نقد خبر/ اتباع خارجی در حصر اقتصادی

  خبر: محمدحنیف مسعودی، عضو هیأت‌مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان می‌گوید: بسیاری از سرمایه‌گذاران و کارآفرینان افغانستانی در ایران، به‌دلیل برخی ناملایماتی که طی سال‌های اخیر با آن مواجه بوده‌اند، در اندیشه خروج سرمایه خود از ایران هستند چراکه نه حق مالکیت به نام آنها ثبت می‌شود و نه در صورت ثبت شرکت قادرند طبق الزامات تعیین‌شده به فعالیت بپردازند.
  نقد: یکی از الزامات توسعه اقتصادی، بالا بردن نرخ مشارکت اقتصادی برای همه آحاد جامعه است و این موضوع در مورد اتباع خارجی مقیم ایران بیش ‌از پیش اهمیت دارد؛ این در حالی است که این طیف که از نظر سابقه سکونت و اشتراکات فرهنگی می‌توانند جزو جدانشدنی از جامعه ایرانی محسوب شوند، با وجود نرخ مشارکت واقعی بسیار بالا، از کمترین اختیارات و تسهیلات اقتصادی بی‌بهره‌اند و فعالیت آنها یا نمی‌تواند در داخل کشور انباشت شود یا اگر انباشت شود هرگز نمی‌تواند در قالب یک سرمایه‌گذاری باثبات فعال بماند.
در شرایط فعلی ایران، تجار و فعالان اقتصادی افغانستانی مقیم ایران فعالیت اقتصادی گسترده‌ای دارند؛ اما پول و نقدینگی حاصل از این فعالیت در اختیارشان نیست. آنها کارخانه دارند و می‌توانند مانند ایرانی‌ها شرکت به ثبت برسانند؛ اما یا این کارخانه به نام‌شان نیست یا اگر باشد بخش قابل‌ توجهی از آنها که در حوزه‌های کم‌طرفدار بازار کار ایران فعالیت می‌کنند با مشکل تأمین کارگر مواجه هستند؛ چراکه نیروی کار ایرانی کمتر حاضر به‌کار است و استفاده از نیروی کار افغانستانی‌ها هم برای آنها ممنوع یا بسیار پرچالش است.
در آن‌سوی ماجرا، یک افغانستانی مقیم ایران که بیش از 2دهه در کشور ما حضور داشته و کار کرده، حتی نمی‌تواند یک واحد مسکونی به نام خود داشته باشد و مجبور است به نام یک ایرانی خانه بخرد و تمام ناملایمات احتمالی این اتفاق را به جان بخرد. وخامت شرایط اقتصادی افغانستانی‌ها در ایران آنگاه ملموس‌تر می‌شود که گفته می‌شود به‌رغم فرمان مقام معظم رهبری مبنی‌بر اجازه تحصیل اتباع افغانستانی در ایران، آنها باز هم برای ثبت‌نام فرزندان خود در مدارس ایران دچار مشکل هستند و حتی با داشتن کارت اقامت، باز هم برای ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی کارشناسی‌ارشد و بالاتر باید از طریق بورسیه تحصیلی افغانستان وارد دانشگاه‌های ایران شوند. به عبارت دیگر، مهاجران افغانستانی با نزدیک به 3دهه حضور در ایران، حتی اگر از نظر قانون، حقوقی همپای جامعه ایرانی نداشته باشند عملا ایرانی محسوب می‌شوند و باید به سرگردانی آنها پایان داده شود. با توجه به اینکه ایران در همه ادوار تاریخی دوست و برادری مهربان برای همسایه شرقی بوده، به‌نظر می‌رسد هم برای آسایش اتباع افغانستانی مقیم ایران و هم برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های اقتصادی آنها باید تمهیداتی جهت رسیدگی به این مسائل اندیشیده شود.