سلامتی؛ هدیه پزشکان به اهالی واریش

ثریا روزبهانی- روزنامه‌نگار

اغلب روستاهای حاشیه‌‌ای شهر تهران هرچند که فاصله اندکی با پایتخت دارند اما به‌دلیل به حدنصاب نرسیدن جمعیت‌شان، از داشتن برخی خدمات درمانی محروم‌اند. همچون ساکنان ۱۳روستای تابعه بخش کن که برای دریافت خدمات تخصصی‌تر باید روانه شهر شوند. خبر خوب اینکه مدتی است عده‌‌ای پزشک خیّر به همراه اعضای هلال‌احمر در قالب گروه‌های جهادی «کاروان سلامت» به این روستاها سفر می‌کنند تا اهالی این روستاها را از حداقل  امکانات درمانی برخوردار کنند. آنها اعتقاد دارند با این کار هم حال دلشان خوب شده و هم بیماران درمان می‌شوند. این گروه جهادی اغلب جمعه‌ها به مناطق محروم و حاشیه‌ای تهران می‌روند تا سلامتی آن دسته از افرادی که از امکانات بهداشتی و درمانی محروم بوده و بیشتر غصه نان دارند تا غم بیماری بررسی کنند. این بار مقصد سفر روستای «واریش»  بود و بیماران از اهالی این روستا هستند.

روستاها؛ محروم از سهم سرانه درمانی
روستای واریش حدود ۵۰کیلومتر از تهران فاصله داشته و جزء حریم منطقه۲۲ محسوب می‌شود. از بزرگراه شهید خرازی وارد مسیر پر‌پیچ‌و خم روستاهای وردیج و واریش می‌شویم؛ مسیری که بارش برف آن را صعب‌العبور کرده است. در کمتر از ۲۰دقیقه به روستا می‌رسیم. کوچه پسکوچه‌های روستا سوت و کور است؛ انگار کسی در اینجا زندگی نمی‌کند. نه صدای دام و احشامی می‌آید و نه خبری از شلوغی است. بافت قدیمی روستا باعث شده تا خودروها مسیر رفت‌وآمد اهالی را اشغال نکرده و سهمی از کوچه‌پسکوچه‌ها نداشته باشند. روستای وردیج و واریش با فاصله کمی از یکدیگر واقع شده و بیش از ۸۰۰ نفر در این روستاها سکونت دارند. شغل اصلی‌شان کشاورزی و مرغداری است و خانواده‌های این روستا از این طریق امرار‌معاش می‌کنند. جوانان برای رفاه، دسترسی بهتر به خدمات و همچنین کسب درآمد از روستا کوچ کرده‌اند. اغلب ساکنان باقی‌مانده روستا را افراد سالخورده و میانسال تشکیل می‌دهند.
اعضای گروه جهادی فعالیت‌شان را از ۸صبح آغاز کرده و اتاق معاینه‌شان را در مسجد روستا علم می‌کنند. تعدادی از پزشکان عمومی، روانشناس، متخصص ارتوپد، ماما و نیروهای دوره‌دیده هلال‌احمر اعضای گروه جهادی را تشکیل می‌دهند. این داوطلبان بدون حمایت نهاد و ارگانی و همچنین وابستگی جناحی یا گروهی، به‌صورت خودجوش، آستین همت را بالا زده‌اند تا پای قسمی که خورده‌اند بایستند. هر دکتر پشت میزی با فاصله‌‌ای از دکتر دیگری نشسته و برگه‌‌ای که پشت سر هرکدام نصب شده، نشان‌دهنده تخصص آن پزشک است. حجت رضایی، رئیس مجتمع امداد جمعیت هلال‌احمر منطقه۲۲ درباره فعالیت داوطلبانه و جهادی کاروان سلامت می‌گوید:«از مدتی قبل طرح کاروان سلامت با هدف ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به ساکنان روستاها در غرب تهران آغاز شده بود که در آن با حضور نیروهای داوطلب، شهروندان، زیرنظر کارشناسان و پزشکان معاینه و ویزیت می‌شوند. فاز نخست این طرح‌ ماه گذشته در روستا وردیج و فاز دوم آن در روستا واریش انجام می‌شود. در این کاروان ۲پزشک عمومی، کارشناس ارشد تغذیه، کارشناس ارشد مامایی، روانشناس و کارشناس ارشد فیزیولوژی و حرکات اصلاحی حضور دارند که جزو نیروهای داوطلب به شمار می‌آیند و برای خدمت‌رسانی اعلام آمادگی کرده‌اند». او استقبال روستاییان از این طرح را چشمگیر ارزیابی می‌کند و می‌افزاید:«با توجه به اینکه در روستاهای غرب تهران درمانگاه وجود ندارد و از امکانات پزشکی محروم هستند، دهیار روستا درخواست کرده است که این خدمات به شکل مستمر به ساکنان ارائه شود».

