رکود؛ هدیه یک سالگی برگزیت

 سمیرا مصطفی نژاد- خبرنگار

 اولین روز از سال جدید میلادی همزمان خواهد بود با خروج یکساله انگلیس از اتحادیه اروپا. یک سال است که انگلیس از این اتحادیه، از ساختار قانونی و سیاسی آن، از بازار یکپارچه و از اتحادیه گمرکی آن خارج شده است. این همان چیزی است که بوریس جانسون، نخست‌وزیر، و دیگر طرفداران خروج از اتحادیه اروپا خواستار آن بودند. به اعتقاد آنها فقط با جدایی کامل از اروپا است که انگلیس می‌تواند قابلیت‌های خود را به‌صورت تمام وکمال نشان دهد؛ تا بتواند کنترل گذشته را روی مرزها، پول و قوانین خود داشته باشد. جانسون خروج از اتحادیه اروپا را عصر جدیدی از اکتشافات توصیف می‌کرد که به لطف آن قرار بود قراردادهای تجاری بزرگی خارج از اروپا در اختیار انگلیس قرار بگیرد و خونی جدید در رگ‌های اقتصاد این کشور جاری شود.

تبعات اقتصادی برگزیت
استعفای ناگهانی «لرد فراست» وزیر برگزیت از کابینه جانسون یکی از نخستین نشانه‌هایی است که خبر از خوب پیش نرفتن برنامه‌های برگزیت پس از گذشت یک‌سال می‌دهد. فراست هفته گذشته در نامه استعفای خود به جانسون از نگرانی‌هایی سخن گفت که نسبت به مسیر کنونی حرکت برگزیت احساس می‌کند. منابعی از بدنه دولت جانسون احتمال می‌دهند فراست که سیاستمداری ساختارشکن و طرفدار دو آتشه خروج از اتحادیه اروپا است، به این موضوع پی برده که جانسون فراتر از تمامی شعارها و جنجال‌ها، هیچ برنامه عملیاتی برای خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و چگونگی استفاده از فرصت‌های پیش آمده به واسطه این اقدام ندارد.
گاردین در گزارش جدید خود درباره تبعات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا می‌نویسد:‌«آنچه مسلم است، این کشور نسبت به پیش از برگزیت، فقیرتر شده است.» برگزیت همچنین به واسطه خروج کارگران اهل کشورهای عضو اتحادیه اروپا، منجر به کمبود نیروی کار در انگلیس شده است. در بخش‌های مختلفی از اقتصاد و تولید انگلیس نارضایتی‌هایی وجود دارند که ریشه آنها در وعده‌هایی است که تحقق نیافته‌اند. صنعت ماهیگیری و کشاورزی ازجمله این بخش‌ها هستند. کشاورزان نسبت به نظام جدید یارانه و پرداخت دولت بدبین هستند. فارغ از این، کاغذبازی‌های تازه، فعالیت مشاغل خردی که مشغول صادرات به اتحادیه اروپا بودند را مختل کرده است.
اداره نظارت بودجه انگلیس که وابسته به وزارت دارایی این کشور است، تبعات اقتصادی برگزیت را شفاف‌تر از دیگر نهادها بیان کرده است. این اداره پیش‌بینی کرده که خروج از اتحادیه اروپا در طولانی‌مدت منجر به کاهش 4درصدی تولید ناخالص داخلی خواهد شد. درحالی‌که کاهش درآمد ناخالص داخلی انگلیس تحت‌تأثیر همه‌گیری کرونا درحدود 1.5درصد پیش‌بینی شده است. برگزیت همچنین به جای بهبود تجارت در انگلیس، به مانعی برای دادوستد تبدیل شده است. براساس مرکز آمار ملی انگلیس، در سه‌ماه سوم
سال 2021صادرات کالا از انگلیس به کشورهای اتحادیه اروپا و خارج از اتحادیه نسبت به سال قبل از آن، 14درصد کاهش داشته است. براساس گزارش اتحادیه غذا و نوشیدنی انگلیس، صادرات غذا و نوشیدنی‌های این کشور در 9‌ماه اول سال 2021کاهشی 15.9درصدی را نسبت به پیش از آغاز همه‌گیری تجربه کرده است. ارزش این کاهش صادرات بالغ بر 2.7میلیارد پوند برآورد شده است. 2.4میلیارد پوند از این خسارت از محل مختل شدن تجارت با اتحادیه اروپا به انگلیس وارد شده است. ایجاد موانع جدید دادوستد با اتحادیه اروپا و تداوم تبعات همه‌گیری کرونا بر اقتصاد انگلیس ازجمله عوامل کاهش صادرات این محصولات بوده‌اند.
تمامی این آسیب‌های اقتصادی تا پیش از آنکه اتحادیه اروپا برای صادرات انگلیس قوانین گمرکی تازه‌ای وضع کند رخ داده‌اند؛ قوانینی که قرار است از یک ماه دیگر به اجرا گذاشته شوند و رهبران تجاری نگران تأثیر مخرب آنها بر چرخه اقتصاد «از پیش لنگان» انگلیس هستند. از ابتدای تابستان سال جدید میلادی هم قرار است صادرات مواد غذایی به انگلیس تحت نظارت دقیق فیزیکی قرار گیرد. این احتمال وجود دارد که هزینه‌ها و کاغذ بازی ناشی از اجرای قوانین جدید گمرکی صادرکنندگان خرد را از صادرات به انگلیس منصرف سازد. اجرای بازرسی‌های گمرکی روی کالاهای صادراتی اروپا به انگلیس به‌ویژه می‌تواند روند ارسال محموله‌های ویژه غذایی به این کشور را مختل سازد و منجر به کمبود این مواد
در بازار شود. با این‌همه، تفکیک اینکه کدامیک از آسیب‌های اقتصادی وارد شده به انگلیس ناشی از برگزیت است و کدامیک محصول کرونا بسیار دشوار است. آنچه مسلم است، اینکه همزمانی این دو رویداد برای بوریس جانسون آرامش خیالی به همراه داشته است؛ زیرا این همزمانی تصویر حقیقی تبعات برگزیت را مکدر ساخته و جانسون را از سرزنش‌ها در امان نگه داشته است. اما اقتصاددانان زیادی باور دارند تبعات اقتصادی برگزیت برای انگلیس بسیار شدید‌تر از تبعات کرونا خواهد بود. فراتر از این، عواقب برگزیت باعث شده بسیاری از شهروندان انگلیسی که به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا رأی داده‌ بودند، اکنون پشیمان شوند.

