 55.1 و 47.6) جمعیت خانوارهایی که فاقد عضو دارای درآمد ثابت بسیار بالاست و به‌ترتیب 88.8، 78.3 و 67.2 است اما در شهرهای با وضعیت مطلوب‌تر نظیر سمنان، بهبهان و شهرکرد با نرخ فقر 8.7، 15.2 و 12.8، نرخ خانوارهای فاقد عضو دارای درآمد ثابت، پایین‌تر بوده و به‌ترتیب بالغ ‌بر 22.8، 32.9 و 30.7 است.