حال خوب حیات وحش طالقان

بهاره دادخواه | البرز - خبرنگار:

امروز به هر گوشه و کنار طالقان که سفر کنیم، شاهد زندگی مسالمت‌آمیز انسان و حیات وحش هستیم. واقعیت این است اگر تلاش شبانه‌روزی محیط‌بانان این شهرستان نبود و جوامع محلی و شکارچیان قانونمند دلشان به حال گونه‌های حفاظت‌شده نمی‌سوخت، امروز سرنوشت خرس قهوه‌ای و پلنگ طالقان نیز چیزی بهتر از حال و روز این گونه‌ها در سایر استان‌های کشور نبود. 

خوشبختانه به یاری اقدامات صورت‌گرفته، امروز طبیعت طالقان گونه‌های جانوری منحصر به فردی را در دل خود جای داده که طی دهه گذشته نه‌تنها از تعدادشان کم نشده، بلکه جمعیتشان روز به روز در حال افزایش است. حالا وظیفه ما این است که قدر این داشته‌هایمان را بدانیم و برای حفاظت بیشتر از آنها با مدیریت و برنامه‌ریزی منسجم‌تری حرکت کنیم.


عرصه‌های طبیعی حفاظت‌نشده طالقان

رئیس اداره ‌محیط‌زیست طالقان با اشاره به وسعت مناطق حفاظت‌شده این شهرستان می‌گوید: به جز بخشی از بالا طالقان و پایین طالقان که محدوده شکار ممنوع محسوب می‌شوند، سایر عرصه‌های این شهرستان جزو مناطق چهارگانه و حفاظت‌شده محیط‌ زیست نیستند و مناطق آزاد محسوب می‌شوند.

«حشمت‌الله کشیری» می‌افزاید: به جرات می‌توان گفت پوشش گیاهی و جانوری مناطق آزاد طالقان از مناطق شکار ممنوع آن بیشتر است و این امر نتیجه حمایت جوامع محلی، همیاران محیط زیست، همکاری شکارچیان قانونمند و تلاش شبانه‌روزی محیط‌بانان این شهرستان است. وی با اشاره به وضعیت گونه‌های جانوری حفاظت‌شده این شهرستان می‌گوید: گونه‌های جانوری شاخص طالقان سیاه‌گوش، پلنگ، خرس قهوه‌ای و کل و بز هستند. البته تعداد زیادی گرگ، گراز و انواع پرندگان شکاری نیز در عرصه‌های این شهرستان زیست می‌کنند.


وضعیت گونه‌‌های خاص جانوری طالقان

این مسئول ادامه می‌دهد: طبق آخرین سرشماری صورت‌گرفته، بیش از 15 قلاده پلنگ، 50 قلاده خرس قهوه‌ای و بیش از 4 هزار راس کل و بز در طالقان زندگی می‌کنند. وی با اشاره به تعداد واقعی گراز و گرگ این شهرستان اظهار می‌کند: به دلیل شرایط خاص زندگی گراز و گرگ سرشماری دقیق آنها امکان ندارد، ولی تاکنون به واسطه مشاهدات صورت‌گرفته و گزارش‌های جوامع محلی، تعداد زیادی از این دو گونه شناسایی شده‌اند. کشیری با بیان اینکه طی سال‌های اخیر تعداد گونه‌های حفاظت‌شده در این شهرستان به میزان قابل توجهی افزایش یافته اضافه می‌کند: به واسطه اقدامات صورت‌گرفته، تعداد گونه‌های جانوری موجود در این شهرستان طی سال‌های اخیر از تعداد گونه‌های استان‌‌های همجوار بیشتر شده است.

 به عنوان مثال در سال 83 تنها 280 راس کل و بز در عرصه‌های طالقان زیست می‌کردند، ولی حالا جمعیت آنها به بیش از 4 هزار راس رسیده است. رئیس اداره محیط‌زیست طالقان می‌گوید: بدون شک اگر حمایت مسئولان برای تخصیص اعتبار مناسب، اطلاع‌رسانی در خصوص اهمیت حفظ گونه‌های جانوری و همیاری مردم نبود، امروز این شرایط در طالقان حاکم نمی‌شد. وی می‌گوید: علی رغم محدودیت‌های موجود مثل کمبود نیروی انسانی و تجهیزات، اداره ‌محیط‌زیست طالقان عملکرد مناسبی برای حفاظت از گونه‌های جانوری داشته و حداکثر استفاده را از حداقل ظرفیتهای موجود برده است.


