پاتک ایران به خط تخریب مذاکرات

مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین با محوریت بحث‌های کارشناسی درحالی کماکان ادامه دارد که طرف غربی همچنان در مسیر ابهام‌آفرینی گام برمی‌دارد و در روزهای اخیر فضاسازی‌های جدیدی را علیه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان آغاز کرده‌است؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد قطعه‌ دیگری از پازل بازی تروئیکای اروپایی و ایالات‌متحده آمریکا باهدف امتیازگیری از ایران به‌حساب می‌آید.
از پنجشنبه گذشته تا امروز که گفت‌وگوهای اعضای کمیسیون مشترک برجام در قالب 3کارگروه «رفع تحریم‌ها»، «تعهدات هسته‌ای» و «ترتیبات اجرایی» پیگیری شده، تروئیکای اروپایی با وجود بی‌عملی در مذاکرات، همچنان خط مقصرنمایی ایران را پیگیری کرده‌است و می‌کوشد هیأت مذاکره‌کننده ایرانی را به عدم‌جدیت در گفت‌وگو متهم کند. این نوع فرافکنی‌ها درحالی در یک هفته گذشته ازسوی مقام‌های اروپایی و آمریکایی ادامه داشته‌ که علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران چند مرتبه با انریکه مورا، معاون مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا، روسای هیأت‌های 3کشور اروپایی و روسای هیأت‌های روسیه و چین دیدار و گفت‌وگو داشته‌است؛ رایزنی‌هایی که نشان‌دهنده تحرک دیپلماتیک ایران در وین باهدف دستیابی به توافقی موردقبول طرفین است.
ازسوی دیگر در شرایطی که ایران با رویکرد دیپلماسی فعال در وین حاضر شده و با ارائه پیش‌نویس‌های پیشنهادی خود ابتکارعمل را در مذاکرات به‌دست گرفته‌است، طرف غربی با وجود بی‌عملی و بی‌بهره بودن از هرگونه ابتکار، به‌دنبال وقت‌کشی و مقصر جلوه دادن جمهوری‌اسلامی ایران است و می‌کوشد با بهره‌گیری از حربه «نبود زمان»، مذاکرات را به مسیر دلخواه خود هدایت و امتیازهای بیشتری در زمینه لغو تحریم‌ها و همچنین فعالیت‌های هسته‌ای از ایران مطالبه کند.
رویکرد تناقض‌آمیز تروئیکای اروپایی به مذاکرات واکنش روسیه را نیز به‌همراه داشته‌است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین، دیروز در گفت‎‌وگویی با بخش روسی شبکه «پارس‌تودی» مواضع کشورهای اروپایی حاضر در برجام را تعجب‌آور دانست و گفت: «آنها انگار اولین‌بار است سر میز مذاکرات نشسته‌اند و گاهی‌ اوقات مواضعی نامعقول اتخاذ  می‌کنند.»

2خط تخریب مذاکرات
ادعاهای تروئیکای اروپایی پیرامون روند کند مذاکرات و نگرانی از فعالیت‌های هسته‌‌ای کشورمان درحالی در روزهای اخیر مطرح می‌شود که به‌نظر می‌رسد غربی‌ها با نادیده گرفتن مسئولیت‌های خود در برجام، درحال فضاسازی برای قرار دادن مذاکرات در مسیر مورد نظر خود هستند.
برهمین اساس هم بود که 3کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه‌ای مشترک پیش‌‌از آغاز نشست شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱، بدون اشاره به مسئولیت‌های خود، با ابراز نگرانی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری‌اسلامی ایران تلاش کردند ایران را مقصر جلوه دهند.
سردرگمی مواضع تروئیکای اروپایی در قبال مذاکرات وین درحالی‌است که به‌نظر می‌رسد برخی کشورهای عربی هم مشغول ایفای نقش در پازل‌بازی غربی‌ها هستند. برهمین اساس هم بود که فیصل بن فرحان، وزیر امورخارجه عربستان در حاشیه نشست اخیر کشورهای عربی در ریاض، مجددا درخواست حضور نماینده کشورش در مذاکرات هسته‌ای را مطرح و ابراز امیدواری کرد که این مذاکرات موفقیت‌آمیز باشد.
اما «مقصرنمایی ایران» تنها خط تخریب روند مذاکرات نیست، بلکه برخی رسانه‌ها در روزهای اخیر تلاش ویژه‌ای را صرف اثرگذاری منفی بر روند مذاکرات جاری در وین کرده‌اند. براین اساس پس‌از اینکه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین نسبت به تحریف سخنانش ازسوی یک رسانه وابسته به سعودی انتقاد کرد، دیروز سفارت فدراسیون روسیه در تهران نیز در واکنش به تحریف سخنان اولیانوف ازسوی برخی رسانه‌های فارسی‌زبان بیانیه‌ای منتشر کرد.

