رمزگشایی از مالیات 532 هزار میلیارد تومانی

532هزارو446میلیارد و 688 میلیون تومان، این کل مالیاتی است که دولت می‌گوید سال آینده جمع‌آوری می‌کند تا بخشی از هزینه‌های جاری خودش را پوشش دهد. اما پرسش اصلی اینجاست که این مالیات قرار است از چه بخش‌هایی و به چه شکلی گرفته شود؟ از کل مالیاتی که قرار است سال آینده گرفته شود، 38.5درصد مالیات بر کالاها و خدمات، 25.3درصد مالیات بر شرکت‌ها و اشخاص حقوقی، 16درصد مالیات بر درآمد، 15درصد مالیات بر واردات و 5.2درصد مالیات بر ثروت ازجمله مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس است.
به‌گزارش همشهری، بخش قابل‌توجهی از مالیات سال1401 را می‌بایست حقوق‌بگیران و شرکت‌های بخش خصوصی و همچنین مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات در قالب مالیات بر ارزش افزوده بپردازند.
میزان مالیات پیش‌بینی شده در سال آینده نشان می‌دهد: دولت دنبال انبساط شدید مالیاتی است اما چالش اصلی این شیوه مالیات‌ستانی این است که پایه‌های مالیاتی مطمئن و جدید شناسایی نشده و پازل مالیاتی انتخاب شده، تصویری شفاف از یک نظام مالیاتی شفاف را ارائه نمی‌دهد و به جای مالیات بر مجموع درآمد دولت دنبال مالیات‌هایی خاص ازجمله مالیات بر خانه‌های خالی، مالیات خانه‌های لوکس و خودروهای گران‌قیمت است. برآوردهای همشهری نشان می‌دهد این 3پایه مالیاتی، در خوش‌بینانه‌ترین حالت، تنها 1.5درصد از کل درآمد مالیاتی سال آینده را تشکیل خواهد داد.

عوارض‌گیری در 1401
در بودجه سال آینده یک تبصره ویژه برای عوارض‌گیری و مالیات‌ستانی پیش‌بینی شده است. براساس این تبصره، سازوکار و میزان مالیات بر خدمات و کالا مشخص شده است. ازجمله اینکه وزارت نیرو اجازه دارد به‌ازای هر مترمکعب فروش آب شرب، بالاتر از الگوی مصرف، 15درصد بر قیمت آب بیافزاید. افزون بر این، وزارتخانه‌های نفت و نیرو اجازه دارند از طریق شرکت‌های تابعه خود، ماهانه از هر واحد مسکونی مشترکان گاز 200تومان و مشترکان برق 100تومان و از مشترکان تجاری گاز و برق هم 1000تومان عوارض بگیرند و به خزانه واریز کنند. البته مشترکان روستایی 50درصد تخفیف می‌گیرند. کل درآمدی که از این محل به‌دست خواهد آمد صرف بیمه مشترکان گاز و برق در برابر حوادث گاز و برق خواهد شد. علاوه بر این قرار است وزارت نیرو روی قبض برق هر واحد مسکونی دارای انشعاب قانونی، مبلغ 100هزار تومان در طول سال بگیرد و به‌حساب صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی واریز کند تا این واحد‌های تحت پوشش بیمه قرار گیرند.

پزشکان و وکلا زیر ذره‌بین مالیات
سال آینده همه صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و همچنین همه اشخاص شاغل در کسب‌وکارهای حقوقی شامل وکالت و مشاوره حقوقی و خانواده باید از پایانه‌های فروشگاهی استفاده کنند. براساس لایحه پیشنهادی دولت، تمام مراکز درمانی دولتی، خصوصی و وابسته به نهادهای عمومی، نیروهای مسلح، خیره‌ها و شرکت‌های دولتی مکلفند 10درصد از حق الزحمه و حق‌العمل گروه پزشکی را به‌صورت علی‌الحساب مالیاتی و به نام پزشک مربوط به‌حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند که این مالیات شامل تمام پرداختی‌ها شامل درآمد حقوق و کارانه می‌شود.
این گزارش می‌افزاید: با هدف افزایش درآمدهای مالیاتی، قوه قضاییه مکلف است دسترسی آنلاین سازمان مالیاتی و مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه را به سامانه تنظیم قرارداد الکترونیک فراهم کند. تمام وکلای فعال عضو مراکز وکلا و کانون وکلای دادگستری باید قراردادهای مالی خود، با موکل‌هایشان را در این سامانه ثبت کنند. درصورت اثبات خلاف‌گویی وکیل، سازمان عمور مالیاتی علاوه بر پیگیری قضایی، اجازه دارد نسبت به اعمال جریمه مالیاتی تا سقف 5 برابر اختلاف کشف شده اقدام کند.
یکی از سیاست‌های مالیاتی سال آینده در حمایت از تولید داخلی در بودجه سال آینده کاهش 5درصدی مالیات شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دارای مجوز از وزارتخانه‌های ذیربط است و به این ترتیب نرخ مالیات بر واحدهای تولیدی سال آینده 20درصد خواهد بود و این بخشودگی علاوه بر سایر معافیت‌ها و بخشودگی‌ها و مشوق‌های قانونی اعمال می‌شود.

مالیات بر صادرات گوسفند و بز
دولت می‌گوید برای بالا بردن افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و منابع طبیعی سال آینده اجازه می‌خواهد به ازای صادرات هر راس دام سبک 53.7هزار تومان و به ازای صادرات هر یک کیلوگرم وزن دام سنگین هم 16.7هزار تومان از صادرکنندگان بگیرد. پیش‌بینی شده از این محل 140میلیارد تومان درآمد نصیب دولت شود که این پول به وزارت جهادکشاورزی داده می‌شود تا صرف بهبود ژنتیک نژادهای بومی، افزایش تولید شیر و گوشت و همچنین کاهش فشار بر مراتع شود.

