مدیریت شهری در مسیر نوآوری

محمد سرابی- خبرنگار

 پژوهش به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از توسعه علمی شهر به‌صورت مداوم در مراکز علمی انجام می‌گیرد و یکی از نمود‌های جشنواره‌هایی است که از سوی مدیریت شهری برای جذب ایده‌های برتر در این زمینه برگزار می‌شود. این جشنواره‌ها راهی برای ارتباط میان طراحان سیاست‌های بلندمدت شهری و تحقیقات مبتنی بر دانش کاربردی هستند. در همین راستا،سیزدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری و هشتمین جشنواره پژوهش و آموزش در مدیریت شهری و روستایی برگزار شد و دیروز عصر با حضور تعدادی از مقامات و  مدیران شهری در ساختمان شهرداری تهران به پایان رسید. وزیر کشور در این مراسم گفت: هیچ تحول واقعی بدون یک پژوهش واقعی صورت نخواهد گرفت و جمهوری اسلامی که می‌خواهد راه نویی برای خود داشته باشد جز با دستاوردهای علمی و پژوهشی مقتضی با محیط و اجتماع و جغرافیای خود این امر محقق نخواهد شد. احمد وحیدی گفت: مسائل زیادی در حوزه شهرها داریم. مثلا آلودگی هوا از گذشته به ما رسیده است. ساده‌ترین راه این است که بگوییم کسی تردد نکند. البته وقتی ناچار باشیم باید بگوییم تردد محدود شود اما اینکه بر مشکل فائق بیاییم مسئله‌ای است که راه‌حل آن در پژوهش نهفته است. او با اشاره به اینکه اگر شهری فاقد هویت لازم باشد انسان‌ها در آن نیز کم‌کم دچار مشکل می‌شوند، گفت: بحث پژوهش و مدیریت شهری با هم ترکیب شده است. البته این موضوع به معنی این نیست که از دستاوردهای غیربومی استفاده نکنیم اما اگر عین آن باشد حتما کار اشتباهی خواهد بود و دچار مشکل خواهیم شد. چرا که راهکار نهایی پژوهش‌ها باید بر بستر مسائل اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی خودمان شکل بگیرد.
او با تأکید بر ضرورت توجه به پژوهش‌های بومی گفت: از طرف دیگر مفهوم شهر دائم در حال تکامل است. ما هم باید برای خود تعریفی داشته باشیم و رویکرد را نسبت به مفهوم شهر بازشناسی کنیم و ادبیات خود را برای تحقق شهر الگو بسازیم؛ وقتی از الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت صحبت می‌کنیم نمی‌شود تصویری از شهری که با این الگو ساخته شده نداشته باشیم. به گفته وحیدی براساس آمار سال ۹۵ حدود ۷۴درصد مردم در شهرها هستند که اکنون بیشتر هم شده است و بنابراین پرداختن به این موضوع از اهم امور پژوهشی است. یک بخش توجه به ظرفیت‌های پژوهشی است که در شهر خلق می‌شود. شرکت‌های دانش‌بنیان به میزانی که مورد حمایت قرار گیرند رشد می‌کنند و امکاناتی مانند پارک‌های علم و فناوری و کارخانه‌های نوآوری باید با حمایت شهرداری‌ها در سراسر کشور توسعه یابد.
وزیر کشور در حاشیه این مراسم نیز بیان کرد: یکی از آسیب‌ها این است که بعضی از پژوهش‌ها به موقع عملیاتی نمی‌شود. این مورد گاهی به ‌خود پژوهش مربوط می‌شود و گاهی به همت ما و پیاده‌سازی‌ آن برمی‌گردد. گاهی پژوهش تک‌بعدی برای یک مجموعه به‌هم پیچیده شهری پاسخگو نیست. بنابراین هم عمق بخشیدن به پژوهش امری مهم است و هم همتی برای پیاده‌سازی‌ آن. وحیدی با بیان اینکه همت خوبی در این‌باره در مدیریت شهری جدید شهر تهران وجود دارد تا از ظرفیت پژوهش‌های کاربردی، مؤثر و عمیق استفاده کنند، گفت: امید است که از این به بعد بیشتر شاهد به ثمر نشستن اجرای پژوهش‌ها باشیم.