اقدام داوطلبانه ایران
فضاسازی مستمر‌ ایالات‌متحده و تروئیکای اروپایی در روزهای اخیر پیرامون برنامه هسته‌ای کشورمان درحالی است که ایران بعد از خروج آمریکا از برجام و وضع تحریم‌های گسترده، با وجود برداشتن گام‌های جبرانی هسته‌ای، همواره همکاری‌های خود را با آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی و بازرسان این نهاد حفظ و اعلام کرده فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود را در قالب پادمان‌های آژانس پیگیری کرده‌است.
علاوه بر این جمهوری‌اسلامی ایران در روزهای اخیر به توافق جدیدی با آژانس دست یافته و براساس آن در اقدامی داوطلبانه، اجازه جایگزینی دوربین‌های جدید به‌جای دوربین‌های آسیب‌دیده را به این نهاد بین‌المللی داده‌است؛ توافقی که رفع‌کننده یکی از سوءتفاهم‌های موجود میان ایران و آژانس به‌حساب می‌آید که از مهم‌ترین دلایل 2سفر شهریورماه و آذرماه رافائل گروسی به تهران بود.
در چنین شرایطی گفته می‌شود به‌دلیل پایان بخش اصلی بررسی‌های قضایی- امنیتی روی دوربین‌های آسیب‌دیده و همچنین نظر به اقدام آژانس در محکوم کردن خرابکاری در مجتمع «تسا» و پذیرش بررسی فنی دوربین‌ها ازسوی کارشناسان ایران قبل از نصب، ایران در اقدامی داوطلبانه اجازه جایگزینی دوربین‌های جدید را داده‌است؛ مجوزی که نقض قانون مجلس هم نیست. تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌های جدید، مانند تصاویر دوربین‌های قبلی در اختیار آژانس قرار نمی‌گیرد و همچنان در اختیار ایران خواهد بود.
پیش از این، ایران در قبال درخواست آژانس برای تعویض دوربین‌های آسیب دیده در اقدام خرابکارانه علیه مجتمع تسا در کرج، به صراحت اعلام کرده بود تا زمانی که نهادهای مسئول، بررسی‌های فنی و امنیتی خود را روی این دوربین‌ها انجام ندهند، اجازه سرویس یا تعویض دوربین‌ها داده نمی‌شود. ازسوی دیگر مقام‌های کشورمان بر لزوم واکنش مدیرکل آژانس به اقدام‌های تروریستی و خرابکارانه علیه برنامه هسته‌ای کشورمان به‌عنوان «حداقلی‌ترین کار ممکن» تأکید کرده‌ بودند. اکنون و پس‌از اینکه بررسی‌های قضایی - امنیتی روی دوربین‌های آسیب‌دیده به پایان رسید و آژانس هم خرابکاری در مجتمع تسا را محکوم کرد و بررسی فنی دوربین‌ها ازسوی کارشناسان ایران قبل از نصب را هم پذیرفت، به‌نظر می‌رسد بخش مهمی از موضوع‌های اختلافی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رفع شده‌است؛ توافقی که می‌تواند تسهیل‌کننده حصول توافق مثبت در وین شود.

رفع نگرانی‌های ادعایی
دراین میان وزیر امورخارجه کشورمان دیروز و در آخرین روز از همایش «گردهمایی رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای همسایه» نیز ضمن تأیید «توافق خوب» ایران و آژانس، عنوان کرد که این توافق می‌تواند برخی نگرانی‌های ادعایی درباره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان را رفع کند و تداوم بیش‌از پیش همکاری‌های متقابل با آژانس را به‌دنبال داشته باشد.
حسین امیرعبداللهیان علاوه‌براینکه معتقد است آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی در مقاطعی از ابزار فنی برای تأثیرگذاری سیاسی بر گفت‌وگوهای وین استفاده کرده‌است، بعضی ادعاهای مطرح شده در زمینه وجود «خواسته‌های فرابرجامی» در متون پیشنهادی ازسوی تیم مذاکره‌کننده کشورمان را «کذب محض» می‌داند و تأکید می‌کند متن‌های پیشنهادی ایران کاملا براساس برجام تنظیم شده و نتیجه ده‌ها ساعت بحث و گفت‌وگو در تهران است؛ پیشنهادهایی که رویکرد «رفع کامل تحریم‌های برجامی» را در مقابل «رفع نگرانی‌های ادعایی طرف‌های مقابل» دنبال می‌کند.

  نشست شورای‌امنیت با محوریت برجام
نشست شورای امنیت سازمان‌ملل با موضوع منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای دیروز درحالی برگزار شد که احیای برجام به مهم‌ترین محور این نشست تبدیل شد و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و رزماری دیکارلو، معاون سیاسی وی نیز خواستار لغو تحریم‌های ایران شدند. آنها همچنین از آمریکا خواستند تحریم‌های ایران را لغو یا براساس برجام، معافیت کشورهای وارد‌کننده نفت این کشور را تمدید کند. ازسوی دیگر نماینده اتحادیه اروپا نیز در این نشست ابراز امیدواری کرد مذاکرات به سمت دلخواه پیش برود و نماینده فرانسه هم عنوان کرد رویکرد این کشور در قبال برجام، دیپلماسی است. همچنین سفیر روسیه در سازمان ملل نیز آمریکا را مقصر وضعیت فعلی مذاکرات که آرام و دشوار پیش می‌رود، دانست و گفت: اعتراض طرف‌های غربی به اینکه ایران یکجانبه به برجام عمل نمی‌کند، اشتباه است. موضوع‌های خارج از برجام، مانند کمک ایران به یمن را نباید به برجام ربط داد. اینها درحالی‌است که نماینده ایران در سازمان ملل نیز در این نشست گفت: بدون برآورده شدن کامل شرایط، برجام برای مردم ایران بی‌فایده است. مجید تخت‌روانچی افزود: اینکه شورای امنیت موضع ثابت خود را که «برجام باید به‌طورکامل احیا و اجرا شود» دوباره تکرار کرد، مایه دلگرمی است. ما امروز از ارائه پیش‌شرط یا شرط جدید صحبت نمی‌کنیم‎؛ ما از همان شرایط مندرج در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ سخن می‌گوییم.