کاهش معافیت‌های مالیاتی
به‌گزارش همشهری، ازجمله سیاست‌های متناقض مالیاتی سال آینده می‌توان به معافیت مالیاتی ناشران کتب‌ کمک درسی اشاره کرد. هر یک از این ناشران در سال تا سقف 200میلیون تومان مالیات نخواهد داد. البته معافیت مالیاتی مؤسسات کنکور حذف شده است. سؤال اصلی اینجاست که چرا ناشران کتب‌ کمک درسی باید از معافیت مالیاتی برخوردار باشند؟ در مقابل سقف معافیت مالیاتی واحدهای تولیدی و صنفی و صاحبان کسب‌وکار آسیب دیده از کرونا فقط 100میلیون تومان تعیین شده است. این یک معما و تناقض آشکار است که لازم است دولت شفاف‌سازی کند چرا از ناشران کتاب‌های کمک‌درسی حمایت ویژه می‌شود؟

معافیت به شرط برگشت ارز
از سال آینده برخورداری از معافیت مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات و همچنین هرگونه جایزه و مشوق صادراتی مشروط به بازگشت ارز صادراتی به کشور خواهد بود. از سوی دیگر، وزارت اقتصاد وظیفه دارد؛ سال آینده معافیت‌های مالیاتی و گمرکی را هدفمند و شفاف کند. به این ترتیب قرار است سیاست اعتبار مالیاتی و گمرکی با نرخ صفر جایگزین معافیت‌های مالیاتی شود. افزون بر این درآمد حاصل از صادرات مواد و محصولات معدنی و صنایع معدنی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی به‌صورت خام و نیمه‌خام در تمام نقاط مشمول مالیات می‌شود.

مالیات لوکس یا تورم؟
دولت امیدوار است سال آینده بتواند بخش اندکی از هزینه‌های جاری‌اش را از محل مالیات بر خانه‌های لوکس و خودروهای گران‌قیمت جبران کند. این در حالی است که دلیل اصلی افزایش قیمت خودرو، ناشی از تورم سالانه و نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی است. افزون بر این تصمیم گرفته شده از خانه‌های خالی هم مالیات گرفته شود. هرچند سهم این نوع مالیات ناچیز است اما مسیر انتخاب شده با دست‌اندازهای جدی مواجه است زیرا دولت به جای مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر مجموع درآمد افراد، دنبال مالیات بر رشد قیمت‌ دارایی‌ها و اموال است. براساس لایحه بودجه سال آینده، سازمان امور مالیاتی ماموریت دارد نسبت به تعیین دارایی مشمول و ارزش آنها حداکثر تا پایان خرداد سال آینده اقدام و نتیجه را اعلام کند. به این ترتیب تمام اشخاص حقیقی و حقوقی باید مالیات سالانه مربوط به‌خودروهای تحت تملک خود و فرزندان کمتر از 18سال و حتی افراد تحت تکفل را تا پایان بهمن سال آینده پرداخت کنند و قبل از پرداخت بدهی مالیاتی، نقل و انتقال و اجاره ممنوع خواهد بود.
افزون بر این تمام واحدهای مسکونی، باغ‌ویلاهای گران‌قیمت هم سال آینده مشمول مالیات بر دارایی می‌شوند که نرخ مالیاتی بین یک تا 5 در هزار ارزش این واحدها بسته به قیمت نوسان خواهد داشت. البته واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای در دست ساخت یا در تملک مشمول مالیات نمی‌شوند.
به این ترتیب وزارتخانه‌های راه‌وشهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و شهرداری‌ها موظفند امکان دسترسی آنلاین به اطلاعات مالکیت املاک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی در حوزه اماکن را در اختیار این سازمان قرار دهند تا سازمان یادشده نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول و ارزش آنها حداکثر تا پایان خردادماه سال1401 اقدام کند. همچنین شهرداری‌ها موظفند همزمان با صدور پروانه ساخت و همچنین در هنگام صدور پایان کار مراتب را به‌منظور تشکیل پرونده مالیاتی به اداره امور مالیاتی ذیربط گزارش کنند.

مالیات بر پسماند
سازمان امور مالیاتی وظیفه دارد از سال آینده یک در هزار ارزش مواداولیه، قطعات و کالاهایی که تمام یا قسمتی از آنها قابل بازیافت است، مالیات بگیرد. فهرست مواداولیه، قطعات و کالاهای مشمول را سازمان محیط‌زیست اعلام می‌کند. قرار است سال آینده 1000میلیارد تومان از این محل در اختیار وزارت کشور قرار گیرد تا صرف تاسیسات تبدیل پسماند به مواد و انرژی شود.
قرار است از سال1401، مالیات و عوارض ارزش افزوده‌ای که از واحدهای تولیدی و پیمانکاران در استان‌ها گرفته می‌شود، به‌حساب همان استان واریز شود و سازمان امور مالیاتی باید پرونده این واحد‌ها را به استان‌های مربوطه ارسال کند و مالیات و عوارض ارزش افزوده واحدهای خدماتی در سطح مالی نسبت به سهم هر استان از جمعیت ایران، به‌حساب استان‌ها واریز می‌شود. البته قرار است عوارض ارزش افزوده مصوب سال‌جاری در شهرستان‌های تهران و اسلامشهر به نسبت 88درصد در نقاط شهری تهران و اسلامشهر و 12درصد در نقاط روستایی و عشایری استان تهران توزیع شود.