از شهر هزار سنگر چه می‌دانید؟

در تقویم ششم بهمن‌ماه نام یک شهر و یک قیام مردمی همیشه جاودان مانده است. درست 40سال از هجوم عناصر ضدانقلاب مسلح به شهر آمل می‌گذرد و امروز فرصتی به‌دست آمده تا نگاهی به تاریخ و بازخوانی نقش مردم آمل در حماسه 6بهمن سال1360 داشته باشیم. در حقیقت پذیرفتن پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ برای عده‌ای ازجمله منافقین خوشایند نبود از این‌رو از اواخر سال۱۳۵۸ با طرح‌ریزی نقشه‌های متعدد، در پی ایجاد ناامنی در کشور بودند.
 اتحادیه کمونیست‌های ایران با ارزیابی موقعیت‌های جغرافیایی، جنگل‌های آمل را مناسب برای عملیات چریکی تشخیص داده و در آنجا استقرار یافتند و با جذب افراد زودباور و همچنین تجمع در جنگل‌ها به خیال خود زمینه را برای حمله به شهر آمل و تصرف آن آماده کرده بودند. از این‌رو با یک گروه کمتر از صد نفری برای حمله به شهر در صبحگاه ششم بهمن‌ماه سال ۱۳۶۰ آماده شدند. البته درباره انتخاب این شهر برای این تجمع باید گفت با تصرف شهر آمل که یکی از شهر‌های استراتژیک شمالی بود، کنترل محور هراز به‌عنوان یکی از راه‌های مواصلاتی مهم تهران به شمال کشور قطع می‌شد و تحت کنترل منافقین قرار می‌گرفت و با توجه به دشت‌های وسیع و جنگل‌های فراوان، امکان برنامه‌ریزی برای حمله به شهر‌های دیگر نیز وجود داشت. در کتاب اسناد اتحادیه کمونیست‌های ایران در واقعه‌ آمل چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی درخصوص این حادثه چنین آمده است: «در بهمن‌ماه 1360نیروهای کمونیست و چپ‌گرا طی برنامه‌ریزی‌هایی که از قبل انجام داده بودند با تصور همراهی مردم آمل با آنها به این شهر حمله کردند. مردم آمل در روز ششم بهمن با حضور در خیابان‌ها و سنگربندی مقابل منازل در برابر نیروهای کمونیست ایستادگی و آنها را از شهر بیرون کردند.با آغاز صبح ششم بهمن، حماسه‌ مردم آمل شکل گرفت و صدها نیروی داوطلب مردمی با روی آوردن به مقر سپاه و گرفتن اسلحه، به مقابله سربداران جنگل رفتند و سنگربندی‌ها آغاز شد.»

حماسه‌ای از جنس مردم
چنین روایت شده که در این روز مردم آمل از پیر و جوان گرفته تا زن و مرد همگی دست به دست هم دادند با شن و گونی سنگر ساختند. این مردم وفادار به امام و انقلاب، مقاومت کرده و آنچنان سنگرهای مقاومت ساختند که اینک شهر آمل به شهر «هزار سنگر» معروف شده است. در این کتاب درباره جزئیات قیام آمل گفته شده است: «سازماندهی و ساماندهی نیروهای مردمی از ساعت 7صبح آغاز شد و تا 8صبح به‌پایان رسید. هرچند نهادهایی چون سپاه و بسیج به‌خاطر نو‌پایی این نهادها تجربه‌ لازم را نداشتند، ولی شور و اشتیاق بسیار بالا برای مقابله با ضدانقلاب، جایگزین هر نارسایی شد. حمله مردم حزب‌اللهی به ضدانقلاب در دو محور اساسی، یعنی در همان مناطقی که دشمن تمرکز داشت، صورت گرفت. در ادامه‌ حضور مردم، واحدهای کوچک‌تری از کوچه و خیابان‌ها به راه افتادند و خود را به مناطق درگیری رساندند. برخی از نهادهای انتظامی چون کمیته‌ انقلاب اسلامی، شهربانی و ژاندارمری در بخش‌هایی از شهر مانع ورود مردم به صحنه‌ درگیری می‌شدند تا بدان‌ها آسیبی وارد نشود، اما مردم در چند بخش اساسی ایفای نقش کردند: کمک در ایجاد سنگر و مواضع دفاعی، تلاش برای دستگیری دشمن، درگیری مسلحانه و جنگ تن به تن با دشمن، کشف محل استقرار دشمن، تخلیه‌ شهدا و کمک به مجروحین.»  از ابتکارات مردمی شهر هزار سنگر می‌توان به ساخت سنگر متحرک با کمک وانت نیسان اشاره کرد. این یکی از ده‌ها ابتکار نیروهای بسیجی این شهر در نبرد با دشمن بود. به‌گونه‌ای که پشت یک ماشین نیسان سنگری از گونی‌های شن ساخته شده بود و نیسان به شکل برعکس و با دنده عقب سمت دشمن حرکت می‌کرده و نیروهای مردمی از پشت این سنگر به دشمن تیراندازی می‌کردند. با این کار، جان راننده در امان می‌ماند. نقش مردم در این درگیری غیرقابل تصور بود، به‌طوری که در ساعات اولیه‌ این نبرد دلاورانه، مردم تمام سطح شهر را پوشانده بودند و از خارج شهر با سرعت تمام وانت وانت شن و ماسه به داخل شهر می‌آوردند. جنگ و گریز مردم و نیروهای انتظامی منجر به کشته شدن و دستگیری عده‌ای از مهاجمان شد و در همان روز دشمن تمام مواضع خود را از دست داده و شروع به عقب‌نشینی کرد.

درس عبرت از حماسه 40سال پیش
حماسه ششم بهمن سال ۶۰ آمل که با ایستادگی و مقاومت قهرمانانه مردم شهر هزار سنگر در تاریخ پرافتخار ایران اسلامی جاودانه شد و باید این روز را نقطه عطفی در تاریخ انقلاب نامید که اجرای طرح‌های کمونیستی پس از ناکام ماندن در تهران با مقاومت مردم آمل نیز ناکام ماند و به جرأت می‌توان گفت باعث تقویت نهال نوپای انقلاب اسلامی ایران شد. این حماسه نه‌تنها پای منافقان را از مازندران برچید، بلکه تجدید میثاقی با انقلاب اسلامی بود و مردم مازندران از درج نام آمل در وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره) به‌خود می‌بالند. زیرا حضرت امام خمینی(ره) در وصیت‌نامه سیاسی ـ الهی خود از آن به نیکی یاد کرده و فرمودند: «من از شهرستان آمل و مردم فداکار آن تشکر می‌کنم. دیدید مردم دلیر و مسلمان آمل چه به روزتان آوردند». مقام معظم رهبری نیز پیرامون حماسه ششم بهمن مردم آمل می‌فرمایند:«نباید اجازه داد که این خاطره‌های پرشکوه، این حوادث بی‌نظیر و تعیین‌کننده تاریخ انقلاب، در ذهن‌ها کمرنگ شود. نسل جوان ما باید این خاطره‌ها را درست بشناسد، بتواند آنها را تحلیل کند و آنها را چراغ راه آینده پرماجرای خود و هدف بلند خود قرار بدهد. «شهر هزار سنگر» این تعبیر کمی است؟ حرف کوچکی است؟» اینک ششم بهمن یادآور‌ این حماسه مردمی است که هرچند ظرف مدت ۱۰ ساعت، ۴۰ شهید و 120زخمی وقف انقلاب کردند، اما اجازه ندادند خاک مقدس وطن‌شان به‌دست عده‌ای منافق بیفتد.