ریسک اقتصادی حمله روسیه به اوکراین

تهدیدها و هشدارهای اقتصادی غرب به روسیه برای بازداشتن مسکو از حمله به اوکراین، این بار به آلمان رسیده و برلین به لغو پروژه استراتژیک خط لوله انتقال گاز روسیه به آلمان اشاره کرده است. غربی‌ها، هفته‌هاست درباره حمله نظامی روسیه به اوکراین هشدار می‌دهند و بارها روسیه را تهدید کرده‌اند که با ابزارهای عمدتا اقتصادی خود، به این حملات پاسخ خواهند داد. مسکو که به‌گفته منابع غربی، نزدیک به 100هزار نیرو را پشت مرزهای اوکراین جمع کرده، این ادعا را رد می‌کند و بارها گفته است که نمی‌خواهد به اوکراین حمله کند. مسکو در مقابل، اقدامات تحریک‌آمیز اوکراین را محکوم می‌کند. غربی‌ها، تحرکات دیپلماتیک خود را به‌شدت بالا برده‌اند تا در مقابل حمله روسیه چاره‌جویی کنند و در واکنش هماهنگ باشند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا دیروز به اوکراین سفر کرد و قرار است بعد از ملاقات با مقامات این کشور، ازجمله رئیس‌جمهور آن، به برلین برود تا با مقامات ارشد آلمان، انگلیس و فرانسه هم مذاکره کند.
وزیر خارجه آلمان هم به مسکو سفر کرده و با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه ملاقات کرده است. آنالنا بائربوک درباره عواقب حمله به اوکراین به همتای خود هشدار داده و لاوروف بار دیگر گفته است که روسیه چنین قصدی ندارد.
به‌گزارش رویترز، در آلمان اولاف شولتز، صدراعظم آلمان درباره عواقب حمله روسیه صحبت کرده و گفته است که پروژه حیاتی روسیه در قلب اروپا که گاز این کشور را به آلمان منتقل می‌کند، ممکن است قربانی تهاجم روسیه به اوکراین شود. او بعد از ملاقات با ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، در پاسخ به خبرنگاران گفته است: «مشخص است که (روسیه) باید بهای سنگینی بپردازد و اگر دخالت نظامی در اوکراین صورت بگیرد، همه‌‌چیز باید مورد بحث قرار بگیرد». اشاره او به پروژه نورد استریم2 است. او قبلا هم گفته بود که این پروژه ممکن است درصورت حمله نظامی روسیه، مورد تحریم قرار بگیرد.
خط لوله نورد استریم2 به پایان رسیده، اما هنوز رسما افتتاح نشده است. سرگئی لاوروف بعد از ملاقات با همتای آلمانی خود گفته است که این خط لوله، امنیت انرژی اروپا را افزایش می‌دهد و «تلاش برای سیاسی‌کردن این پروژه» غیرسازنده خواهد بود. این پروژه اما تنها نگرانی روسیه، درصورتی که به اوکراین حمله کند، نخواهد بود چون غربی‌ها به‌خصوص آمریکا، لیستی از تحریم‌ها علیه مسکو آماده کرده‌اند که درصورت دخالت نظامی روسیه در اوکراین، اقتصاد این کشور را هدف قرار خواهد داد.

اخراج از سوئیفت
یک ماه پیش که بلینکن هشدار داده بود حمله به اوکراین عواقب بدی برای روسیه خواهد داشت، شایعاتی درباره کنار گذاشتن روسیه از سیستم پرداخت جهانی سوئیفت مطرح شد. کنار گذاشته شدن از سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) که روزانه 35میلیون تراکنش مالی در آن انجام و 5تریلیون دلار جابه‎جا می‌شود، می‌تواند باعث اختلال در سیستم اقتصادی روسیه شود. نه‌تنها بانک‌های روس از تعامل آسان با خارج محروم می‌شوند که احتمالا روبل، واحد پول روسیه هم سقوط خواهد کرد. با این حال این اقدام، بسیار افراطی است و برخی مقامات آلمانی به رسانه‌های این کشور گفته‌اند که این گزینه، از روی میز برداشته شده است. به ‌جای آن، مسئله هدف قرار دادن بانک‌های روسیه مطرح است و ممکن است کشورهای غربی، بانک‌های این کشور را تحریم کنند.
هدف کلی این تحریم‌ها که اخیرا فایننشال تایمز در گزارشی آنها را با تحریم‌ها علیه ایران و کره‌شمالی مقایسه کرده، این است که دسترسی و ارتباط روسیه با اقتصاد جهانی قطع شود. آمریکا و اتحادیه اروپا قبلا هم سیستم بانکی روسیه را تحریم کرده‌اند. این تحریم‌ها که مؤسسات کوچک و افراد را هدف قرار داده، بعد از حمله روسیه به کریمه و منضم کردن این شبه‌جزیره که به‌صورت رسمی متعلق به اوکراین بود، اعمال شد. به‌گزارش نیویورک‌تایمز  علاوه بر اینها، ‌آمریکا مشخصا صادرات فناوری‌های ساخته و طراحی‌شده در آمریکا را به روسیه که در بخش تسلیحاتی و صنایع مصرفی روسیه کاربرد دارد، تحریم خواهد کرد. این تحریم‌ها، برخی از فناوری‌های مورد علاقه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را هدف قرار خواهند داد.
تمرکز روی جنگنده‌های روسیه، سیستم‌های ضدهوایی، سیستم‌های ضدماهواره‌ای، سیستم‌های فضایی و فناوری‌های جدید مثل هوش مصنوعی و پردازش کوانتومی است. روسیه به‌خصوص در 2مورد آخر سرمایه‌گذاری‌های بسیاری کرده و امیدوار است پیشرفت زیادی در آنها داشته باشد. در یک اقدام فراگیرتر، اداره بازرگانی آمریکا می‌تواند حکمی صادر کند و صادرات هرگونه کالای مصرفی به روسیه - از تلفن همراه گرفته تا لپ‌تاپ، یخچال و ماشین‌لباسشویی - را که در آن از فناوری آمریکایی استفاده شده، منع کند.
با وجود این تهدیدها، مقامات روسیه تحریم‌ها را کوچک شمرده و گفته‌اند که کشورشان از پس تحریم‌های احتمالی برخواهد آمد.

مشکل روسیه با اوکراین چیست؟
مسکو، اوکراین را بخش جدایی‌ناپذیر از امپراتوری شوروی می‌خواند، اما کی‌یف که از بعد از استقلال، به‌صورت سنتی نزدیک به مسکو بوده، در سال‌های اخیر راه دیگری در پیش گرفته و به سمت غرب حرکت می‌کند. این کشور درهای خود را به روی غربی‌ها باز کرده و درخواست داده است که به ناتو بپیوندد. در سال 2014 بعد از آنکه تظاهرات خیابانی به برکناری رئیس‌جمهور اوکراین که هوادار روسیه بود منجر شد، مسکو رسما وارد گود شد و شبه جزیره کریمه در جنوب اوکراین را ضمیمه کرد و از جدایی‌طلبان در شرق اوکراین که بخش‌های زیادی از منطقه دونباس را اشغال کردند حمایت کرد. به موازات نزدیکی کی‌یف به غرب، خشم مسکو هم بیشتر شده و شرایط فعلی ایجاد شده است.