دیپلماسی
رئیس‌جمهور فعال‌سازی ظرفیت‌های دیپلماسی منطقه‌ای ایران را از وزارت خارجه مطالبه کرد
7 فرمان رئیسی به نمایندگان ایران در خارج
رئیس‌جمهور پس از 2دور شرکت در اجلاس‌های منطقه‌ای شانگهای و اکو، گام سوم خود را برای اولویت‌های منطقه‌ای و همسایگی سیاست خارجی دولت سیزدهم برداشت. سیدابراهیم رئیسی روز شنبه در گردهمایی روسای نمایندگی‌های ایران در کشورهای همسایه حاضر شد و افزایش تعاملات سیاسی و اقتصادی ایران را از آنها مطالبه کرد. سفرا و سرکنسولگری‌های منطقه‌ای ایران در جلسه روز شنبه رئیس‌جمهور با حضور وزیر امور خارجه و معاونان و مشاوران این وزارتخانه حاضر بودند؛ ازجمله سفرای ایران در پاکستان، ارمنستان، عراق، سوریه، لبنان، تاجیکستان، گرجستان، عمان، قزاقستان، ترکیه، کویت، روسیه و قطر و سرکنسولگری ایران در نخجوان، کربلا، کراچی، سلیمانیه و آستراخان. نکته قابل توجه این برنامه، حضور سفرای کشورهای غیرهمسایه همچون چین و هند هم بود که حکایت از خطاب عام و تأکید جدی رئیسی برای فعال‌سازی دیپلماسی ایران با همه کشورهای آسیایی ازجمله غیرهمسایگان داشت؛ هرچند نشست با عنوان روسای نمایندگی ایران در کشورهای همسایه برگزار شده است. رئیس دولت سیزدهم در صدر برنامه‌های سیاست خارجی خود بارها اعلام کرده است: «ارتباط با همسایگان و کشورهای منطقه برای ما در اولویت قرار دارد.»
افزایش مبادلات خارجی
رئیسی در بخشی از جلسه روز دوشنبه خود با سفرا و سرکنسولگری‌های ایران، خطاب به آنان تصریح کرد: نسبت به مسئله سیاست همسایگی و ارتباطات و تعاملات اقتصادی، با وضع موجود قانع نشوید چون وضع موجود خوب نیست. هر کشوری که رفتم پرونده‌اش را مطالعه کردم و گفتم وضع موجود وضع حداقلی است و ما را برای ارتباطات با خارج از کشور قانع نمی‌کند. رئیس‌جمهور با اشاره به سهم پایین ایران در تجارت منطقه گفت: حتی سهم ایران با کشورهایی مانند عراق و سوریه که میزان تجارت در آنها بالاست، کم است که می‌تواند ارتقا پیدا کند. می‌تواند در گام اول ۲۰میلیارد دلار به ۴۰ میلیارد دلار برسد. سوآپ گازی موضوع مهمی است که بین 3 کشور اتفاق افتاده و این نوع ارتباطات می‌تواند الگوی خوبی باشد.
رویکرد تحول جای تعلل و سستی
رئیس‌جمهور همچنین با بیان اینکه ایجاد تحول از انسان‌های تحول‌خواه برمی‌آید، متذکر شد که «با سستی، وادادگی و تعلل در انجام وظایف و مسئولیت‌ها، کارهای فردی و امور جامعه در حال تحول پیش نمی‌رود». رئیسی با بیان اینکه با بوروکراسی اداری پیچیده و کار اداری و سازمانی معمول نمی‌توان تحول را تجربه کرد و برای تحول باید روحیه تحول‌خواه داشت، تأکید کرد: امروز زمینه‌های تحول وجود دارد تا رویکرد اقتصادی ما برون‌نگر و درون‌زا شود. او سند دولت را یک تحول نهادی دانست تا در مجموعه‌های اداری، تحولی ایجاد شود و گفت: این روندها و سازوکارهای موجود، چابکی ندارد و پاسخگو نیست؛ سازوکارهای پیچیده‌ای است که در آن باید تحول ایجاد شود. رئیسی به روسای نمایندگی‌های ایران در خارج نیز در همین چارچوب متذکر شد: تحول نهادی یعنی، هم تحول رویکردی و هم تحول در شناخت باید ایجاد شود. سفرا، هم هویت جمهوری اسلامی و هم منافع جمهوری اسلامی در خارج از کشور را نمایندگی می‌کنند که این رسالت مهمی است و ظرفیت‌های عظیم موجود در این حوزه می‌طلبد که در مواجهه با سختی‌ها و کاستی‌ها خسته نشویم و کار را با جدیت پیگیری کنیم.
