آژیر خطر آسیب‌های اجتماعی

عبدالوهاب شُهلی بُر- جامعه‌شناس مسائل اجتماعی

نمود حکمرانی کارآمد در دوران مدرن این است که دولت بتواند از طریق نوع بودجه‌ریزی برای توسعه سرزمین، نابرابری‌هایی را که به هر دلیل اجتماعی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی ایجاد شده‌اند ترمیم کند؛ به‌طور خاص سند توسعه صنعتی کشور در دهه40 موجب شد تا کلانشهرهای فعلی مانند تهران، اصفهان، مشهد و... به‌عنوان محل اصلی توسعه صنعتی انتخاب و سایر مناطق فراموش شوند و به این ترتیب شاهد هستیم که در مناطق مرزی کشور توسعه زیرساخت صنعتی رخ نداد. این روند در دهه‌‌های اخیر هم ادامه یافت.
واقعیت این است که لابی‌های قدرت و نخبگانی که از مناطق مختلف در قدرت بودند، منابع را به خاستگاه جغرافیایی خاص خود سوق دادند و از قضا مناطق پیرامونی در لایه‌های بالایی قدرت نفوذ نداشتند تا بتوانند سهم بیشتری از منابع را جذب کنند. منطق تولید سرمایه‌داری که ایران از دهه40 وارد آن شد گرایش ذاتی به تجمیع دارد؛ به‌عبارت دیگر برای آنکه هزینه‌های حمل‌ونقل کاهش پیدا کند و نیروی کار در دسترس باشد، مناطقی که برای توسعه صنعتی درنظر گرفته شدند، همیشه مورد توجه بودند و سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد که در همان مناطق سرمایه‌گذاری و منابع به این مناطق سوق پیدا ‌کند.
در این شرایط دولت می‌تواند  سیاست‌های تبعیض مثبت درنظر بگیرد و برای مناطقی که از شاخص‌های توسعه عقب مانده‌اند، باید پروژه‌های زیرساختی بیشتری درنظر بگیرد.
سهم کم مناطق محروم از بودجه بر آسیب‌های اجتماعی اثر دارد. زمانی که پروژه‌های زیرساخت ملی در منطقه‌ای وجود نداشته باشد، شاهد افت شاخص‌های توسعه و افزایش مشکلاتی مانند بیکاری خواهیم بود. این وضعیت خود را در انواع ناامنی‌های اقتصادی نشان می‌دهد.