شاید آمار مرگ در جاده‌ها کم شود

حمیده پازوکی- خبرنگار

سفر‌رفتن هیچ‌وقت از زندگی روزمره حذف نشده است؛ حتی در 2سال گذشته که کرونا مردم را از فعالیت‌های معمول زندگی خود دور کرد. نوروز همین امسال سفرها نه‌تنها کم نشد بلکه به شکل چشمگیری افزایش هم یافت. از ۲۵‌اسفند۱۳۹۹ تا ۱۵فروردین۱۴۰۰ روزانه ۴۷نفر و طبق اطلاعات سازمان پزشکی قانونی کشور در 6ماه نخست امسال نیز 8644نفر بر اثر تصادف جاده‌ای جان خود را از دست داده‌اند و 159هزار و 924نفر مصدوم شده‌اند. حال اگر از این سفرها، تردد در جاده با خودروی شخصی را حذف کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر ما با اتوبوس، قطار یا هواپیما سفر کنیم آمار ترافیک جاد‌ه‌ای و به تبع آن تصادف‌های جاده‌ای کاهش چشمگیری خواهد داشت. برای تردد در مقصد اما باید امکان دیگری فراهم باشد؛ امکانی مثل خودروهای اجاره‌ای یا به اصطلاح رنت خودرو که می‌تواند نقش مؤثری در تسهیل تردد و ایمنی سفر داشته باشد؛ موضوعی که این روزها بیشتر درباره خودروهای گرانقیمت رواج دارد اما در بیشتر کشورها تکثر و تنوع آن امکان استفاده را برای بخش بزرگی از مسافران فراهم کرده است و جا دارد که در استان‌های گردشگرپذیر ایران هم توسعه یابد.

زمینه گسترش وجود دارد
رنت ماشین، حداقل در مناطق آزاد در یک دهه گذشته برای مسافران کاری وجود داشته است و مردم عادی نیز از امکان رنت استفاده می‌کردند اما هم‌اکنون رنت ماشین در این مناطق به‌ویژه جزیره کیش به‌صورت تفریحی گران و لوکس درآمده که در اختیار عده خاصی است.
جز این مورد، شرکت‌هایی که هم‌اکنون به ارائه خودروهای اجاره‌ای مشغول هستند بیشتر به‌صورت اینترنتی خدمات خود را ارائه می‌کنند. هنوز مراکزی که این خدمات را به شکل حضوری ارائه کنند یا در مبادی گردشگری پرتعداد فعال باشند به اندازه‌ای نیست که بتوان آن را به‌حساب آورد، با این حال توسعه این خدمت جدید منعی ندارد.
مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری کشور با بیان اینکه ارائه خودروی اجاره‌ای ضوابط مخصوص به‌خود را دارد و می‌تواند توسعه پیدا کند در این‌باره به همشهری می‌گوید: افرادی که می‌خواهند در این زمینه فعالیت داشته باشند می‌توانند به اداره‌های کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان خود مراجعه و براساس آن طی مراحل اداری شرکت، خودروی اجاره‌ای یا بدون راننده خود را ثبت کنند.
داریوش باقرجوان با بیان اینکه مدتی است این خودروها در بعضی فرودگاه‌های کشور مثل فرودگاه مهرآباد تهران و فرودگاه بندرعباس ارائه می‌شود، اظهار می‌کند: اگر قرار باشد شرکت‌های بیشتری در این زمینه فعالیت داشته باشند به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیاز است و اداره‌کل راهداری آمادگی پاسخگویی به متقاضیان ایجاد این شرکت‌ها و ارائه پروانه به آنها را دارد. دولت علاقه‌مند به فعالیت‌های اشتغال‌زاست و توسعه این موضوع می‌تواند موجب ایجاد اشتغال جدید شود.