حمایت از سرمایه‌گذاری در کشور
رئیسی در تذکر سوم خود خطاب به سفرا و سرکنسولگری‌های منطقه‌ای ایران وظایف آنان نسبت به ایرانیان مقیم خارج از کشور را یادآور شد و گفت: کار وزارت خارجه در ارتباط با ایرانیان خارج از کشور فقط حل مشکلات حقوقی یا کنسولی آنها نیست، بلکه دولت نسبت به هموطنان مقیم خارج کشور که متعلق به این خاک هستند هم وظیفه دارد. او با بیان اینکه بسیاری از ایرانیان خارج کشور مایل به سرمایه‌گذاری در کشورند که باید از آنها حمایت شود، گفت: باید موانع سر راه ایرانیان خارج از کشور را که تمایل قلبی آنان ایران و سرمایه‌گذاری در این کشور است، برطرف کنیم. اگر لازم است تضمین‌هایی به آنها داده شود و احساس کنند سود سرمایه‌گذاری‌شان تضمین شده است.
معرفی ظرفیت‌های ایران به همسایگان
براساس گزارش ایرنا، رئیس‌جمهور با بیان اینکه شناخت ظرفیت‌های داخل کشور برای نمایندگی‌ها و شناخت عمیق ظرفیت‌های کشوری که در آنجا ماموریت دارند بسیار مهم است، یادآور شد: شناخت این ظرفیت‌ها برای تبادل آنها وقت و اراده جدی می‌خواهد. در برخی کشورها به ما می‌گویند ما نمی‌دانستیم این ظرفیت‌ها در ایران وجود دارد. هنگامی که به این کشورها می‌رویم، برخی محصولات فناورانه را هدیه می‌بریم و می‌گوییم جمهوری اسلامی به‌رغم تهدیدها و تحریم‌ها به این پیشرفت‌ها دست یافته است. ایران ظرفیت‌های فراوانی دارد و باید ظرفیت‌های خود را به کشورهای منطقه و همسایگان معرفی کند. نمایندگان جمهوری اسلامی باید در این زمینه نقش جدی ایفا کنند.
ایفای نقش در توسعه کشور
رئیس‌جمهور با اشاره به نقش وزارت امور خارجه در پیشرفت و توسعه کشورها گفت: مگر می‌شود کشوری پیشرفته باشد و وزارت خارجه‌اش سهم ایفا نکند. باید نقش ارتباطات با همسایگان، منطقه و سراسر دنیا را ببینیم؛ مثلاً در همین کشورمان باید ببینیم در مبارزه با کرونا رمز موفقیت کشور در چه بود؛ اگر وزیر همان اول ستاد تشکیل نداده بود و سفرای ما در چین و روسیه پیگیری نمی‌کردند، نمی‌توانستیم در این زمینه موفق شویم.
رئیسی با بیان اینکه نباید نسبت به‌کار پیشینیان نیز بی‌توجه بود، ادامه داد: کرونا در داخل کشور بوده است، اما سهم وزارت خارجه در موفقیت‌های حاصله بسیار مهم بود چون بسیاری از مشکلات کشور با تولید داخلی و واردات حل می‌شود و وزارت خارجه در این دو حوزه فعال عمل کرد و این روند باید ادامه یابد. با نقش آفرینی وزارت امور خارجه در مبارزه با کرونا، دولت موفق شد و ۷۴ درصد مردم 2 دوز واکسن کرونا را دریافت کردند. باید در دیگر بخش‌ها ازجمله حوزه فرهنگی هم وزارت خارجه در دولت مردمی فعال‌تر عمل کند.
