پهپادها؛ برنده جنگ اتیوپی

دولت اتیوپی طی روزهای اخیر توانسته علیه شورشیان تیگرای به پیروزی خیره‌کننده‌ای دست یابد. آبی احمد، نخست‌وزیر این کشور، پس از این پیروزی بزرگ اعلام کرد که شجاعت سربازان ارتش عامل نجات کشور بوده است اما همان زمان، عامل زیر و رو شدن اقبال آبی احمد، در آسمان‌ها در حال گردش بود. ناوگانی از پهپادهای نظامی که به تازگی از سوی ترکیه و امارات در اختیار ارتش اتیوپی قرار گرفته، سرنوشت جنگ در این کشور را تغییر داد. طی 4‌ماه گذشته امارات و ترکیه، اتیوپی را به جدیدترین پهپادها تجهیز کرده‌اند. این 2 کشور هم به‌دنبال درآمدزایی بودند و هم سعی داشتند با حمایت نظامی از دولت اتیوپی، در منطقه استراتژیک شاخ آفریقا، به برتری دست پیدا کنند. دستاورد این کمک نظامی بسیار خیره‌کننده بود و توانست ماه‌ها تلاش و مبارزه شورشیان تیگرای را که به نزدیکی پایتخت رسیده‌ بودند، بر باد دهد. پهپادها شورشیان و تجهیزات آنها را حین پیشروی به سمت آدیس‌آبابا، پایتخت اتیوپی، درهم کوبیدند و آنها را مجبور کردند بیش از 400کیلومتر به سمت شمال عقب‌نشینی کنند.

ورود به موقع پهپادها به اتیوپی
درگیری‌های اتیوپی از یک‌سال قبل در منطقه تیگرای در شمال اتیوپی میان دولت مرکزی و نیروهای جدایی‌طلب تیگرای آغاز شد. اما طی ماه‌های اخیر دامنه درگیری‌ها به نزدیکی پایتخت در مرکز کشور رسید. اتیوپی براساس قومیت به 10منطقه عمدتا خودمختار تقسیم می‌شود که دارای نهادهای متعلق به دولت مرکزی هستند. سیاستمداران تیگرای، آبی احمد را به تلاش برای متمرکز‌سازی‌ قدرت در دست دولت فدرال متهم کرده‌اند. دولت اتیوپی به بهانه حمله نیروهای جدایی‌طلب تیگرای به مواضع ارتش، به منطقه تیگرای حمله کردند. این حمله اما شکستی مفتضحانه را در پی داشت. طی تابستان، شورشیان تیگرای نه‌تنها ارتش اتیوپی را از منطقه بیرون راندند بلکه به سمت پایتخت پیشروی کردند. آنها اواخر ‌ماه گذشته توانستند خود را به شهر دبره برهان در 136کیلومتری آدیس‌آبابا برسانند.
اما اقدام سریع آبی احمد در تهیه پهپادها و ورود بموقع این تجهیزات به میدان جنگ توانست اقبال نخست‌وزیر اتیوپی را تغییر دهد. بمباران نیروها و کاروان تجهیزات شورشیان تیگرای توسط پهپادهای خریداری شده مانع از پیشروی بیشتر شورشیان شد. به‌گفته یکی از فرماندهان ارشد تیگرای، در لحظه 10پهپاد همزمان در آسمان بودند و نیروها را هدف قرار می‌دادند.

تأمین‌کنندگان پهپادهای اتیوپی
روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشته که طی ماه‌های اخیر، تقریبا هرروز هواپیماهای باری از پایگاه‌های نظامی در امارات بارگیری شده و به مقصد اتیوپی پرواز کرده‌اند. امارات یکی از نزدیک‌ترین هم‌پیمانان اتیوپی به شمار می‌رود و از ابتدای درگیری‌ها، حمایت‌های اساسی از ارتش اتیوپی انجام داده‌اند. از آن جمله می‌توان به بمباران توپخانه و انبارهای تسلیحاتی تیگرای‌ها توسط پهپادها اشاره کرد. این حملات تحت فشار آمریکا متوقف شدند اما طی ماه‌های اخیر با ارسال پهپادهای «وینگ لونگ 2» ساخت چین از سوی امارات برای ارتش اتیوپی، بار دیگر از سرگرفته شده‌اند. در مقابل اما قرارداد خرید پهپاد از ترکیه کاملا عیان و آشکار بوده است. آبی احمد در تابستان سال‌جاری قراردادی نظامی با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه امضا کرد. پهپادهای «بیرقدار 2TB» ساخت ترکیه در پیروزی آذربایجان بر ارمنستان در منطقه قره‌باغ نقشی کلیدی ایفا کردند. پهپادهای ترکیه‌ای با سخت‌افزارهای نسبتا ارزان‌قیمت برای بسیاری از کشورهای آفریقایی جذاب هستند. به‌گفته مجمع صادرکنندگان ترکیه ارزش صادرات اقلام دفاعی و هوانوردی به اتیوپی از 235هزار دلار در سال 2020به 95میلیون دلار در سال‌جاری رسیده است.

