یادداشت
جنتلمن‌های تروریست پشت اینستاگرام!
مهدی فضائلی - کارشناس مسائل سیاسی
رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار با خانواده و ستاد بزرگداشت سپهبد شهید سلیمانی با اشاره به حذف نام شهید سلیمانی در فضای مجازی، این فضا را زیرکلید مستکبران توصیف کردند و آن را موجب تنبه مسئولان دانستند. برخی به بهانه این جمله، برداشت‌هایی مطابق رأی خود کردند یا درصدد القائاتی برآمدند که به‌نوعی تحریف دیدگاه رهبرانقلاب درمورد فضای‌مجازی محسوب می‌شود. در این یادداشت و به همین مناسبت می‌خواهم مروری داشته باشم بر دیدگاه‌های ایشان درباره فضای‌مجازی و در همین ابتدا اذعان می‌کنم که بررسی نگاه و رویکرد رهبرانقلاب به فضای‌مجازی، مجال و تفصیلی به‌مراتب بیشتر طلب می‌کند.
1-بخش حقیقی زندگی مردم:
یکی از جنبه‌های مهم عقلانیت، واقع‌بینی است. افرادی که چشم خود را روی واقعیت‌ها می‌بندند، قطعا رفتار و تصمیمات‌شان با عقلانیت فاصله دارد؛ همانگونه که ترک آرمانگرایی با عقلانیت مغایر است. رهبر انقلاب فضای‌مجازی را یک حقیقت غیرقابل‌انکار و بخشی از زندگی مردم می‌دانند: «الان واقعا فضای‌مجازی، یک بخش حقیقی از زندگی مردم شده؛ حالا دولت الکترونیک و از این قبیل که به‌جای خود محفوظ است- شکی نیست.»
2-نگاه فرصت‌محور:
بعد دیگر نگاه رهبری به فضای‌مجازی، نگاه فرصت‌محوری است. چنین نگاهی موجب می‌شود حداکثر بهره‌برداری از این فضا صورت گیرد و دیگران را نیز به استفاده حداکثری و صحیح از این ابزار توصیه و ترغیب کنند: «البته امروز فضای‌مجازی یک فرصتی است... . حالا دشمنان از فضای‌مجازی جور دیگر استفاده می‌کنند، اما شما جوان‌های عزیز... از فضای‌مجازی استفاده کنید برای امیدآفرینی، برای توصیه به صبر، برای توصیه به حق، برای بصیرت‌آفرینی، برای توصیه به خسته نشدن، تنبلی نکردن، بیکاره نماندن و مانند اینها.»
یا جای دیگر می‌فرمایند: «امروز همه ما بایستی در میدان فضای‌مجازی حرکت بکنیم؛ هرکدام به نحوی و با سهمی که دراین راه داریم.» یا این تأکید و تعبیر به جهاد: «هرکدام از شما [جوانان] به‌عنوان یک وظیفه، مثل یک چراغی، مثل یک نوری پیرامون خودتان را روشن کنید. امروز خوشبختانه میدان باز است برای انتشار افکار. این فضای‌عمومی در کنار مشکلاتی که ممکن است به‌وجود بیاورد، برکات بزرگی هم دارد. می‌توانید افکار درست را، افکار صحیح را منتشر کنید. پاسخ به اشکالات را، پاسخ به ابهام‌آفرینی‌ها را در این فضا با استفاده از این امکان منتشر کنید و می‌توانید در این زمینه به معنای واقعی کلمه جهاد کنید.»
نگاه فرصت‌محوری آنچنان در نظر رهبر حکیم انقلاب جدی است که می‌توان گفت با حیاتی دانستن ضرورت قوت در این حوزه، یکی از راه‌های تحقق ایران قوی را در قوی بودن در فضای‌مجازی می‌دانند: «امروز قوت در فضای‌مجازی حیاتی است، امروز فضای‌مجازی حاکم بر زندگی انسان‌هاست در همه دنیا و یک عده‌ای همه کارهایشان را از طریق فضای‌مجازی پیش می‌برند. قوت در این [زمینه] حیاتی است.»
3- توجه جدی به تهدیدها
نگاه فرصت‌محوری به فضای‌مجازی نباید موجب غفلت از پیچیدگی‌های این ابزار و ساده‌انگاری در مورد آن شود. تهدیدهای فضای مجازی مستقیما هم متوجه مردم است و هم نظام؛ لذا هم برای مراقبت از حقوق مردم و هم نظام که آن هم مربوط و متعلق به مردم است، اقتضا می‌کند تهدیدات این فضا نیز با دقت شناسایی و در برابر آنها اقدام‌های لازم انجام شود. توجه به تهدیدهای فضای‌مجازی، اختصاص به کشور ما ندارد و کشورهای غربی اعم از آمریکا و اروپا که خود خاستگاه این ابزار هستند، بیش‌از دیگران، خود را برای مقابله با تهدیدها آماده و قوانین متعددی را وضع کرده‌اند. رهبرمعظم انقلاب اسلامی نیز بارها نسبت به این مسئله هشدار داده‌اند؛ لیکن توجه لازم مبذول نشده‌است. ازجمله این هشدارها اینکه: «متأسفانه در فضای‌مجازی کشور ما هم آن رعایت‌های لازم با وجود این همه تأکیدی که من کردم صورت نمی‌گیرد و در یک جهاتی واقعا ول است، که بایستی آن کسانی که مسئول هستند حواس‌شان باشد. همه کشورهای دنیا روی فضای‌مجازی خودشان دارند اعمال مدیریت می‌کنند، [درحالی‌که] ما افتخار می‌کنیم به اینکه ما فضای مجازی را ول کرده‌ایم! این افتخار ندارد؛ این به هیچ‌وجه افتخار ندارد. فضای مجازی را بایستی مدیریت کرد.»
