حضور نظامی چین در آفریقا، نگرانی جدید آمریکا

 چین در ادامه تلاش برای بسط نفود و حضور نظامی خود در دنیا، در پی ساخت نخستین پایگاه نظامی دائمی خود در غرب آفریقاست.براساس گزارش اختصاصی وال‌استریت ژورنال، چین می‌خواهد این پایگاه را در کشور کوچک گینه استوایی در آفریقای مرکزی بسازد.مقامات آمریکایی که گزارش‌های طبقه‌بندی شده سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا را دیده‌اند به وال‌استریت ژورنال گفته‌اند که در پی ساخت این پایگاه نظامی دریایی، ناوهای جنگی چین می‌توانند درست در آن‌دست اقیانوس اطلس و در مقابل سواحل آمریکا برای سوخت‌گیری و دریافت خدمات تسلیحاتی لنگر بیندازند. این مقامات به جزئیات این اسناد اشاره نکرده‌اند.
جان فاینر، یکی از اعضای رده‌بالای تیم امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا در‌ ماه اکتبر(ابتدای پاییز)‌ در ماموریتی برای ملاقات با تئودورو اوبیانگ نگوئما و پسرش که عملا معاون رئیس‌جمهور است به گینه استوایی سفر و تلاش کرده است آنها را متقاعد کند که قرارداد همکاری با چین را کنار بگذارند. دولت بایدن تأیید کرده که به این کشور کوچک هشدار داده که فعالیت‌های مشخصی که چین هم در آنها دخیل است، می‌تواند نگرانی‌هایی درباره امنیت ملی در آمریکا ایجاد کند.
تنش‌ها بر سر کشوری که اخبار داخلی آن در دنیای بیرون برای هیچ‌کس اهمیتی ندارد، نشانه‌ای دیگر از جنگ قدرت بین واشنگتن و پکن است. آمریکا، در سراسر دنیا با چالش نفود نظامی چین مواجه است و تلاش می‌کند از کامبوج گرفته تا امارات، جلوی تاسیس پایگاه‌های خارجی چین را بگیرد.
به‌گفته مقامات آمریکایی، چینی‌ها احتمالا در گینه استوایی، باتا را درنظر دارند. باتا همین حالا بندر تجاری پیشرفته‌ای مناسب کشتی‌های اقیانوس‌پیما دارد که چینی‌ها آن را ساخته‌اند. این بندر، توسط بزرگراه‌های جدید به گابن و دیگر مناطق آفریقای مرکزی وصل می‌شود.
ژنرال استفن تاونزد، فرمانده نیروهای آمریکایی در آفریقا، در بهار در جلسه‌ای در سنا گفته بود که چشمگیرترین تهدید چین این خواهد بود که امکانات کاربری نظامی در سواحل اقیانوس اطلس در آفریقا داشته باشد.
گینه استوایی، مستعمره سابق اسپانیا که 1.4میلیون نفر جمعیت دارد، در سال1968 به استقلال رسید. اوبیانگ از سال1979 بر این کشور حکمرانی می‌کند. در میانه دهه90، کشف منابع عظیم گازی فراساحلی باعث شد تا اعضای خانواده او صاحب ثروت زیادی شوند و سبک زندگی مجلل آنها زبانزد است.
منابع اطلاعاتی آمریکا از سال2019 به حضور نظامی چین در گینه استوایی توجه ویژه نشان داده‌اند. در روزهای پایانی دولت ترامپ، یکی از مقامات آمریکایی به این کشور سفر کرد اما به‌نظر می‌رسد پیام آشکاری درباره حساسیت واشنگتن به حضور نظامی چین به آنها داده نشده بود. دولت بایدن اما رویکرد سختگیرانه‌تر و شفاف‌تری دارد؛ واشنگتن همزمان با هشدار به گینه استوایی، گام‌هایی برای گرم‌تر کردن روابط با این کشور کوچک برداشته است. در بهار، بعد از آنکه انفجار در یک پایگاه نظامی باعث کشته شدن بیش از 100نفر شد، واشنگتن برای کمک به گینه استوایی اعلام آمادگی کرد. در همان ماه، نیروهای این کشور در مانور مشترک با نیروی دریایی آمریکا در خلیج گینه شرکت کردند. در تابستان هم یک ناو جنگی آمریکایی در بندر باتا پهلو گرفت و مقامات این کشور را دعوت کرد به عرشه بروند و از تمرین تیراندازی پرسنل بازدید کنند.
کاخ سفید هنوز مطمئن نیست که رویکرد دیپلماتیکش اثرگذاری لازم را خواهد داشت یا نه و امیدوار است در برنامه‌ای بلندمدت موفق شود حضور نظامی چین در گینه استوایی را پس بزند.