سفر ایمن و آسان
مازندران یکی از استان‌هایی است که بیشترین مسافر داخلی را دارد و هر سال با هر تعطیلات، ترافیک جاده‌ای و همچنین تصادف‌های آن افزایش می‎یابد.
رئیس پلیس راهور مازندران با بیان اینکه مازندران در بیشتر تعطیلی‎های سال به‌عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌شود به همشهری می‌گوید: گاهی جمعیت استان در ایام تعطیل تا 20میلیون نفر افزایش می‌یابد و اتفاقا، بیشتر حوادث استان هم به تصادف‌های جاده‌ای خودروهای شخصی اختصاص دارد.
نصرالله بیگلری با بیان اینکه سفرهای جاده‌ای به مازندران از 3محور هراز، فیروزکوه و کندوان انجام می‌شود، می‌افزاید: اگر مسافران این امکان را داشته باشند که به جای خودروی شخصی با وسایل حمل‌ونقل عمومی سفر کنند و در مقصد هم خودروهای اجاره‎ای در دسترس‌شان باشد، قطعا آمار تصادف کمتر خواهد شد.
وی با بیان اینکه امکان استفاده از خودروهای اجاره‌ای در مازندران هم مدتی است وجود دارد، اظهار می‌کند: در دسترس‌بودن این امکان می‌تواند موجب افزایش اقبال به سفر با وسایل حمل‎ونقل عمومی شود.
رئیس پلیس راهور مازندران ادامه می‌دهد: یکی دیگر از مشکلاتی که مسافران عازم شمال در تعطیلات با آن مواجه هستند، ترافیک شدید جاده‌هاست که عامل اصلی آن خودروهای شخصی هستند. این ترافیک گاه سفری 3ساعته را تا 8-7ساعت طولانی می‌کند، درحالی‌که اگر زنجیره حمل‌ونقل عمومی فراهم شود این بار ترافیکی هم از جاده‌های مازندران و دیگر استان‌های گردشگرپذیر برداشته می‌شود، سفرها آسان و ایمن خواهد شد و مصرف سوخت هم کاهش پیدا خواهد کرد.

نیازهای جدید سفر 
سفر به استان‌های کویری‌گاه دشوار به‌نظر می‌رسد اما اگر امکانات جدید برای سفر پدید آید قطعا اقبال به سفر افزایش می‎یابد و حضور مسافران بیشتر، رونق اقتصادی استان مقصد را هم به‌دنبال خواهد داشت.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد درباره نقش خودروهای اجاره‌ای در اقبال مردم به سفر به همشهری می‌گوید: سفر و لوازم آن مانند هر پدیده دیگری هر روز ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند و موجب‎ می‌شود به چیزهای جدیدی نیاز پیدا کنیم.
سید مصطفی فاطمی با بیان اینکه امکان اجاره خودرو در پایانه‌های مسافری و مبادی ورودی شهرها هم یکی از امکاناتی است که سال‌هاست در بسیاری از کشورها فراهم شده، اظهار می‌کند: سوخت در بسیاری از کشورها گران‌تر از آن است که امکان سفر با خودروی شخصی را به افراد بدهد و به همین دلیل استفاده از انواع حمل‌ونقل عمومی و سپس اجاره خودروهای بدون راننده می‌تواند سفر را برای علاقه‌‎مندان به گردشگری آسان کند. وی ادامه می‌دهد: وجود چنین امکانی به‌ویژه برای استان‌های دارای جاذبه‌های گردشگری متعدد و خارج از شهرها می‌تواند مفید باشد، زیرا دسترسی به مکان‎های تاریخی و طبیعی را براساس زمانبندی شخصی و مستقل گردشگر میسر می‌کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد با اشاره به اینکه در بعضی شهرهای گردشگرپذیر مثل یزد هم این امکان وجود دارد اما مانند سایر زیرساخت‎های گردشگری باید توسعه پیدا کند، می‎گوید: این موضوع البته رابطه مستقیمی با قیمت خودرو و نوسانات ارز دارد و برای گردشگرانی با سطح درآمد بیشتر از متوسط قابل استفاده است. البته در سال‌های پیش از کرونا که گردشگری در یزد رونق بیشتری داشت، این کسب‌و‌کار هم در حال فراگیرشدن بود، اما پس از مدتی فعالیت آنها محدودتر و گاه متوقف شد. اگر گردشگری رونق یابد، شرکت‌های اجاره خودرو هم دوباره فعال خواهند شد.

گردشگری اقتصادی مهم است
هر پدیده‌ای در کنار مزایا می‌تواند چالش‌های خاص خود را هم داشته باشد. شرایط اقتصادی محدودیت‌های افراد برای استفاده از امکانات جدید را افزایش می‌دهد و این شامل استفاده از خودروهای اجاره‌ای هم می‌شود.
یک راهنمای تورهای گردشگری در گلستان به همشهری می‌گوید: وجود خودروهای اجاره‎ای قطعا در ایمنی و آسانی سفر مؤثر است اما مسئله‎ای که وجود دارد این است که برای فراگیرشدن آن باید به عموم گردشگران معرفی شود.
عباس رائجی با بیان اینکه گردشگران، سلایق مختلفی دارند ولی مشتری این خودروهای اجاره‎ای افراد مرفه‎تری هستند که توان مالی لازم را دارند می‎افزاید: بیشتر گردشگران، اقتصادی‌بودن سفر را حائز اهمیت بیشتری می‌دانند و به همین دلیل این پدیده جدید اگر بخواهد توجه گردشگران را جلب کند باید تا حد ممکن برای گردشگر داخلی اقتصادی باشد.