اتیوپی؛ یک آزمایشگاه جنگی بزرگ
در شرایطی که آمارهای سازمان ملل از آوارگی بیش از 2میلیون نفر و قحطی‌زدگی دست‌کم 400هزار نفر در اتیوپی خبر می‌دهد، آبی احمد بر کارزار نظامی خود و پشتیبانان خارجی‌اش متمرکز است؛ پشتیبانانی که به‌گفته کارشناسان از او و سرزمینش به‌عنوان آزمایشگاهی برای آزمودن سلاح‌های جنگی‌شان استفاده می‌کنند. با این حال، ارتش پهپادی آبی احمد چندان عظیم نیست. تخمین‌ها نشان می‌دهد او کمتر از 50پهپاد در اختیار دارد که استفاده، تعمیر و تجهیز آنها برای دولت بسیار پرهزینه خواهد بود. با این همه همین تعداد محدود برای شورشیان تیگرای که به پهپاد دسترسی ندارند، تهدیدی جدی به شمار می‌رود.
به‌گفته پیتر سینگر، کارشناس پهپادهای جنگی در پژوهشکده «نیو آمریکا»، آزمودن پهپادها در اتیوپی و لیبی مشابه رویدادی است که در دهه 1930در جنگ‌های داخلی اسپانیا رخ داد. در آن زمان قدرت‌های خارجی از این جنگ‌ها برای آزمایش فناوری‌های جدید نظامی خود استفاده کردند تا هم واکنش‌های بین‌المللی را نسبت به استفاده از آن تجهیزات بسنجند و هم قدرت سلاح‌ها را در نابودی بیازمایند. نبرد اتیوپی هم امروز ترکیبی از جنگ و آزمایشگاه جنگی است. این کارشناس پهپادهای جنگی می‌گوید:«در اختیار داشتن فناوری هرگز تضمین‌کننده پیروزی نیست. آمریکا در افغانستان از پهپادهایش استفاده کرد، با این همه طالبان 20سال در برابر آنها مقاومت کرد. این اراده انسان است که سرنوشت جنگ‌ها را تعیین می‌کند.»

پهپاد بیرقدار

این پهپاد در دسته پهپادهای ارتفاع متوسط دسته‌بندی می‌شود که از قابلیت اجرای عملیات مستقل و کنترل از راه دور برخوردار است. این پهپاد محصول شرکت دفاعی بی  ‌کار، متعلق به پسر رئیس‌جمهور ترکیه است. کنترل این هواپیمای بدون سرنشین به واسطه ماهواره ترک‌ست انجام می‌شود. طراحی و ساخت این پهپاد به سلجوق بیرقدار، فارغ‌التحصیل دانشگاه ‌ام‌آی‌تی و داماد رجب طیب اردوغان نسبت داده می‌شود. تا اواسط سال 2020قطعات مهم این پهپادها نظیر موتور یا حسگرهای آن از کشورهایی مانند استرالیا، کانادا یا آلمان تامین می‌شدند. اما با توقف و محدود شدن واردات این قطعات، ترکیه تولید داخلی آنها را آغاز کرد.

  پهپاد وینگ لونگ 2

این هواپیمای بدون سرنشین چینی قابلیت پروازهای کنترل از راه دور و مستقل را دارد و محصول گروه صنایع هواپیمایی چنگ‌دو است. این پهپاد که نخستین بار در سال 2015در نمایشگاه هوانوردی پکن رونمایی شد، با هدف انجام ماموریت‌های جاسوسی، شناسایی و جنگی ساخته شده است. وینگ لونگ از قابلیت حملات دوربرد به واسطه هدایت ماهواره‌ای برخوردار است. وینگ‌لونگ توانایی 32ساعت پرواز را دارد و درصورتی که سرعت حداکثری داشته باشد، این زمان به 20ساعت کاهش پیدا خواهد کرد. تاکنون کشورهای الجزایر، اتیوپی، عربستان، لیبی، پاکستان، مصر، امارات، نیجریه و مراکش این پهپاد را خریداری کرده‌اند.