8 هدف راهبردی در سفر به روسیه

دستگاه دیپلماسی و رسانه‌ای دولت سیزدهم با نزدیک‌شدن سفر قریب‌الوقوع سیدابراهیم رئیسی به روسیه بر ابعاد اقتصادی و تجاری این سفر در میان مجموعه اهداف آن تأکید دارد. توازن‌بخشی به روابط خارجی ایران و جلب اعتماد در همکاری‌ها با شرق، رویکرد اصلی دولت سیزدهم برای حرکت در این مسیر است. رئیسی در سفرهای منطقه‌ای خود به طور مکرر بر اولویت روابط همسایگی و انجام سفرها در همین چارچوب تصریح داشته است. در چارچوب این راهبرد،  اولا، دولت سیزدهم در هر دو حالت دستیابی به توافق با گروه1+4یا بدون نتیجه ماندن آن، روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای هم‌پیمان همسایه، آمریکای لاتین و آفریقا را تقویت خواهد کرد و سعی دارد گرایش نزدیک‌تر به غرب دولت سابق را در این دوره متوازن سازد. جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال تقویت اعتماد سیاسی در همکاری با کشورهای شرق است. ایران به‌دنبال روابط متناسب با همه قدرت‌ها ازجمله چین، روسیه و اروپاست.
دوم، مسیر همکاری‌های ایران و روسیه فارغ از هرگونه زاویه دیدی نسبت به مذاکرات رفع تحریم‌ها در گفت‌وگوها با 1+4دنبال می‌شود و پیام خاصی را نیز به این مذاکرات مخابره نمی‌کند.
سوم، سند همکاری‌های ایران و روسیه همچنان در مراحل تدوین قرار دارد و امضای آن به صلاحدید طرف‌ها در دستور کار سفر آتی رئیس‌جمهور به روسیه نیست. متن نهایی شده این سند در آینده به طرف روس ارائه خواهد شد و درصورت توافق میان 2کشور باید در مجلس شورای اسلامی تصویب شود.
چهارم، پیشنهادات سند 20ساله همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه با ابتکار ایران به رشته نگارش درآمده است. این سند براساس خواسته‌های ایران نوشته شده و استقبال طرف روسی را به همراه داشته است. دولت مبتنی بر اجماع ملی در ارتباط با این سند همکاری خواهد کرد و از همه دستگاه‌ها در ارتباط با این سند نظرخواهی می‌شود. بنا بر دستور رئیس‌جمهور وزارت امور خارجه در همکاری با دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی و سایر دستگاه‌های سیاسی، حقوقی، نظامی و امنیتی در نهایی شدن این سند دخیل خواهند بود.
پنجم، توافق راهبردی ایران و روسیه امر پنهانی نیست و قرار است مفاد همکاری‌های اقتصادی نیز به سند قبلی همکاری‌های امنیتی بین 2کشور اضافه شود. براساس قانون معاهده روابط متقابل بین جمهوری اسلامی ایران و روسیه که طی سال‌های 1379و 1380(2001) در دولت و مجلس اصلاحات به امضا و تأیید رسید، بر این مسئله تأکید شده بود که «هر یک از طرفین متعهد می‌شوند تا از توسل به زور و تهدید در روابط فی‌مابین پرهیز نموده و اجازه ندهند تا از سرزمین‌شان برای تجاوز و‌عملیات خرابکاری و تجزیه‌طلبی علیه طرف دیگر استفاده گردد.» و اینکه «چنانچه یکی از طرفین مورد تجاوز کشور دیگری قرار بگیرد، طرف دیگر ملزم است از هرگونه مساعدت نظامی یا کمک‌های دیگر به‌متجاوز که موجبات ادامه تجاوز را فراهم می‌آورد، خودداری نموده و سعی نماید تا اختلافات به‌وجود آمده براساس منشور سازمان ملل متحد و اصول‌کلی حقوق بین‌الملل حل‌وفصل گردد.» سند سال2001اگرچه هر 5سال به‌صورت خودکار تمدید می‌شد، اما اراده بر این بود که سرفصل‌های جدید اقتصادی و سایبری و سایر موارد نیز به آن اضافه شود. ابعاد فعالیت‌های اقتصادی ایران و روسیه در ترانزیت، انرژی، تجارت، کشاورزی و گاز طبیعی مایع قابل گسترش هستند.
ششم، چشم‌انداز افزایش مبادلات تجاری ایران و روسیه تا مرز 10میلیارد دلار در سال ایجاب می‌کند سند راهبردی همکاری‌های 2کشور تمرکز بیشتری برای مفاد اقتصادی داشته باشد. روسیه بیش از 250میلیارد دلار در سال از کشورهای مختلف واردات دارد و به‌ویژه در برهه‌هایی بازار محصولات کشاورزی و لبنی آن برای ایران فراهم شده است. استفاده از این ظرفیت‌ها نیاز به تقویت زیرساخت‌ها، ارتباطات، ایجاد شرکت‌های بزرگ و پایدار و پرهیز از برخی نگرش‌های متعصبانه غرب‌محور دارد. هدف‌گذاری ایران تنها در حوزه تجارت با روسیه 10میلیارد دلار صادرات است که هم‌اکنون نزدیک به 700میلیون دلار یعنی زیر یک‌میلیارد دلار است. فرصت‌های ایران برای صادرات بسیار بیشتر از روسیه ارزیابی شده است.
هفتم، در سند 20ساله همکاری‌های ایران و روسیه ابعاد دفاعی و امنیتی نیز وجود دارد. با توجه به لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران از سال1399مبتنی بر برجام، ایران تلاش دارد از فرصت‌های همکاری‌های دفاعی نیز بیشترین استفاده را ببرد. خریدهای تسلیحاتی بخش کوچکی از همکاری‌های نظامی 2کشور است؛ چراکه ایران از لحاظ توانمندی‌های حوزه بازدارندگی دفاعی توانمند و متکی به‌خود است. دولت سیزدهم دستاورد سفر را در خرید تسلیحات دنبال نمی‌کند.
هشتم و آخرین محور اینکه، چین نیز زودتر از پیش‌بینی‌ها دارد به جایگاه قدرت اول اقتصادی دنیا نزدیک می‌شود. قدرت و رقابت در سمت شرق، امری واقعی است و کار کردن با شرق در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار دارد.