یادداشت
بازگشت توازن به سیاست‌خارجی ایران
ابراهیم عزیزی- نایب‌رئیس‌کمیسیون امنیت‌ملی مجلس
سفر اخیر حسین امیرعبداللهیان، وزیرامورخارجه کشورمان به پکن و دیدار و گفت‌وگو با همتای چینی خود در شرایط کنونی از اهمیت راهبردی ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند دستاوردهای مهمی به‌همراه داشته باشد. علاوه‌بر اهمیت انجام چنین سفری در مقطع کنونی که گفت‌وگوهای برجامی در وین درحال پیگیری است، تحلیل اهمیت این سفر از دریچه تحقق رویکردهای مطلوب جمهوری‌اسلامی در حوزه سیاست‌خارجی نیز ضروری است.
جمهوری‌اسلامی ایران در حوزه روابط بین‌الملل و سیاست‌خارجی، همواره از رویکردهای راهبردی دقیقی برخوردار بوده که به‌مثابه چشم‌انداز گسترش روابط جهانی کشور مطرح می‌شود.
در این بین مهم‌ترین اصل، برقراری توازن در حوزه سیاست‌خارجی است که تحقق آن، می‌تواند دستاوردهای بسیاری برای کشور داشته باشد. از سال‌های ابتدایی دولت یازدهم تا آخرین ماه‌های دولت دوازدهم دلسوزان کشور و کارشناسان متخصص، ازجمله در مجلس‌شورای اسلامی همواره بر این موضوع تأکید داشتند که باید رویکرد متوازنی بر حوزه سیاست‌خارجی دولت حاکم شود و ضرورت دارد دستگاه دیپلماسی با پیگیری این راهبرد اساسی، تعاملات بین‌المللی کشور را به مسیر مطلوبی هدایت کند.
درآن دوره به دولت گوشزد می‌شد که باید با ایجاد موازنه در رویکردهای سیاست‌خارجی خود و گسترش همکاری‌های فی‌مابین با کشورهای منطقه و همچنین همسایه جمهوری‌اسلامی ایران، شرایطی را به‌وجود آورد که بتوانیم از همه ظرفیت‌های موجود در کشورهای منطقه و دوست، برای گسترش همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه استفاده کنیم. یکی از بحث‌های مشخص در آن مقطع این بود که باید از تکیه بیش‌از حد به کشورهای اروپایی خودداری کرد و در اصطلاح نباید همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد اروپا و غرب بگذاریم، اما متأسفانه در دولت وقت گوش شنوایی برای این موضوع وجود نداشت و صدای دلسوزان شنیده نمی‌شد که نتایج آن را هم شاهد بودیم و بدعهدی غربی‌ها در اجرای مفاد برجام، گویای این نکته است که دولت یازدهم و دوازدهم با خروج از تعادل و توازن در حوزه سیاست‌خارجی، فرصت‌های بسیاری را برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بهره‌برداری از مواهب آن از دست داد.
این موضوع درحالی است که با آغاز به‌کار دولت سیزدهم شاهدیم تصمیم‌سازان این عرصه، رویکرد هوشمندانه‌ای را در زمینه اتخاذ راهبردهای متوازن در حوزه سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی در دستورکار قرار داده‌اند. بر این اساس در ماه‌های اخیر دستگاه دیپلماسی کشور گام‌های مؤثری را در این زمینه برداشته است و دیپلمات‌های کشورمان تلاش‌های بسیاری را برای ایجاد توازن در حوزه روابط بین‌المللی و منطقه‌ای به‌کار گرفته‌اند. دراین میان سفر اخیر وزیرامورخارجه کشورمان نیز دراین زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. صرف‌نظر از محورهای اساسی این سفر که قرارداد راهبردی 25ساله 2کشور یکی از آنهاست و تحقق آنها باید ازسوی دیپلمات‌ها انجام شود تا به مرحله اجرایی برسد، نفس پیگیری بی‌وقفه تعاملات منطقه‌ای از اهمیت راهبردی بالایی برخوردار است و باید جدی‌تر از گذشته پیگیری شود.
مهم این است که باید تلاش کنیم از ظرفیت‌های تعامل با کشورهای منطقه‌ای و دوست بهره کامل ببریم و با تلاش‌های هوشمندانه، متوازن و هماهنگ، گام‌های مؤثری برای توسعه تعاملات منطقه‌ای جمهوری‌اسلامی ایران برداریم. سفر آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی به روسیه که قرار است به‌زودی انجام شود نیز درهمین راستا قابل‌بررسی است و تحول مهمی در رویکردهای سیاست‌خارجی دولت به‌حساب می‌آید. خوشبختانه دولت سیزدهم حرکت مثبتی را در حوزه تعاملات بین‌المللی آغاز کرده و گسترش روابط و توسعه همکاری‌ها با کشورهای منطقه و دوست را در اولویت سیاست‌خارجی خود قرار داده‌است.
حرکت واقع‌بینانه دولت دراین مسیر، به‌معنای تحقق راهبردهای اصولی جمهوری‌اسلامی در حوزه روابط خارجی است که ابعاد مختلف آن بارها ازسوی رهبرمعظم انقلاب تشریح شده‌است. ایشان چشم‌انداز حرکت دولت در این مسیر را در چارچوب رعایت 3اصل «عزت»، «حکمت» و «مصلحت» ترسیم کرده‌اند.
