5هزار تومان رؤیایی
سرانه افراد دچار معلولیت در قانون بودجه کدام هزینه‌های روزانه این افراد را پوشش می‌دهد؟
مرضیه موسوی- روزنامه‌نگار
قانون حمایت از افراد دچار معلولیت بیش از 17سال به تصویب مجلس رسیده. این قانون دستگاه‌های مختلف را به میدان آورده تا شرایط زندگی برای افراد دچار معلولیت به زندگی دیگر افراد جامعه نزدیک‌تر شود؛ بهسازی و مناسب‌سازی فضاهای عمومی و دولتی، تامین وسایل توانبخشی و کمک به هزینه‌های درمان و تامین دارو، کمک‌هزینه تامین وسایل بهداشتی مورد نیاز برای معلولان ضایعه نخاعی، تامین امکانات ویژه برای حمل‌ونقل و تردد این افراد و حضور در جامعه، مهارت‌آموزی، اشتغال، امکان استفاده از بیمه سلامت و خدمات اجتماعی، ایجاد مراکز شبانه‌روزی، مراکز ورزشی برای افراد با نیازهای ویژه و... تنها گوشه‌ای از این قانون حمایتی است. با این حال مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران از سهم اندک معلولان در بودجه 1401خبر می‌دهد.
سرانه‌ای معادل دو عدد تخم‌مرغ
2هزار و 800میلیارد تومان، بودجه‌ای است که برای قانون حمایت از معلولان درنظر گرفته شده است؛ عددی که قرار است به کمک آن نه‌تنها بخشی از نیازهای اولیه جامعه معلولان برطرف شود، بلکه برای بهبود وضعیت گذشته و تامین برخی زیرساخت‌ها هم به‌کار بیاید. «علی همت محمودنژاد» مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران می‌گوید:«باتوجه به تعداد معلولان تحت پوشش سازمان بهزیستی که حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را شامل می‌شوند، بودجه‌ای که در کمیسیون تلفیق برای معلولان تعریف شده به هیچ عنوان نمی‌تواند حتی پاسخگوی وسایل توانبخشی معلولان باشد.»
وی از جمعیت یک میلیون و 800هزار نفری معلولان کشور می‌گوید که تحت پوشش بهزیستی هستند و با تقسیم رقم بودجه بر این جمعیت، به سرانه روزانه 5هزار تومان به ازای هر معلول می‌رسیم:«به‌عبارتی بودجه لحاظ شده برای اجرای قانون معلولان، روزانه معادل قیمت 2 عدد تخم‌مرغ است. فرد دچار معلولیت با این میزان مشکلات، آیا با هزینه‌ای معادل قیمت ۲ عدد تخم‌مرغ می‌تواند زندگی کند؟ البته ما در این راستا با مرکز پژوهش‌های مجلس جلسه‌ای برگزار و توجیه کردیم که بودجه افراد دچار معلولیت متناسب با نیازهای آنها نیست. لذا باید منتظر ماند و دید که مجلس در این زمینه چه اقدامی انجام می‌دهد.»
معلولان؛ محروم از خدمات و فضاهای عمومی
افراد دچار معلولیت به‌دلیل نقص‌هایی که در کالبد شهری و روستایی، خدمات‌رسانی‌های عمومی و... وجود دارد، برای گذران زندگی روزمره هزینه‌ای بیشتر از سایر افراد جامعه متحمل می‌شوند. این هزینه‌ها مضاف بر هزینه‌های درمان و توانبخشی آنها به شمار می‌رود. بخشی از این مشکلات قرار بود که با تصویب قانون حمایت از معلولان در سال 83و اختصاص بودجه، برطرف شود. علیرضا رجبی معلول ضایعه نخاعی و مدیرعامل سرای راهبردی معلولان جنوب تهران می‌گوید:«یک فرد دچار معلولیت نمی‌تواند از برخی وسایل نقلیه عمومی استفاده کند. حتی مراجعه به اداره‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز خدماتی و... هم برای بسیاری از این افراد غیرممکن است. درحالی‌که اگر مناسب‌سازی‌های لازم انجام شود این مشکل پیش روی ما نخواهد بود. این موضوع مستقیم و غیرمستقیم، هزینه‌های زیادی به افراد دچار معلولیت تحمیل می‌کند. مثل هزینه استفاده از آژانس به جای وسیله نقلیه عمومی برای انجام هرگونه فعالیت بیرون از خانه.»