حس نوع‌دوستی؛ درمان شادی همه
اهالی روستا از آمدن گروه جهادی باخبرند و از همان دم‌دم‌های صبح دفترچه به‌دست، صف طولانی و منظمی را در محوطه بیرونی مسجد درست کرده‌اند. هرکدام با توجه به بیماری‌ای که دارند به سراغ پزشک داوطلب می‌روند و روبه‌روی او می‌نشینند و هرچه دل تنگ‌شان می‌خواهد می‌گویند. این پزشکان گوش شنوای خوبی برای شنیدن دردهای اهالی دارند. به همین‌خاطر برای هر مریض زمان زیادی می‌گذارند تا بیماری‌‌اش را تشخیص و راه درمان را به او توضیح بدهند. روستاییان با دیدن نسخه‌ها نگران هزینه تهیه دارو هستند اما تیم پزشکی با داروهایی که به همراه آورده‌‌اند این دغدغه را به سرعت رفع کرده و به بیماران اطمینان می‌دهند که نگران نباشند؛ چراکه آنها پیگیر درمانشان خواهند بود. آقای دکترمحمدجواد ابراهیمی از ابتدای شکل‌گیری کاروان سلامت در این گروه جهادی حضور فعال داشته و درباره این کار داوطلبانه می‌گوید: «برای من، خدمات داوطلبانه مترادف با احساس زنده بودن و شکرگزاری از خداوند است. در واقع ما پزشکان داوطلب وسیله‌‌ای هستیم تا الطاف الهی را به همنوعانمان ارزانی داشته و مشکلات و بیماری آنها را تسکین بدهیم. باید توجه داشت که این احساس را تنها در امور داوطلبانه می‌توان به‌دست آورد. من به‌دنبال دنیایی انسانی‌تر، مهربان‌تر و البته مسالمت‌آمیز‌تر هستم. باور دارم که می‌توان کار بهتر و بیشتر برای افراد نیازمند و محروم انجام داد. در این گروه جهادی همه ما بخشی از زمان، منابع، انرژی و مهارت خود را به رایگان و بدون درخواست‌های مادی و اقتصادی و حسب انگیزه شخصی و آزاد به دیگران اختصاص می‌دهیم. این یعنی خدمت داوطلبانه». او اعتقاد دارد خوشبختی انفرادی ممکن نیست و اگر قرار است طعم آرامش، سلامتی و توسعه کشور را بچشیم، در گرو خوشبختی همه افراد جامعه است. به همین‌خاطر برای رسیدن به این احساس نیک، تک‌تک افراد به اندازه خودشان باید به دیگران کمک کنند.