رهبرمعظم انقلاب بلافاصله پس از این هشدار و برای پیشگیری از سوءبرداشت برخی، تأکید می‌کنند: «از این امکان، مردم استفاده کنند. برای مردم بلاشک وسیله آزادی است، خیلی هم خوب است، اما نباید این وسیله را در اختیار دشمن گذاشت که بتواند علیه کشور و علیه ملت توطئه کند.» نکته‌ای که در مراقبت و صیانت از فضای‌مجازی باید مورد توجه باشد، پرهیز از افراط و تفریط و نگاه فرصت‌محوری در کنار توجه جدی به تهدیدها و پیشگیری از آنهاست.
4- تأکید بر رعایت جنبه‌های اخلاقی
یکی از آسیب‌های مهم فضای‌مجازی، بی‌اخلاقی، حریم‌شکنی، قبح‌زدایی و گسترش و ترویج بی‌حیایی است. حریم‌شکنی‌ها و قبح‌زدایی‌های سازمان‌یافته از گناه و بی‌حیایی، ازسوی دشمنان انجام می‌شود که بخشی از تهدیدات را هم به‌خود اختصاص داده‌است؛ لیکن بی‌اخلاقی‌هایی مانند تهمت و افترا و شایعه‌پراکنی، اختصاص به دشمن ندارد و عموم مردم و متأسفانه گاهی ازسوی انقلابی‌ها و متدینین صورت می‌گیرد!
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بارها نسبت به این مسئله نیز هشدار و تذکر داده‌اند؛ ازجمله، همان جایی که حضور و فعالیت صحیح در این فضا را در حد جهاد بالا می‌برند، اصل قطعی را رعایت مسائل اخلاقی می‌دانند: «در این زمینه (مقابله با شبهات در فضای‌مجازی و...) به‌معنای واقعی کلمه جهاد کنید. البته اصل قطعی در این باب این است که بایستی از شیوه اخلاقی در این کار پیروی کرد.» یا در جای دیگری چنین می‌فرمایند: «امروز در فضای‌مجازی انسان گاهی اوقات بی‌عدالتی مشاهده می‌کند؛ خلاف می‌گویند، تهمت می‌زنند، دروغ می‌گویند، قول بغیر علم می‌گویند؛ اینها بی‌عدالتی است؛ اینها نباید انجام بگیرد.»
5-مستدل و منطقی‌بودن
سخن محکم و مستدل گفتن از دیگر توصیه‌های رهبرمعظم انقلاب برای مجاهدان و فعالان فضای مجازی است. دفاع از حقایق انقلاب همانند خود این حقایق باید محکم و منطقی باشد. با سخنان و استدلال‌های ضعیف نمی‌توان از مواضع مستحکم نظام و انقلاب دفاع کرد؛ هرچند دشمنان در مقابله با مبانی فکری یا مواضع و تصمیمات نظام غالبا فاقد چنین استحکام و منطقی هستند. ایشان می‌فرمایند: «بایستی حقایق را با منطق قوی، سخن متین و عقلانیت کامل، همراه با زینت عاطفه و عواطف انسانی و به‌کارگیری اخلاق در فضای مجازی، مطبوعات و... منتشر کرد.»
6- فضایی زیر کلید مستکبران
حال که با برخی محورهای نگاه رهبری به فضای مجازی آشنا شدیم، یک واقعیت مهم این فضا که ایشان نیز بارها به آن اشاره کرده‌اند، یعنی تسلط استکبار بر این فضا را نباید ناگفته گذاشت. دیکتاتوری جنتلمن‌های اداره‌کننده این ابزار در سطح جهانی، واقعیت غیرقابل‌انکاری است که تازگی هم ندارد و گردانندگان این فضا هر زمان که چیزی را برای منافع خود زیانبار تشخیص داده‌اند، به حذف و فیلتر‌کردن آن در توییتر، اینستاگرام، فیسبوک و... اقدام کرده‌اند. آنها با منافع و امنیت ملی خود شوخی ندارند و برای تأمین آن با هیچ‌کس حتی خودشان رودربایستی نمی‌کنند. رفتارشان با ترامپ در مقطع انتخابات را به یاد بیاورید! یکی از ابعاد مهم تهدید این فضا نیز دقیقا به همین سلطه مستکبران بر آن برمی‌گردد. سرآمد این دیکتاتوری را به‌خصوص در ایام سالگرد سپهبد شهید سردار سلیمانی به‌وضوح ازسوی اینستاگرام شاهد بودیم. جنتلمن‌های گرداننده اینستاگرام درست مثل تروریست‌های فرودگاه بغداد، همه تلاش‌شان را برای حذف نام و تصویر این قهرمان بین‌المللی به‌کار بردند و میلیون‌ها پست و صفحه را حذف کردند.
رهبرمعظم انقلاب اسلامی با اشاره به همین مطلب چنین فرمودند: «امروز هم مستکبران از نام او وحشت دارند، از یاد او وحشت دارند؛ ببینید در فضای‌مجازی ــ لابد بیشتر از من اطلاع دارید دیگر ــ با اسم او چه برخوردی دارند می‌کنند؛ این هم یک تنبیه دیگری است، تنبه بیشتری است برای ما و مسئولان فضای‌مجازی کشور که بفهمند چه کار باید بکنند تا دشمن نتواند هر جور دلش می‌خواهد، با هر جایی که دلش می‌خواهد رفتار کند. و خب فضای مجازی موجود دنیا زیر کلید مستکبران است...»
در همینه زمینه :