در گام دوم انقلاب نیاز به الگوشدن داریم
شهردار تهران هم  با اشاره به رویکرد ایستادگی و مقاومت و حرکت در مسیر رشد در گام اول انقلاب گفت: در آغاز گام دوم انقلاب اسلامی هستیم و عزت و قدرت در این مسیر در سایه دانایی و توانایی برای ما حاصل خواهد شد. دانایی، مقدمه توانایی است و این دانایی با پژوهش و اندیشه‌ورزی، فکر و خلاقیت میسر خواهد بود. امیدواریم بتوانیم مسیری را دنبال کنیم تا گره از مشکلات شهرها برداشته شود و حتی بتوانیم در مسیر ایده‌آل‌ها و افق‌های پیش‌رو گام برداریم. علیرضا زاکانی ادامه داد: وقتی به گام دوم انقلاب توجه می‌کنیم، درمی‌یابیم که در این گام نیاز به ساختن و الگو شدن داریم. اگر گام اول ایستادگی، مقاومت و حرکت در مسیر رشد بود در گام دوم باید یک جهش و تلاش مضاعفی صورت بگیرد.
به گفته زاکانی در جشنواره پژوهش و نوآوری مدیریت شهری، ۲۰۲۹ اثر در ۱۶موضوع دریافت شده است. او اضافه کرد: این جشنواره بر 3 محور اساسی، شهرها و مدیریت شهری در گام دوم انقلاب اسلامی و در سده جدید، بازگشایی شهرها در دوره پساکرونا و همین‌طور رصد تحولات شهرها و مدیریت شهری در پایان سده تأکید دارد. انقلاب اسلامی و شعارهای آن به سرعت مورد دقت قرار گرفت و امروز نیازمند آن هستیم که آن شعارها را در عمل ببینیم. استقلال، آزادی، معنویت، عدالت و پیشرفت، 5 کلان شعاری بودند که به سرعت مورد توجه جهانیان قرار گرفتند. اما امروز نیازمند این هستیم که بتوانیم در شهرها و روستاها آنها را به تصویر بکشیم.
شهردار تهران بیان کرد: اگر توجه به راه طی شده در ۱۰۰سال گذشته تا امروز در این جشنواره مورد دقت قرار بگیرد می‌بینیم که باید به 3 نهاد «عدلیه، نظمیه و بلدیه» و رشدیافتگی در حال و نگاه به آینده آنها توجه داشته باشیم. باید ناظر به حرکت جمعی و روح جمعی شهر و نسبت به هوشمند‌سازی‌ و ظرفیت‌هایی که در همین 2 سال اخیر ایجاد شده تأکید ویژه‌ای داشته باشیم و بتوانیم تصویر روشنی از آینده بسازیم و به سمت الگو و مدینه فاضله مدنظر گام بلندی برداریم.
زاکانی عنوان کرد: در گام دوم انقلاب، نیازمند یک تحول بزرگ در روح و کالبد شهرها هستیم. گذشته پرثمر بود، اما این ثمر به قدر کفایت نبود و باید با تحول در روح و کالبد شهر یک موجود جدید را خلق کنیم. توجه به عنصر هویت و تعلق مکانی در شهر امکانی را برای ما فراهم می‌کند که امنیت، آسایش و آرامش در شهرها و روستاهای ما به‌وجود بیاید.  در اختتامیه این جشنواره از 4 مقاله و پژوهش به عنوان آثار نمونه تقدیر و پیام‌هایی از مدیران سازمان‌های بین‌المللی شهری پخش شد.
  
ماسانوری یوشیکاوا
مدیر ارشد دپارتمان خاورمیانه سازمان همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا)
پژوهش سنگ بنای توسعه پایدار است. به همین دلیل استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی برای تسریع در توسعه شهر‌ها حائز اهمیت است. جایکا در سال‌های گذشته همکاری‌های فراوانی با ایران در زمینه‌ محیط‌زیست، بهداشت، کاهش مخاطرات طبیعی، پسماند و توسعه روستایی داشته است. امیدواریم این جشنواره سال آینده در سطح بین‌المللی برگزار شود.

  سرور بختی(‌تاجیکستان)
رئیس مؤسسه فرهنگی اکو
باید مجرایی یافت که توسعه شهر‌ها بدون آسیب‌رساندن به هویت فرهنگی و بومی و بدون تغییر ارزش‌ها صورت گیرد.
این توسعه باید بدون آسیب رساندن به هویت و فرهنگ بومی و بدون تغییر ارزش‌ها صورت گیرد. بهترین روش برای این کار ایجاد پیوست فرهنگی جهت پروژه‌ها و حفظ تعادل و تناسب در برنامه‌ریزی برای همه اجزای شهر با توجه به نقش فرهنگ در آن است.

پیشرفت به معنی تقلید نیست
مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران
  در خیلی از شهر‌های دنیا این را می‌بینیم که وجود زیبایی بصری را اگرچه ضروری می‌دانند اما به آسایش و آرامش بیشتر توجه می‌کنند. درگام اول انقلاب کمتر فرصت رسیدگی به این نکات را داشتیم.  شهر‌های کوچک از تهران تقلید می‌کنند و فکر می‌کنند باید مانند تهران باشند و در تهران هم عده‌ای فکر می‌کردند که باید آسمان‌خراش داشته باشند تا مثل شهر‌های بزرگ جهان شوند.  الان خیلی از شهر‌های دنیا که هر سال به‌عنوان شهر نمونه و پیشرفت انتخاب می‌شوند، الگوی خود را حفظ کرده‌اند و در مناطق اصلی ساختمان‌‌‌های بزرگ‌تر از 5طبقه ندارند و عمر بعضی از ساختمان‌های آنها به 170سال هم می‌رسد. اگر هم قرار است آسمان‌خراش ساخته شود در بخش دیگری از شهر که به وسیله‌ای جدا شده است، بنا می‌شود. معیار شهر خوب بودن تقلید نیست. بنابراین نیاز به تحقیقات و پژوهش‌های عملیاتی و تئوری داریم تا بتوانیم آنها را در شهر پیاده کنیم.  کارمان را در گام دوم انقلاب و رسیدن به یک شهر درست و امن باید با همین تحقیق و پژوهش کاربردی آغاز کنیم و این پژوهش‌ها را عملیاتی و از آن بهره‌برداری کنیم.