بیکاری از مهم‌ترین مشکلاتی است که جامعه معلولان را درگیر خود کرده و علاوه بر ایجاد وابستگی‌های اقتصادی، آنها را از حیات اجتماعی دور کرده است. رجبی می‌گوید:«طبق قانون حمایت از معلولان، 3درصد از استخدامی‌های هر اداره و نهادهای دولتی باید از اعضای جامعه معلولان باشند. اما در واقعیت اینطور نیست. ما اگر هم بتوانیم شغلی پیدا کنیم درآمد عادلانه‌ای نخواهیم داشت.»
او از کمک‌هزینه‌ای می‌گوید که 5سالی است سازمان بهزیستی برای تهیه اقلام بهداشتی به معلولان ضایعه نخاعی پرداخت می‌کند:«هزینه‌ای که سال‌ها پیش بهزیستی پرداخت می‌کرد همان روزها هم کفاف تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز را نمی‌داد. چه برسد به این روزها. این رقم هر سال از تورم جامانده و از ارزشش کم شده است درحالی‌که اقلام مورد نیاز ما روزبه‌روز گران‌تر شده‌اند. از طرفی برای خرید همین وسایل باید هزینه‌ای مضاعف برای رفت‌وآمد بپردازیم.»
300هزار تومان هزینه فیزیوتراپی در خانه
صحبت از هزینه‌های روزانه فرد دچار معلولیت که می‌شود، مدیرعامل سرای راهبردی معلولان جنوب تهران به دریای بی‌ساحل هزینه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید:«هزینه یک جلسه فیزیوتراپی در خانه برای فردی که دچار معلولیت شده کمتر از 300هزار تومان نیست. بسیاری از معلولان به‌دلیل عدم‌توان مالی پرداخت چنین هزینه‌هایی، زمان طلایی برای بهبود عملکرد را از دست می‌دهند. همین موضوع باعث می‌شود مشکلات دیگری به سراغشان بیاید و هزینه‌های دیگری به آنها تحمیل می‌شود. وسایل توانبخشی گران شده. برای خرید ارزان‌ترین ویلچر بازار که افراد را دچار کمردرد‌های مزمن می‌کند و استاندارد نیست، حداقل باید 2میلیون تومان هزینه کرد. ویلچرهای برقی باکیفیت 40میلیون تومان قیمت دارند. پروتز و ازتر هزینه‌های چند ده میلیون تومانی روی دست خانواده‌ها می‌گذارد. آن هم برای اندامی که مدام سایز عوض می‌کند و افراد هر یکی دو سال یک‌بار مجبور به تعویض آنها می‌شوند. کفش‌های طبی، سمعک، خدمات توانبخشی و... هر کدام هزینه‌های سر به فلک کشیده‌ای دارند. این روزها اغلب خانواده‌های دارای عضو معلول توان تامین این هزینه‌ها را از دست داده‌اند.»
حل مشکلات جامعه معلولان در فضاهای عمومی و شهری، از ابتدایی‌ترین اقداماتی است که دولت می‌تواند برای کاهش هزینه‌های افراد دچار معلولیت انجام دهد.
رجبی می‌گوید: «سیاست پیشگیری، کم‌هزینه‌ترین راهکاری است که هر دولتی می‌تواند اتخاذ کند. من چند سال پیش بر اثر تصادف دچار معلولیت شدید شدم و از آن زمان امکان حرکت ندارم. هر روز آمار نگران‌کننده‌ای از تصادف‌های جاده‌ای و حوادثی مثل سقوط از داربست و... می‌شنویم. با بازرسی درست و اصولی وضعیت خودروهای بین شهری، وسایل نقلیه عمومی، جاده‌ها و... می‌توان آمار چنین معلولیت‌ها و آسیب‌هایی را بسیار پایین آورد. علاوه بر هزینه‌های تحمیل شده بر دولت، خانواده‌ها هم هزینه‌های مالی و روحی بسیاری را از چنین حوادثی متحمل می‌شوند.
در همینه زمینه :
