روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد؟

غربی‌ها اصرار دارند که روسیه خود را برای حمله به اوکراین آماده می‌کند و مسکو این ادعا را رد می‌کند؛ واقعیت در میدان اما این است که در دو سوی مرزهای شرقی اوکراین، نیروهای 2ارتش چشم در چشم هم، دست به ماشه هرگونه تحرک دشمن را زیرنظر دارند.
تنش‌ها در مرز، چنان بالا گرفته که ثانیه‌شماری برای جنگ آغاز شده و منابع غربی، زمان حمله مسکو را هم مشخص کرده‌اند: اوایل ژانویه.
این ادعاها اما برخلاف مواضع رسمی مسکو است که نه‌تنها ادعای حمله نمی‌کند، ‌که معتقد است اوکراین با تمرکز نیروهایش در پشت مرز شرقی، منافع روسیه را به خطر انداخته است.
در اوکراین، جایی که مقامات دولتی از شروع حمله در همین هفته‌های پیش رو مطمئن هستند، سناریوهای وحشتناکی تصور می‌شود. ایهور روماننکو، سپهبد بازنشسته و رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش اوکراین گفته است که روسیه می‌خواهد تا رودخانه نیپر که از شمال به جنوب جریان دارد و اوکراین را از وسط نصف می‌کند پیشروی کند، کریدوری زمینی به منطقه ضمیمه شده کریمه در جنوب ایجاد و بحران آب در منطقه جدا شده از اوکراین در سال2014 را حل کنند.
او همچنین گفته است که حمله رعدآسا با ده‌ها هزار نیروی روس که به مرز اوکراین اعزام شده‌اند، تنها بخشی از برنامه مسکو است؛ ممکن است نیروهای روسیه از کشور هم‌پیمان مسکو یعنی بلاروس در شمال به کی‌یف پایتخت اوکراین حمله کنند. حتی حمله به بخشی از خاک مولدوای در جنوب اوکراین که در اختیار هواداران روسیه است هم محتمل است.
و در نهایت، به‌گفته روماننکو، در داخل اوکراین هم برخی تحرکات از سوی اولیگارش‌های اوکراینی هوادار روسیه، و روس‌زبان‌های اوکراینی در شرق و جنوب ایجاد خواهد شد و مسکو، برای زدن ضربه نهایی به امنیت داخلی اوکراین، جریان گاز طبیعی به این کشور را که تقریبا گرمای تمامی آپارتمان‌ها و خانه‌های اوکراین را تامین می‌کند قطع خواهد کرد.
این سناریو، حتی از سوی فرمانده نظامی ارشدی که تربیت شده تا همیشه بدترین‌ها را درنظر بگیرد و برای آنها آماده باشد، کمی افراطی به‌نظر می‌رسد. اما او تنها کسی نیست که به چنین سناریویی اشاره کرده است؛ سرویس‌های اطلاعاتی آمریکایی، همین 2هفته پیش به همتایان اروپایی خود درباره احتمال «حمله سریع و در مقیاس بالای روسیه به اوکراین» از چندین جهت هشدار داد‌ه‌اند.
این هشدارها البته در شرق، کاملا رد می‌شوند؛ دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین درباره ادعای غربی‌ها و اوکراینی‌ها درباره حمله به اوکراین گفته است: «این ترس و تشنج مصنوعی است.»
ناظران نزدیک به کرملین معتقدند که ولودیمیر زلینسکی، رئیس‌جمهور اوکراین برای منحرف کردن توجه مردم از مشکلات داخلی، ایده حمله روسیه را پیش می‌کشد. ناظران بی‌طرف دیگری هم هستند که معتقدند پوتین از تهدید نظامی علیه اوکراین، به‌عنوان اهرم فشاری برای رسیدن به درخواست‌هایش در مقابل غرب استفاده می‌کند.
با همه این‌ها، نگرانی در غرب درباره حمله روسیه به اوکراین، چنان در هفته‌های اخیر بالا گرفت که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا همین سه‌شنبه در نشستی مجازی با پوتین شرکت کرد و صراحتا به او درباره حمله به اوکراین هشدار داد. به گزارش بی‌بی‌سی، او در این نشست، خطوط قرمزی را برای مسکو مشخص کرده و گفته است که عبور از آنها، عواقبی مانند تحریم‌های سنگین علیه روسیه در پی خواهد داشت.
پوتین در این نشست، موضع پیشین مسکو را تکرار کرده و گفته است که روسیه نمی‌خواهد به اوکراین حمله کند و این کی‌یف است که رفتارهای تحریک‌آمیز از خود نشان می‌دهد. اشاره او به انباشت نیروهای رزمی اوکراین در مرز شرقی خود است. این در حالی است که روسیه هم نزدیک به 100هزار نیروی نظامی در مرز با اوکراین جمع کرده است.