دودستگی طرفداران برگزیت
در آستانه اجرای مقررات جدید گمرکی کالاهای صادر شده از اتحادیه اروپا به انگلیس، یک مرکز افکارسنجی در انگلیس با انتشار نتایج نظرسنجی خود، چشمه‌ای دیگر از کج‌روی برنامه برگزیت را به نمایش گذاشته است. نظرسنجی جدید آژانس افکارسنجی «اوپینیوم» نشان می‌دهد نیمی از رأی‌دهندگان به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، با گذشت یک سال، از نتیجه برگزیت خشنود نیستند. بررسی نتایج این پژوهش نشان می‌دهد مخالفان برگزیت به روال سابق بر ناخوشایند بودن عواقب آن تأکید دارند درحالی‌که موافقان برگزیت پس از یک سال دچار تردید و دودستگی شده‌اند.
براساس نتایج این نظرسنجی، 6نفر از هر 10نفری که در همه‌پرسی سال 2016به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا رأی داده‌اند معتقدند برگزیت مسیر بدی را در پیش گرفته است و نتایج به‌دست آمده از آن بدتر از چیزی است که انتظار داشته‌اند. اوپینیوم دریافته که 42درصد از طرفداران برگزیت اکنون احساس منفی نسبت به آن پیدا کرده و باور دارند از مسیر درست خارج شده است.
این نظرسنجی که نتایج آن یک هفته پس از استعفای وزیر برگزیت منتشر شده نشان می‌دهد 26درصد از رأی‌دهندگان معتقدند نتیجه به‌دست آمده از برگزیت بدتر از چیزی است که انتظارش را داشتند. 16درصد دیگر اعلام کردند انتظار بد پیش رفتن روند برگزیت را داشتند و اکنون حسشان به واقعیت تبدیل شده است. همچنین 86درصد از افرادی که رأی به ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا داده بودند، اعلام کردند برگزیت مسیر بدی را در پیش گرفته است و وضعیت آن بدتر از چیزی است که انتظارش را داشته‌اند. به‌طور کلی تنها 14درصد از تمامی افرادی که درنظرسنجی شرکت کرده‌اند، فارغ از اینکه موافق یا مخالف برگزیت بودند، نسبت به وضعیت خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و دستاورد‌های برگزیت برای انگلیس ابراز رضایت کرده‌اند.
 به‌گفته «آدام دروموند» از محققان مرکز اوپینیوم بخش قابل توجهی از موافقان برگزیت معتقدند اوضاع بدتر از انتظار آنها پیش رفته است. 59درصد از مخالفان برگزیت معتقدند انتظار آن را داشتند که اوضاع بد پیش برود و همان اتفاق هم افتاده است. تنها 7درصد از مخالفان برگزیت از نتیجه آن و اینکه بهتر از حد انتظارشان پیش رفته ابراز
رضایت کرده‌اند.