اما و اگرهای واکسن ضدپیری ژاپن
برخی رسانهها بهتازگی از موفقیت آزمایش واکسنی روی موشها خبر دادند که میتواند زندگی را جاودانه کند! این ماجرا اما چقدر علمی است؟
زهرا خلجی- خبرنگار
زندگی بیپایان، همان چیزی است که بشر میخواهد. حالا محققان ژاپنی میگویند ممکن است یک قدم بهسوی افزایش طول عمر انسان نزدیک شده باشند. کارآزمایی واکسنی که مانع از روند پیر شدن سلولهاست، روی موشها با موفقیت انجام شده است. به گزارش یورونیوز، بهگفته محققان دانشگاه جونتندو توکیو، دارویی که پروتئین موجود در سلولهای پیر - آنها که بهطور طبیعی تولیدمثل خود را متوقف کردهاند - را هدف قرار میدهد، پیشرفت ضعف را در موشهای مسنتر کاهش داد. این واکسن همچنین با موفقیت سلولهای پیر در بافت چربی و رگهای خونی را هدف قرار داد که نشان میدهد میتواند تأثیر مثبتی بر سایر شرایط پزشکی مرتبط با افزایش سن داشته باشد. تورو مینامینو، پروفسور جونتندو به خبرگزاری جیجی ژاپن گفت: ما میتوانیم انتظار داشته باشیم که واکسن برای درمان سفت شدن شریان، دیابت و سایر بیماریهای مرتبط با افزایش سن استفاده شود.
اختلال در روند پیری
سلولها زمانی پیر میشوند که از تکثیر خود دست بردارند که این اغلب در پاسخ به آسیب طبیعی به DNA آنها اتفاق میافتد. تصور میشود که پیری سلولی خود به روند پیری و همچنین بیماریهای مرتبط با افزایش سن مانند آلزایمر و برخی سرطانها کمک میکند. دکتر سالوادور ماسیپ، رئیس آزمایشگاه مکانیزم سرطان و پیری دانشگاه لستر، به یورونیوز نکست گفت: سلولهای پیر مجموعهای از عوامل ترشح میکنند که عملکرد بافت را مختل میکنند. آنها سلولهای سیستم ایمنی را برای تئوری پاکسازی توسط خودشان فرامیخوانند اما در نهایت شکست میخورد و التهاب مزمن در سطح پایین، مخلوط با فیبروز ایجاد میکنند.ماسیپ بخشی از یک تیم بینالمللی متشکل از دانشگاههای بریتانیا، اسپانیا، نیجریه و عربستان سعودی بود که تحقیقاتی را در مورد روش دیگری برای مقابله با سلولهای پیری در اکتبر سالجاری منتشر کردند. او گفت: روند بیولوژیکی پیری بسیار پیچیده است، بنابراین بعید است که یک استراتژی بهطور کامل آن را متوقف یا معکوس کند. با این حال، احتمالا راههای زیادی برای کاهش سرعت آن وجود دارد و بهنظر میرسد پاکسازی سلولهای پیر یکی از سادهترین و آسانترین راهها باشد که بهطور بالقوه مؤثرتر است.
محدودیت در طول عمر
در تستهای آزمایشگاهی، جلوگیری از ساخته شدن سلولهای پیری طول عمر موشها را تا 15درصد افزایش داد که البته سایر تجربیات مشابه طول عمر را تا 35درصد نیز افزایش داده است. اما پیش از اینکه هیجانزده شوید، خوب است این نکته را به یاد داشته باشید که محققان هنوز نمیدانند طول عمر یک موجود زنده تا چه اندازه میتواند افزایش یابد.ماسیپ گفت: این بسیار سؤال جالبی است و همانی است که ما هنوز بر سر آن به توافق نرسیدهایم. برخی بر این باورند که یک محدوده سخت برای طول عمر انسان وجود دارد (آمار فعلی 130سال است) درحالیکه سایرین فکر میکنند روی کاغذ جاودانگی باید امکانپذیر باشد. هنوز بسیار زود است تا بدانیم زندگی چقدر طول میکشد و اینکه در کل محدودیتی وجود دارد یا نه.
عملکرد واکسن
محققان ژاپنی واکسنی را روی موشها آزمایش کردهاند که از ذخیره سلولهای زومبی که در اصطلاح علمی بهعنوان سلولهای پیری شناخته میشوند جلوگیری میکند که معمولا با بالا رفتن سن و برخی بیماریهای دیگر مرتبط است.اگرچه ممکن است در طولانی مدت این پیشرفت را «واکسن علیه پیری» بنامیم اما این واکسن در نهایت میتواند برای پیشگیری از برخی بیماریهای مرتبط با افزایش سن مفید باشد. سلولهای پیری سلولهای معمولی هستند که تکثیرشان متوقف میشود اما نمیمیرند، در عوض آنها حول و حوش زومبیهای نامیرا حرکت میکنند و مواد شیمیاییای از خود آزاد میکنند که میتواند باعث التهاب در اطراف سلولهای سالم شود.پیری میتواند به چند دلیل رخ بدهد که شامل ساییدگی و پارگی کلی مواد ژنتیک سلول که با هر تقسیم متوالی اتفاق میافتد و همچنین آسیب وسیع DNA است. یک مطالعه در سال 2011نشان داده است که از بین بردن این سلولهای پیری بیماریهای مرتبط با پیری را هم به تأخیر میاندازد و مطالعات بعدی تأیید کرد که حذف کردن آنها میتواند بیماریهای خاص را کم و یا حتی از بین ببرد.این محققان همچنین یک پروتئین مشابه را در سلولهای پیری انسان و موشها پیدا کردند، سپس از این اطلاعات برای خلق واکسن پپتید که پاسخ ایمنی را در برابر پروتئین تحریک میکند استفاده کردند. مشابه با عملکرد واکسن در برابر ویروس یا باکتری، این واکسن سیستم ایمنی را برای تولید آنتی تربیت میکند تا آنتی ژنهای خاص را در پروتئین سلولهای پیری پیدا کرده و آنها را از بین ببرد.یک بار دیگر باید تأکید کنیم که به چند دلیل سادهلوحانه است اگر فکر کنیم این واکسن میتواند بنیان زندگی جاودانه باشد. یک اینکه، تحقیقات در مراحل اولیه است و واکسن فقط روی موشها آزمایش شده است و دوم اینکه پیری سلولها تنها علت پیری نیست. همراه با تجمع سلولهای زامبی، افراد مسن یا
کوتاه شدن تلومر، بیثباتی ژنوم، تغییرات اپی ژنتیک، فرسودگی سلولهای بنیادی و سایر علائم بیوشیمیایی پیری را نیز تجربه خواهند کرد. سلولهای پیر، بنابراین، تنها بخشی از پازل هستند.