دعوا بر سر چیست؟
ملاقات مجازی روسای جمهور روسیه و آمریکا، و درخواست‌های مطرح شده در این نشست، به خوبی نشان‌دهنده این است که دعوا فراتر از مناقشات محلی روسیه و اوکراین است.
پوتین بارها هشدار داده است که غرب نباید از «خطوط قرمز» روسیه در اوکراین عبور کند. یکی از این خطوط قرمز، توسعه ناتو به سمت شرق و اعزام تسلیحات به کشورهای همسایه روسیه است. روسیه به‌صورت مشخص به اعزام پهپادهای ساخت ترکیه برای مقابله با نیروهای جدایی‌طلب مورد حمایت این کشور در شرق اوکراین و همینطور تمرین‌های نظامی غرب در دریای سیاه حساسیت دارد. از نظر روسیه، نزدیکی اوکراین به غرب، به روابط تاریخی دو کشور لطمه می‌زند. روسیه همچنین از اینکه پیمان صلح میسنک2015، ‌در رابطه با پایان مناقشه شرق اوکراین، هنوز عملیاتی نشده ناراحت است.

گزینه‌های غربی
اوکراین در مناقشه غرب و روسیه، آمریکا و متحدانش را انتخاب کرده است، به‌خصوص بعد از آنکه روسیه شبه‌جزیره کریمه در جنوب را به خاک خود منضم و از جدایی‌طلبان در شرق که بخش‌های زیادی از منطقه دونباس را اشغال کرده‌اند حمایت کرد.
ناتو هم که در رقابتی کلان با مسکو است، با آغوش باز از اوکراین استقبال کرده است. بایدن در گفت‌وگو با پوتین، هشدار داده که حمله مسکو با اقداماتی بسیار جدی پاسخ داده خواهد شد. بعد از این نشست مجازی، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن در جمع خبرنگاران گفت که برخی از اقدامات در پاسخ به حمله مسکو، اعمال تحریم‌های اقتصادی و اعزام نیرو و تجهیزات دفاعی بیشتر به اوکراین خواهد بود.
سالیوان درخواست خبرنگاران برای توضیح دادن درباره این اقدامات اقتصادی را بی‌پاسخ گذاشته است اما به موضوع خط لوله گاز نورد استریم2 اشاره کرده است. این خط لوله، با وجود مخالفت‌های آمریکا ساخته شده و قرار است گاز روسیه را به آلمان منتقل کند. مراحل ساخت آن به پایان رسیده اما هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. سالیوان با اشاره به این خط لوله گفته است: «اگر ولادیمیر پوتین می‌خواهد که جریان گاز در این خط لوله را ببیند، احتمالا با حمله به اوکراین ریسک نخواهد کرد.»
برخی رسانه‌ها پیش از این صحبت‌ها گزارش داده بودند که آمریکا با مقامات در آلمان تماس گرفته و به آنها گفته است که درصورت حمله روسیه به اوکراین، این پروژه باید تعطیل شود.
با وجود این حمایت‌ها، اوکراینی‌ها به خوبی می‌دانند که درصورت حمله روسیه، روی زمین چندان حمایتی از غرب نخواهند دید. روماننکو به الجزیره گفته است که با وجود وعده‌های غرب برای حمایت از اوکراین، همه در این کشور می‌دانند «که کسی برایم نمی‌جنگد».