برای داوطلب‌شدن سبقت آزاد است
اهالی روستا هر آنچه که دارند با خصلت دیرینه‌شان که گرمی و مهمان نوازی است، همان را پیشکش کاروان هلال‌احمر می‌کنند. آتنا ذبیحی، مسئول جوانان هلال‌احمر درباره انتخاب پزشکان داوطلب می‌گوید:«این پزشکان با توجه به فراخوان‌های اعلام شده و به تمایل خودشان در هلال‌احمر عضو می‌شوند. همچنین اعضای گروه داوطلبان هلال‌احمر هم در دوره‌ها و کلاس‌های رایگان آموزشی شرکت می‌کنند. اعضای گروه کاروان سلامت پزشکان خودشان برای این کار جهادی داوطلب شده‌‌اند و فقط ما زمان و مکان اجرای طرح را به آنها می‌گوییم. در واقع اعضای برای انجام این کار از هم سبقت می‌گیرند. در مرحله اول درباره مناطقی که قرار است برویم، تحقیق کرده و کار شناسایی را انجام می‌دهیم. بعد از آن اعضای گروه داوطلب به آن روستا می‌روند و ساکنان روستا را ویزیت می‌کنند. حتی همراه ما روانشناس هم حضور دارد تا اهالی مشکلات روحی‌شان را با او در میان بگذارند و از او مشاوره بگیرند. متأسفانه در این محدوده فقط یک درمانگاه در روستای سولقان فعال است که آن هم تا ظهر بیشتر خدمات ارائه نمی‌دهد». ذبیحی درباره نحوه تامین دارو می‌گوید:«برخی از خیّران در تهیه دارو مشارکت دارند. همچنین افرادی هم هستند که اضافه داروهای پدر و مادر یا اطرافیان‌شان که دیگر مصرف نمی‌کنند را به ما تحویل می‌دهند. این داروها را براساس تاریخ انقضا، سالم بودن و… تفکیک می‌کنیم؛ اغلب داروهای اولیه مانند قرص‌های سرماخوردگی، دیابت، فشارخون و… است».

بیماری از قلم نمی‌افتد
سنی و سالی از او گذشته است و توان راه رفتن ندارد. روی تخت دراز کشیده و استراحت می‌کند. با سلام گفتن وارد خانه یکی از اهالی روستا می‌شویم. هربار که گروه جهادی به روستا می‌آید برای معاینه فشار و قندخون و تجویز دارو به او و دیگر افرادی که قادر به حضور در پایگاه کاروان سلامت نیستند، سر می‌زنند. مارال معافی، پزشک داوطلب دیگر گروه است. او به ارائه خدمات مستمر و قطع نشدن این زنجیره اشاره می‌کند و می‌گوید:«خانواده‌های بیماران از قبل به ما اطلاع می‌دهند که بیمارشان توان آمدن برای چکاپ را نداشته یا بد حال است و ما باید برای معاینه برویم. به همین‌خاطر یک ساعت آخر کار را به معاینه آنها اختصاص داده و به آنها سرمی‌زنیم. در فصول سرد سال راه ارتباطی و ماشین‌رو روستا به‌دلیل بارندگی و گل‌آلود بودن سخت یا مسدود می‌شود و فرد بیمار اغلب به‌دلیل سخت و ناهموار بودن راه ارتباطی از آمدن به شهر و انجام مراحل درمان خودداری می‌کند. به همین دلیل بیماری‌‌اش پیشرفت کرده و درمانش هم سخت‌تر می شود. در همین راستا جمعیت هلال‌احمر منطقه۲۲ با هدف ارائه خدمات انسان‌دوستانه به اقشار محروم جامعه در طول سال خدمات مختلفی را ارائه می‌دهد. خوشبختانه در طول سال کاروان‌های متعددی از پزشکان داوطلب به روستاهای حریم شهر تهران اعزام می‌شوند تا بتواند خدمات درمانی مطلوبی را در اختیار روستاییان قرار بدهند. البته کار ما فقط به یک‌بار آمدن به منطقه و ویزیت مردم ختم نمی‌شود، بلکه بعد از ویزیت تمام اهالی، داروهای مورد‌نیازشان را فهرست می‌کنیم و باتوجه به داروهایی که همراه داریم، آنها را در اختیارشان قرار می‌دهیم تا به‌خاطر نداشتن دارو، درمان را رها نکنند.