سفرا گزارش عملکرد بدهند
رئیس دولت سیزدهم همچنین به سفرای ایران یادآور شد: تک تک سفرا باید درباره نقش و اقدامات خود درباره فناوری‌های کشورو انتقال تکنولوژی به داخل کشور گزارش دهند تا مشخص شود سهم هریک از سفرا و نمایندگان اقتصادی و تجاری سفارت‌ها در این نوع از ارتباطات چیست. سفرای ایران در هند و پاکستان باید مشخص کنند که سهم این دو کشور در اقتصاد دیجیتال و برنامه‌نویسی چقدر است، این دو کشور به اندازه اقتصاد نفتی ایران در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و می‌توان با توجه به ظرفیت کشور و نیروهای آماده از این نوع تعاملات بهره برد و سفیر ما باید بیلان کاری و گزارش ارائه دهد.
پیگیری خنثی‌سازی تحریم‌ها
رئیسی در بخش دیگری از سخنانش خنثی‌سازی تحریم‌ها را از سفرای منطقه‌ای ایران مطالبه کرد و گفت: سیاست همسایگی و ارتباط با همسایگان در جهت مقابله و خنثی‌سازی تحریم‌ها، حرکت راهبردی و استراتژیک و نه تاکتیکی برای جمهوری اسلامی است که با توجه به شناخت آقای صفری، معاون اقتصادی وزیر امور خارجه و همراهی و همکاری سفرا این استراتژی با قوت پیش خواهد رفت. او تأکید کرد: در این دولت وزیر امور خارجه و بخش‌های مختلف دولت، هم تلاش برای خنثی‌سازی تحریم‌ها و هم اقدام جدی برای رفع آنها را در دستور کار قرار داده‌اند و تمام تصمیمات ما در حوزه فروش نفت و منابع مالی بر این است که اگر تحریم‌ها ادامه یافت چگونه بتوانیم کشور را مدیریت کنیم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه برخی می‌گفتند ما در مذاکرات (برجامی) به‌طور جدی شرکت نمی‌کنیم و یا برنامه نداریم، گفت: جمهوری اسلامی در مذاکرات عزتمندانه شرکت کرد و با ارائه متن نشان داد که در مذاکره جدی است. امروز هم اگر طرف مقابل مصمم به رفع تحریم‌ها باشد، توافق خوبی صورت خواهد گرفت و ما حتما به‌دنبال این توافق خوب هستیم.
مکث
خبرخوش خنثی‌سازی تحریم‌ها؛ به زودی
سخنگوی وزارت امور خارجه در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به مناسبات ایران با 15کشور همسایه خود در دولت سیزدهم گفت: سفر رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به تک تک این کشورها برنامه‌ریزی شده است و به‌زودی برخی از سران این کشورها ازجمله ترکیه در تهران خواهند بود. برنامه جدیدی را در وزارت امور خارجه آغاز کردیم به‌عنوان نقشه راه و سندهای ۲۰ساله با کشورهای همسایه که با روسیه تقریباً نهایی شده است تا مانند نقشه راه ۲۵ساله‌ای که با چین تدوین کردیم با کشورهای همسایه بتوانیم آنها را انجام بدهیم. در حوزه‌های پولی، مالی و همچنین توسعه صادرات با کشورهای همسایه گشایش‌های جدی اتفاق افتاده است؛ برای مثال در 100 روز گذشته روابط اقتصادی با تاجیکستان دو و نیم تا سه برابر وسعت پیدا کرده است. در سفر اخیر رئیس‌جمهور به ترکمنستان موانع توسعه روابط اقتصادی را مرتفع کردیم و با برخی کشورهای همسایه در حوزه‌های پولی و مالی گشایش‌هایی، هم اتفاق افتاده و هم در دست پیگیری است. ان شاءالله در روزهای آتی در حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها خبرهای بهتری در راه است.