غلبه فناورانه چین بر آمریکا

عمادالدین قاسمی پناه- خبر‌نگار

پیش‌بینی می‌شود که چین طی دهه آینده بتواند جای آمریکا را در رتبه اول جدول کشورهای تولیدکننده فناوری پیشرفته جهان از آن خود کند. این فناوری‌ها شامل هوش مصنوعی، تکنولوژی 5G، علم اطلاعات کوانتومی، نیمه‌هادی‌ها، بیوتکنولوژی و انرژی سبز است که می تواند جایگاه بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را تقدیم چین کند.
این پیش‌بینی گسترده و ادامه دار طی گزارش جدیدی به نام «رقابت بزرگ: چین در برابر آمریکا در قرن بیست و یکم» از سوی مرکز علوم و امور بین‌الملل بلفر در مدرسه ‌هاروارد کندی، موسسه سیاست عمومی دانشگاه‌ هاروارد در کمبریج منتشر شد.
در این گزارش که به رقابت بین این دو کشور در 20سال گذشته استناد می‌کند، آمده است: «امروز، ظهور سریع چین برای به چالش کشیدن تسلط آمریکا بر قله‌های فرماندهی فناوری، توجه آمریکا را به خود جلب کرده است. در برخی از رقابت‌ها، [چین] اکنون در رتبه اول قرار دارد. در برخی موارد دیگر هم، چین طی یک دهه آینده از آمریکا پیشی خواهد گرفت.»
این گزارش هشدار می‌دهد که آمریکا اکنون در معرض خطر جایگزینی چین به عنوان برترین قدرت اقتصادی و فناوری جهان قرار دارد. در ماه اکتبر، مقامات اطلاعاتی آمریکا به شرکت‌های فناوری آمریکایی نسبت به همکاری با چین در حوزه‌های هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی، علوم زیستی، نیمه‌هادی‌ها و سیستم‌های خودران هشدار دادند.

هوش مصنوعی و 5G
طبق گزارش ‌هاروارد و با استناد به نقل قولی از اریک اشمیت، مدیر اجرایی سابق گوگل، چین در هوش مصنوعی، اکنون یک «رقیب همه‌جانبه» برای آمریکا به شمار می آید.
این گزارش همچنین بیانگر آن است که در یادگیری عمیق(مهم ترین زیرشاخه هوش مصنوعی)، چین 6برابر بیشتر از آمریکا ثبت اختراع دارد. این موسسه به ارزیابی موسسه آلن برای هوش مصنوعی اشاره کرد که پیش‌بینی کرده بود تا سال 2025 آمریکا در رتبه دوم در میان یک درصد از مقالات پراستناد هوش مصنوعی قرار می گیرد.
بر اساس این گزارش، تقریباً همه شاخص‌های کلیدی در 5G حکایت از تسلط چین در این حوزه دارد. تا پایان سال 2020، چین 150میلیون کاربر 5G در مقابل 6میلیون کاربر آمریکایی داشت.

برتری کوانتومی
در این گزارش آمده است: «در محاسبات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی و سنجش کوانتومی(3زیرشاخه در QIS که به طور سنتی توسط محققان آمریکایی هدایت می‌شود) چین در حال عقب‌نشینی است و در برخی موارد قبلاً از آمریکا پیشی گرفته است.»
فیزیکدانان چینی اخیراً در محاسبات کوانتومی ادعای پیشرفت کرده اند. در ماه نوامبر، تیمی متشکل از 14دانشمند چینی که ابررایانه‌ بزرگ‌مقیاس نسل جدید Sunway را توسعه داده اند، جایزه سالانه گوردون بل امسال را از آن خود کردند. این جایزه برای پیشرفتی که شکاف برتری کوانتومی را کاهش می‌دهد، به آنها اعطا شد.

بیوتکنولوژی
در زمینه‌های بیوتکنولوژی و انرژی سبز، این گزارش بیان می‌کند که چین به کمک تلاش‌های فزاینده در تحقیق و توسعه، قدرت تولید و ابتکارات مورد حمایت دولت به یک رقیب قدرتمند برای آمریکا تبدیل شده است. در حالی که چین اولین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان است، اما در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هم پیشرو است.

   صنعت نیمه‌هادی

در بخش نیمه‌هادی‌ها، این گزارش پیش‌بینی می‌کند که چین به بزرگ ترین تولیدکننده نیمه‌هادی‌ها تبدیل شود. چین با افزایش سه‌برابری سهم خود در مصرف جهانی چیپ، فشار زیادی را به صنعت نیمه‌هادی برای رفع نیاز تقاضای داخلی رو به رشد خود وارد کرده است. در این گزارش آمده است: «واقعیت غیرقابل انکار این است که ظرفیت چین برای تبدیل شدن به یک پیشرو در صنعت نیمه‌هادی دیگر قابل کاهش نیست. در مسیر کنونی، این احتمال وجود دارد که رئیس جمهور چین به هدف خود، مبنی بر تبدیل‌شدن این کشور به یک بازیگر درجه یک در صنعت نیمه‌هادی، تا سال 2030دست یابد.