عادله راز؛ نخستین و آخرین سفیر زن افغانستان

هفته‌هاست که پرچم سفید طالبان درکابل برافراشته شده اما در آن سوی جهان، در سفارت افغانستان در واشنگتن، اهتزاز پرچم سه رنگ این کشور نشان از سرسختی زنی دارد که خود را نماینده و سفیر دولت افغانستان می‌داند. عادله راز، بانوی 35ساله افغان، نخستین سفیر زن افغانستان در آمریکاست. او پیش از این به‌عنوان نماینده دائم افغانستان در سازمان ملل فعالیت داشت. در سال 2018وقتی محمود سایکل از نمایندگی افغانستان در سازمان ملل برکنار شد، او از سوی اشرف غنی برای این سمت معرفی شد. عادله راز 3سال بعد، اندکی پیش از سقوط کابل در تابستان امسال، به‌عنوان سفیر افغانستان در آمریکا تعیین شد. او نخستین زنی است که این موقعیت را به‌دست آورد. عادله راز ازدواج کرده‌ و 2 فرزند دارد. او طی چند هفته، کشورش و همه‌‌چیزهایی را که برای‌شان تلاش کرده بود از دست داد. او جزو اندک زنان افغان است که با وجود سن کم، به بالاترین مناصب دولتی رسیده است. شاید افغانستان از این نظر که کشوری جنگ‌زده و ویران از اختلافات داخلی است جای خوبی برای زنان نباشد، اما رسیدن به موفقیت‌های بسیار با وجود همه کمی‌ و کاستی‌ها، نشان از قابلیت‌های این زن افغان دارد.
عادله‌ زاده ولایت پکتیکا در شرق افغانستان است. او از قوم پشتون است. هرچند که سوابق روشن و ثبت شده‌ای از پدرش وجود ندارد، اما براساس اطلاعات موجود، پدر عادله از بزرگان قومی در پکتیکا بوده که طی دوره اول حکومت طالبان، توسط نیروهای این گروه کشته شده است. عادله در خانواده‌ای متولد شد که تحصیل در آن بسیار اهمیت داشت و پدر و مادرش او و 3برادر کوچک‌ترش را در این زمینه حمایت می‌کردند. دیپلم را در کابل گرفت. در سال ٢٠٠٤ برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. او مدرک کارشناسی‌‌اش را در رشته روابط بین‌الملل از دانشگاه سیمونز در بوستون و مدرک کارشناسی ارشدش را در رشته حقوق و دیپلماسی از دانشکده فلچر در دانشگاه تافتس اخذ کرد. اولین کارش در ادارات دولتی در سال ٢٠١٣ در دوران حامدکرزی، رئیس‌جمهور سابق افغانستان بود. او به‌عنوان معاون سخنگو و مدیر ارتباطات رئیس‌جمهور حامد کرزی منصوب شد. در سال2016در سن 30سالگی به‌عنوان معاون وزیر امور خارجه در امور همکاری اقتصادی منصوب شد. طی سال 2019، در زمان حضورش در سازمان ملل، عادله راز به اتفاق آرا به‌عنوان معاون کمیته سازمان ملل در مورد اعمال حقوق مردم فلسطین انتخاب شد.
همزمان با انتصاب خانم راز به‌عنوان سفیر افغانستان در واشنگتن، او به‌عنوان سفیر غیرمقیم افغانستان در آرژانتین، مکزیک، جمهوری دومینیکن و کلمبیا نیز تعیین شد. به‌گفته خودش، قصد داشت در سفارت افغانستان بستری برای کمک به مردم افغان به‌ویژه زنان فراهم کند اما تسلط طالبان بر این کشور، طرح‌ها و برنامه‌هایش را ناکام گذاشت. عادله در گفت‌وگو با وب‌سایت تحلیلی آکسیوس(Axios) می‎گوید:«در روزهای ابتدایی حضور طالبان، زنان را تشویق به ماندن و ساختن آینده جدید کردم اما بعد از مدتی پشیمان شدم و احساس گناه کردم، چرا که بسیاری از زنان به خطر افتادند. یکی از آنها زنی جوانی بود که در حوزه حقوق بشر فعالیت می‌کرد که بعدا توسط طالبان ترور شد».
دولت بایدن طی هفته‌های اخیر از ملاقات با راز خودداری کرده است. او اما می‌گوید که دیگر به دولت آمریکا اعتماد ندارد. او گفته است: «شک دارم که مردم افغانستان دیگر به سیاست‌های آمریکا اعتماد کنند». او در مورد روزهای پایانی حضور اشرف غنی در قدرت هم گفته است:«غنی با فرار مخفیانه از کشور و بدون جنگ، کابل را به طالبان سپرد و خود را بدهکار افغان‌ها کرد». بسیاری غنی را به‌خاطر تنگ کردن حلقه اطرافیانش مورد انتقاد قرار می‌دادند و معتقدند مشاوره‌های اشتباه اطرافیان او در نهایت باعث شدت گرفتن حملات طالبان و سقوط کابل شد. همسر عادله، عبدالمتین بیک، به‌عنوان یکی از دستیاران غنی در کابل خدمت می‌کرده است. راز به نقل از او گفته که غنی طی هفته‌های منتهی به سقوط کابل، فقط با 2 نفر از دستیاران ارشد خود ملاقات می‌کرده است. راز گفته که تحت هیچ شرایطی به دولت طالبان خدمت نخواهد کرد و می‌داند که زندگی تحت قوانین طالبان چگونه است. او در مورد حضورش به‌عنوان یک زن در پست سفارت افغانستان به آکسیوس می‌گوید: «نمی‌خواستم آخرین نفر باشم. قبول کرده بودم که نخستین نفر باشم اما نه اینکه آخرین نفر هم باشم».