ادامه تلاش برای جلوگیری از قصاص محیط‌بانان

زهرا رفیعی- خبرنگار

حکم قصاص محیط‌بان کرمانشاهی در دیوان عالی کشور تأیید و ابلاغ شد. حدود یک‌ماه پیش وکلای سازمان حفاظت محیط‌زیست نسبت به حکم بدوی، اعتراض خود را اعلام کرده بودند. گفت‌وگو با 4محیط‌بان حاضر در صحنه حادثه وکلای پرونده را به ادله‌های محکمی رسانده بود که می‌توانست جرم را به قتل شبه‌عمد تغییر دهد و محیط‌بان را از قصاص دور کند. ولی با تأیید حکم بدوی در دیوان عالی کشور، حالا فقط رئیس قوه‌قضاییه می‌تواند دستور توقف حکم را برای بررسی بیشتر صادر کند.
به‌گفته جمشید محبت‌خانی، رئیس یگان حفاظت محیط‌زیست این پرونده قابلیت تبدیل شدن به قتل شبه‌عمد را دارد چرا که نحوه تیراندازی محیط‌بان از نظر یگان با قانون نحوه به‌کارگیری سلاح مطابقت دارد.
تنها قتلی که منجر به قصاص می‌شود، قتل عمد است و در صورت تأیید شدن قتل شبه‌عمد یا خطای محض حکم به پرداخت دیه تبدیل می‌شود. سرهنگ جمشید محبت‌خانی پس از صدور حکم بدوی به همشهری گفته بود: از آنجایی که مأمور ما حین انجام ماموریت بوده و‌ حکم ماموریت داشته، پرداخت دیه با بیمه مسئولیت محیط‌بانان خواهد بود. «در حین ماموریت بودن» مقدمه استفاده از قانون حمل و استفاده از سلاح است و بدون آن نه‌تنها محیط‌بانان بلکه نیروهای انتظامی هم نمی‌توانند از سلاح استفاده کنند. محیط‌بان ما در ماموریت بوده، ملبس به لباس محیط‌بانی بوده و حکم حمل سلاح را به همراه داشته است.
با وجود این، محیط‌بانان از اینکه بتوانند از قانون حمل سلاح به مانند سایر یگان‌های حفاظت در نیروی انتظامی استفاده کرده و مورد حمایت قرار گیرند دچار تردید هستند. سرهنگ محبت‌خانی می‌گوید: از نظر قانون جان انسان اهمیت دارد. قانونگذار در تدوین و تصویب «قانون به‌کارگیری و حمل سلاح» به‌دنبال این بوده که آخرین راهکار، کشته یا زخمی‌شدن هر کدام از طرفین باشد. استفاده از این قانون بسیار سختگیرانه است و این اتفاق خوبی است. گرفته شدن جان انسان نباید به سهولت رخ دهد. محیط‌بان‌ها برای استفاده از این قانون باید آن را به خوبی مطالعه کنند و بند به بندش را رعایت کنند. به محیط‌بانی که آموزش ندیده باشد، سلامت روانش تأیید نشده باشد و در میدان تیر آموزش ندیده باشد، مجوز حمل سلاح داده نخواهد شد.
سال گذشته قانونی مبنی‌بر به‌کارگیری سلاح محیط‌بانان همچون مأموران پلیس تصویب و تأیید شد که براساس آن محیط‌بانان در این قانون، حمایت بیمه‌ای و قضایی شوند. براساس این قانون، محیط‌بانان تنها زمانی که جان خود یا همکارشان در خطر باشد اجازه استفاده از سلاح را آن هم با رعایت شرایط به‌کارگیری سلاح آنچنان که در قانون آمده، دارند. طبق همین قانون محیط‌بانان نمی‌توانند به سمت شکارچی غیرمجاز یا هر فرد مسلح یا حتی هر فردی که به منطقه حفاظت‌شده، ورود کرده و حتی دارای سلاح نیز است، تیراندازی کنند. طبق قانون به‌کارگیری سلاح حتی اگر محیط‌بان با چشم خودش ببیند که فرد یا شکارچی غیرمجاز سلاح دارد و در حال فرار است، تا زمانی که اسلحه را به‌سمت محیط‌بان نشانه نگرفته، او نمی‌تواند از سلاحش استفاده کند؛ یعنی سلاحی که در اختیار محیط‌بان است، بیشتر جنبه پدافندی دارد.
جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت می‌گوید: با وجود پیگیری‌های قضایی صورت گرفته و تلاش گروهی وکلای مدافع پرونده محیط‌بان برومند نجفی، درخصوص جان باختن یک فرد در منطقه حفاظت‌شده بیستون استان کرمانشاه، دیوان عالی کشور، حکم دادگاه بدوی درخصوص قصاص محیط‌بان برومند نجفی را تأیید و ابلاغ کرد.
او در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: ادله ما برای قضات ظاهرا کافی نبوده است و ما 2راه در پیش داریم. برای استفاده از ظرفیت ماده447 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای اعاده دادرسی به رئیس قوه‌قضاییه خواهیم داد تا در صورت صلاحدید،پرونده به شعبه‌ای هم‌عرض رفته و مورد بازبینی قرار گیرد. همچنین برای جلب رضایت از خانواده متوفی تلاش خواهیم کرد و با کمک خیرین منطقه، امیدواریم اولیای‌دم به صلح رضایت دهند.
او در شرح ماجرا می‌گوید: وقتی خبر ورود چند نفر به منطقه حفاظت‌شده بیستون به مأموران یگان حفاظت می‌رسد، محیط‌بان برومند نجفی به‌ همراه 4محیط‌بان دیگر به منطقه می‌روند و پس از چندبار ایست دادن، تیراندازی می‌کنند و متأسفانه یکی از متخلفان کشته می‌شود و 3متخلف دیگر فرار می‌کنند.‌درگیری بین شکارچی‌ها و محیط‌بانان سابقه‌‌ای طولانی دارد. در سابقه صدور حکم قصاص برای محیط‌بانان در بیشتر موارد پس از سال‌ها زندان، اولیای‌دم رضایت می‌دهند و طی سال‌های اخیر فقط یک مورد به قصاص محیط‌بان منجر شده است. در جدول زیر به برخی از این پرونده‌ها که رسانه‌ای شده ‌است اشاره می‌شود.