کنترل چینی کرونا با «کد سلامت»
سیستم نظارتی چین با استفاده از فناوری‌های جدید باعث مهار کرونا در این کشور شده و با وجود برخی شک و شبهه‌ها توجه کشورهای دیگر را هم به‌خود جلب کرده است
عمادالدین قاسمی‌پناه، روزنامه‌نگار
چین به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور دنیا، از ابتدای شیوع کووید-19 تلاش کرد از توانایی فناوری‌های گوناگون برای کنترل این بیماری استفاده کند. استفاده از اپلیکیشن‌هایی که مبتنی‌بر «کد سلامت» هستند، در این کشور به سرعت رواج یافت تا بر تردد شهروندان نظارت کند. دوربین‌های حرارتی در مکان‌های شلوغ دمای بدن افراد را اندازه می‌گرفت. روبات‌ها در بیمارستان‌ها به کمک کادر درمان آمدند تا هم سرعت خدمات‌دهی افزایش یابد و هم مانع از ابتلای کادر درمان به بیماری شوند.
با این حال، شاید اپلیکیشن‌های موبایلی
«کد سلامت» به‌عنوان ابزاری دیجیتال که احتمال قرار گرفتن در معرض ویروس کرونا را نشان می‌دهد، بیشترین کاربرد و البته بیشترین حواشی را به همراه داشت.
کاربردهای دیگر
چین چاره‌ای نداشت که برای محافظت از جمعیت خود از یک ابزار تقریبا مطمئن برای قرنطینه و جلوگیری از تردد بیماران استفاده کند. استفاده همگانی و هماهنگ‌شده بین نهادهای مختلف «کد سلامت» باعث می‌شود اگر وضعیت فردی به حالت قرمز یا پرریسک درآید تمام ارگان‌ها و سازمان‌ها از آن مطلع شوند و حتی پلیس فرودگاه مانع از سوار شدن چنین فردی به هواپیما برای جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس شود.
منتقدان دولت چین مدعی هستند که حزب کمونیست چین بهترین الگو را برای کنترل مردم پیدا کرده است، چراکه به بهانه همه‌گیری این بیماری می‌تواند فعالان سیاسی منتقد را کنترل و حتی آنها را ملزم به قرنطینه کند. دولت چین اعلام کرده که می‌خواهد از این فناوری ردیابی برای امور دیگر هم استفاده کند. گفته شده که برخی از افراد متواری به وسیله کدهای سلامت ردیابی شده‌اند. برخی از متواریان که از نصب این اپلیکیشن‌ها اجتناب کرده‌اند، تا حدی برای زندگی به مشکل برخورده‌اند که درنهایت تسلیم شده‌اند.
مقام‌های چین که در مهار کووید-19 موفق بوده‌اند، اکنون می‌توانند نظارت خود را بر سایر مخاطرات، ازجمله جرم و جنایت، آلودگی هوا معطوف کنند.
زندگی با کد
اساس کنترل شهروندان مبتنی‌بر «کد سلامت» است. به این ترتیب که مقامات محلی، با همکاری شرکت‌های فناوری، براساس موقعیت مکانی، سابقه سفر، نتایج آزمایش و سایر داده‌های بهداشتی شهروندان یک پروفایل کاربری می‌سازند. این کدها که به رنگ‌های سبز، زرد یا قرمز هستند، تعیین می‌کنند که دارنده هر کد اجازه ورود به ساختمان‌ها یا فضاهای عمومی را دارد یا نه. مقامات محلی شهروندان را ملزم به استفاده از این ابزار می‌کنند تا آنها را قرنطینه یا ترددشان را محدود کنند.
این کنترل‌ها باعث شده که هدف چین برای از بین بردن کامل ویروس در داخل مرزهایش محقق شود. با اینکه این محدودیت‌ها گاهی منجر به جداسازی بعضی از کودکان از والدین شده یا متخلفان از قوانین قرنطینه را راهی زندان‌ها کرده، اما از سوی دیگر مشاهده می‌شود که تعداد قربانیان در آمریکا و بعضی از مناطق دیگر دنیا رو به افزایش است.
نگرانی از سوءاستفاده
سیستم نظارتی چین همچنان در حال فعالیت است و اگرچه عموم مردم از این سیستم در طول همه‌گیری حمایت کرده‌اند، اما به‌تدریج نشانه‌های نگرانی از تهدید حریم خصوصی نمایان می‌شود. به گزارش نیویورک‌تایمز، می‌هائویو که در یک بیمارستان تخصصی دندانپزشکی در هانگژو(شهری در شرق چین) در اوایل شیوع کرونا به‌عنوان داوطلب کار می‌کرد، می‌گوید: «این کنترل‌ها واقعاً نتایج بسیار خوبی به همراه داشته است، اما اگر پس از پایان همه‌گیری، این ابزار همچنان مورد استفاده دولت قرار بگیرد، خطری بزرگ برای مردم عادی خواهد بود.»
یکی از کارهایی که از سال2020 در هانگژو انجام شد، استفاده از دوربین‌های خیابانی برای کنترل استفاده از ماسک است. همچنین در یکی از مناطق، مصرف برق خانه‌ها کنترل شد تا بررسی کنند که آیا ساکنان به الزامات قرنطینه پایبند هستند یا خیر. در شهر لویانگ هم سنسورهایی روی در خانه‌هایی که ساکنان آن قرنطینه بودند نصب شد تا در صورت باز شدن در مقامات مطلع شوند.
همچنین دولت مرکزی به پلیس و شرکت‌های اینترنتی و مخابراتی دستور داده است تا اطلاعات مربوط به سابقه سفر ساکنان را با کارکنان محلی به اشتراک بگذارند تا آنها بتوانند تصمیم بگیرند که آیا ساکنان آن منطقه پرخطر محسوب می‌شوند یا خیر.