سرلشگر اندرو رولینگ، فرمانده نیروهای آمریکایی در جنوب اروپا، در گفت‌وگویی گفته است: «نگرانی آمریکا این است که چین یک پایگاه نظامی در گینه استوایی احداث کند و با این کار، حضوری دائمی در اقیانوس اطلس پیدا کند.»
بعد از ملاقات فاینر از گینه استوایی، پسر رئیس‌جمهور این کشور که عملا فرمانده نیروهای امنیتی این کشور هم به شمار می‌رود، از آمریکا تشکر کرد و گفت که شخصا بر بهبود روابط با واشنگتن نظارت خواهد کرد. با این حال کمی بعد رئیس‌جمهور گینه استوایی با شی جین‌پینگ، همتای چینی‌اش صحبت کرد و بعد از این تماس، پکن در بیانیه‌ای نوشت: «گینه استوایی همیشه چین را به‌عنوان مهم‌ترین شریک استراتژیک خود می‌داند.»
چین کار آموزش و تسلیح پلیس گینه استوایی را هم به عهده دارد.
چین نخستین پایگاه خارجی خود را در سال2017 در جیبوتی، در آن‌سوی قاره آفریقا احداث کرد. مستعمره سابق فرانسه، بر باب‌المندب، تنگه استراتژیکی که در مسیر کانال سوئز قرار دارد، اشراف دارد. این پایگاه فقط 12 کیلومتر با بزرگ‌ترین پایگاه آمریکا در آفریقا، کمپ لمونیر فاصله دارد. 4هزار و 500نیروی آمریکایی در این کمپ هستند.
پال نانتولیا، محقق مرکز مطالعات استراتژیک آفریقا، بنیادی که پنتاگون بودجه آن را می‌پردازد، درباره حضور چین گفته است: «چین مثل آمریکا فقط یک پایگاه نظامی نمی‌سازد. مدل چینی‌ها بسیار بسیار متفاوت است. این پایگاه‌ها، شامل غیرنظامی‌ها و عناصر امنیتی هم می‌شوند.»
براساس آمار رسمی چین، شرکت‌های دولتی چینی در 2دهه اخیر، 100بندر تجاری در اطراف آفریقا ساخته‌اند.
همین بهار، منابع اطلاعاتی آمریکایی فاش کردند که چین در منطقه تجاری تحت کنترل خود در امارات در حال ساخت یک پایگاه نظامی است. دولت بایدن موفق شده است اماراتی‌ها را متقاعد کند که فعلا جلوی احداث این پایگاه را بگیرند. دیپلمات‌های آمریکایی به مقامات موریتانی هم توصیه کرده‌اند به چین اجازه ندهند و از یک بندر تجاری در این کشور برای اهداف نظامی استفاده کند.
اوضاع در گینه استوایی، برای آمریکایی‌ها کمی پیچیده است. آمریکا در دهه‌های اخیر به‌صورت مداوم از سوءاستفاده از قدرت توسط خاندان این کشور انتقاد کرده و رئیس‌جمهور این کشور را به شکنجه و قتل‌ مخالفان متهم کرده است.
علاوه بر اینها، اعضای خانواده رئیس‌جمهور، به‌خصوص پسران او متهم هستند که صدها میلیون دلار از پول‌های ملی را به نفع خود ضبط کرده‌اند. پسران رئیس‌جمهور گینه استوایی اتهام‌ها را رد کرده‌ و مدعی‌اند که این ثروت را از طریق برنده شدن در مزایده‌های نفتی کسب کرده‌اند.
البته آمریکایی‌ها هم اهرم‌های فشار خود را دارند؛ گینه استوایی برای استخراج نفت به‌شدت به شرکت‌های نفتی آمریکایی وابسته است. علاوه بر آن، وزارت خارجه آمریکا اخیرا جایگاه این کشور را در لیست کشورهایی که با قاچاق انسان مبارزه می‌کنند، بالا برده است. این یعنی دولت بایدن حالا می‌تواند به گینه استوایی، کمک‌های امنیتی دریایی ارائه دهد. این کمک‌ها می‌توانند نظر مقامات گینه استوایی را جلب کند. این کشور در خلیج گینه، به‌شدت با دزدان دریایی و ماهیگیری غیرقانونی مواجه است.

چین صاحب بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان
چین، در سال‌های اخیر تمایل بسیاری به ساخت کشتی جنگی داشته و حالا، بالاتر از آمریکا، بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان را دارد. این نیرو در سال2020 میلادی، بیش از 360کشتی جنگی داشت که 60 فروند بیشتر از تعداد شناورهای جنگی ارتش آمریکا بود. در همان سال گفته شد که چین در سال2025 میلادی، 400کشتی جنگی خواهد داشت. البته نیروی دریایی چین نسبت به آمریکا، تعداد نفرات کمتری دارد؛ نیروی دریایی آمریکا 330هزار پرسنل دارد؛ درحالی‌که این تعداد در چین، 250هزار نفر است.