طبیعت بدون موجود زنده زیبایی ندارد

کشیری ادامه می‌دهد: طبق استانداردهای جهانی برای هر 2 تا 4 هزار هکتار باید یک محیط‌بان وجود داشته باشد، ولی به دلایل شرایط خاص و محدویت‌های سازمان ‌محیط‌زیست در جذب نیرو در حال حاضر ‌محیط‌زیست طالقان با 7 محیط‌بان، یک متصدی خدمات اداری و یک کارشناس حفاظت می‌شود. وی با اشاره به اینکه اگر نیروهای محلی و شکارچیان قانونمند نبودند، حفاظت از عرصه‌های زیستی طالقان با کیفیت کنونی امکان‌پذیر نبود توضیح می‌دهد: به واسطه آموزش‌های صورت‌گرفته هم جوامع محلی و هم اغلب شکارچیان به این نتیجه رسیده‌اند که طبیعت بدون موجود زنده زیبایی ندارد. به همین دلیل بسیاری از آنها به صورت داوطلبانه و با استفاده از امکانات شخصی ‌محیط‌زیست را برای حفاظت از گونه‌های جانوری این منطقه یاری می‌کنند.

کشیری می‌گوید: امروز بسیاری از شکارچیان این منطقه به این نتیجه رسیده‌اند که به جای اینکه دوربین اسلحه خود را به سمت شکار بگیرند و زندگی موجودی را بگیرند می‌توانند با دوربین‌های عکاسی خود زیبایی‌های گونه‌های جانوری را به ثبت برسانند. رئیس اداره محیط‌ زیست طالقان می‌گوید: گونه‌های جانوری مانند گونه‌های گیاهی میراث آیندگان ماست و همه در قبال حفاظت از آنها مسئول هستیم.وی در ادامه با اشاره به زندگی مسالمت‌آمیز جوامع محلی با گونه‌های حفاظت‌شده طالقان اظهار می‌کند: به دلیل اینکه مرز بین مناطق مسکونی و عرصه‌های زیستی گونه‌های جانوری در طالقان زیاد نیست، موارد بسیاری از حضور گونه‌های مختلف در نزدیکی منازل روستاییان گزارش شده است.
کشیری ابراز می‌کند: به عنوان مثال چندین بار گزارش‌هایی مبنی بر حضور پلنگ در نزدیکی امامزاده روستای هرنج ارسال شده و بعد از پایش منطقه صحت گفته‌های روستاییان تایید شده است.


کثرت تنوع گونه‌‌های گیاهی و جانوری طالقان

این مسئول ادامه می‌دهد: به دلیل تنوع و کثرت گونه‌های جانوری و گیاهی طالقان حیواناتی مثل خرس و پلنگ به‌راحتی می‌توانند غذای مورد نیاز خود را از طبیعت فراهم کنند و تاکنون هیچ موردی از آسیب به مردم توسط این حیوانات دریافت نشده است.وی ابراز می‌کند: البته چندین بار گرگ به گله‌های گوسفند و حیوانات اهلی روستاییان حمله کرده، ولی باید گفت مقصر اصلی این اتفاق جوامع محلی هستند. کشیری می‌گوید: در گذشته مردم به اندازه نیاز خود مایحتاج خود را تهیه و مصرف می‌کردند، ولی امروز چندین برابر میزان مصرف خرید می‌کنند و اضافات این خوراکی‌ها را در دره، اطراف محل زندگی و کنار رودخانه‌ها رها می‌کنند. وی توضیح می‌دهد: گرگ‌ها هم وقتی می‌بینند غذای آماده وجود دارد، کمتر به ارتفاعات می‌روند و شکار می‌کنند و گاه باعث بروز مشکلاتی از جمله حمله به گله‌های چهارپایان اهلی می‌شوند.

رئیس اداره ‌محیط‌زیست طالقان با تاکید بر اینکه دامداران باید دام‌های خود را بیمه کنند ابراز می‌کند: اگر دامداران دام‌های خود را بیمه کنند، در صورت بروز چنین حوادثی ‌محیط‌زیست خسارت وارده را به طور کامل پرداخت می‌کند. 
وی در ادامه با بیان اینکه باید تا حد امکان از ایجاد شرایطی که باعث نزدیک شدن گونه‌های حفاظت‌شده به مناطق روستایی می‌شود خودداری کنیم می‌گوید: در فصول سرد شاهد غذارسانی نیروهای ‌محیط‌زیست به برخی از چهارپایان هستیم که این امر در نهایت به ضرر این گونه‌ها تمام می‌شود.


با علوفه‌رسانی به چهارپایان حفاظت‌شده مخالفم

کشیری توضیح می‌دهد: با توجه به اینکه دسترسی به عرصه‌های حفاظت‌شده‌ای که گونه‌های جانوری در آنجا تمرکز دارند ساده نیست، محیط‌بانان گاه مجبور می‌شوند برای علوفه‌رسانی به چهارپایان در نزدیکی محل سکونت روستاییان غذارسانی کنند و همین امر باعث می‌شود حیوانات به مرز زندگی مردم نزدیک شوند.وی اضافه می‌کند: نزدیکی بیش از حد این گونه‌ها به مردم باعث سوء‌استفاده برخی می‌شود و همین جان این حیوانات را به واسطه شکارچیان متخلف به خطر می‌اندازد. کشیری می‌گوید: من به طور کلی با غذارسانی به گونه‌های جانوری مخالف هستم و اعتقاد دارم پوشش گیاهی و جانوری طالقان به قدری غنی هست که نیاز به این غذارسانی به گونه‌های حفاظت‌شده نباشد.