ماهی‌ قرمز، بلای جان تالاب سرخ ‌

کارزار احیای مرداب هسل آغاز به‌کار کرد و طی 3روز نخست، توانست 1100 امضا به‌دست آورد. این مرداب سرخ‌رنگ که سال‌ها‌ست از حضور ماهی‌های قرمز رنج می‌برد، در سال‌های اخیر با مشکلات بسیار دست و پنجه نرم کرده که همگی ناشی از حضور گردشگرانی است که اصول محیط‌زیستی را در بازدید از تالاب رعایت نمی‌کنند.
به گزارش همشهری،‌ هسل به معنی آبگیر فصلی، مرداب و تالاب سرخ‌رنگ در نزدیکی روستای طلاجوی شهرستان چالوس است که در دل جنگل‌های «مشل موزی» قرار گرفته و از جاذبه‌های گردشگری استان مازندران به‌شمار می‌آید. روی آب راکد مرداب را جلبک‌هایی به ارتفاع نیم تا یک سانتی‌متر پوشانده‌اند. این مرداب در دل جنگل‌های هیرکانی قرار دارد و پوشش گیاهی اطراف آن از درختان انجیلی، ممرز و بلوط تشکیل شده است.
به‌گفته اهالی روستای طلاجو، در گذشته جانورانی همچون لاک‌پشت، وزغ و زالو در مرداب هسل می‌زیستند، اما پس از احداث جاده‌ در جنوب مرداب، اگرچه تعداد بازدیدکنندگان هسل افزایش چشمگیر یافت، اما حضور بدون ضابطه آنها موجب آلوده‌شدن مرداب و محیط پیرامونی شد. همچنین گردشگران در عید نوروز ماهی‌‌های قرمز خود را به مرداب ریختند تا گلدفیش‌ها آلودگی مرداب هسل و به‌هم‌ریختن اکوسیستم تالابی را تکمیل کنند.
کارزار نجات تالاب هسل حالا خطاب به علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و مجتبی ذوالجودی، سرپرست محترم معاونت محیط‌زیست دریایی و تالاب‌ها اعلام کرده است: مرداب هسل واقع در چالوس، مدتی است که به‌دلیل ریخته‌شدن ماهی‌های قرمز(که بعد از سال نو به اشتباه و از سوی مردم در این مرداب ریخته شده‌اند)، دستخوش تغییر اکوسیستم طبیعی شده است. همانطور که می‌دانید، ماهی‌های قرمز ممکن است حاوی انگل و مشکلات پوستی باشند و این مسئله باعث می‌شود آب این مرداب نیز آلوده شود. پرنده‌هایی که از این ماهی‌ها تغذیه می‌کنند نیز آلوده شده و این چرخه بیماری ادامه پیدا خواهد کرد. کارزار نجات تالاب هسل همچنین با اعلام این موضوع که تکثیر ماهی قرمز در این پهنه آبی موجب از‌بین‌رفتن خزه‌ها و جلبک‌ها شده و مردابی که در فصول سال باتوجه به شرایط آب‌وهوایی به رنگ‌های سرخ، سبز و زرد در‌می‌آمد، تک‌رنگ شده است، از رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و سرپرست معانت دریایی و تالاب‌های این سازمان خواسته است، تمهیدات لازم جهت معدوم‌سازی کامل ماهی‌های قرمز تالاب هسل اندیشیده و برنامه نجات تالاب در سریع‌ترین زمان ممکن اجرایی شود.
طی دهه80 حجم آب هسل تقریبا 2برابر حجم فعلی بود و در بعضی از نقاط عمق آن از مرز ۱۵متر می‌گذشت. در سال۸۹ برای تنظیم اکوسیستم مرداب طرح تزریق آب به هسل از طرف شهرداری مطرح شد اما به مرحله اجرا نرسید. منابع محلی اعلام کرده‌اند که نیم‌قرن پیش ۱۵خانوار دامدار در مجاورت مرداب هسل زندگی می‌کردند، اما به مرور زمان از این منطقه رخت‌بربستند. از سویی در جنگل اطراف مرداب جانورانی مثل خرس، یوزپلنگ، شغال، سنجاب، جوجه تیغی و گراز زندگی می‌کنند اما با وجود گردشگران، منطقه زندگی آنان ناامن شده است.
در ذکر زیبایی‌های هسل وجود درختان زنده‌ای است که تا نیمه در داخل آب فرو رفته‌اند و تنها نیمی از آنها بیرون از آب مانده‌اند. سطح مرداب نیز بیشتر سرخ است، اما در بهار این سطح سبز‌رنگ می‌شود و در انتهای پاییز این سطح که پوشش گیاهی جلبک‌شکلی دارد، زرد‌رنگ می‌شود. تبخیر آب اسیدی مرداب از یک‌سو و جلبک‌های سطح آن از سوی دیگر موجب شده پوشش مرداب در مقابل نور خورشید به رنگ‌های مختلف در‌بیاید و زیبایی بی‌نظیری از خود به جا بگذارد.
این مرداب ماهی ندارد، اما زیستگاه ایده‌آلی برای دوزیستان است. مساحت آن در زمانی که از آب کاملا لبریز می‌شود حتی به یک هکتار هم نمی‌رسد. مرداد1385 مساحت تالاب تنها 3800متر اندازه‌گیری شده بود. شیاری در سمت شرقی این تالاب و جود دارد که نشان می‌‌دهد گاهی که به‌ندرت آب سر‌ریز می‌کند، از آن شیار به‌سمت دره چالوس‌رود سرازیر می‌شود. پرحجم‌ترین آب موجود در تالاب از ریزش باران‌های موسمی نیمه دوم فصل پاییز آغاز شده و تا اواسط بهار تداوم می‌یابد، اما سرعت تبخیر آن در فصل تابستان زیاد است تا حدی که کف آبگیر نمایان می‌شود. مرداب هسل تقریبا در 10کیلومتری جنوب غربی شهر چالوس و 15کیلومتری شمال غربی شهر مرزن‌آباد و در عمق جنگل هیرکانی قرار دارد. این جنگل‌های پر‌پشت تا پیش از ملی‌شدن جنگل‌ها و مراتع در سال42، از چراگاه‌های احشام مردم سینوا، طلاجو و سینوا‌چشمه بود و اکنون نیز با قرار‌گرفتن این آبادی‌های بزرگ و صاحب‌نام در سمت شمالی، نزدیک‌ترین روستاها به تالاب مزبور محسوب می‌شوند. آب هسل از کف و کانون آن می‌جوشد، هیچ دره یا جویباری آب‌های سطحی را به سمت آن نمی‌برد، در پایین‌دست مرداب چشمه‌ای از زیر درختی کهنسال می‌جوشد که از ذخیره آب می‌کاهد و درواقع این چشمه زیرآب هسل محسوب می‌شود.