سکته پاییزی ساختمان‌سازی

آمارهای پیش نگر از بدحالی صنعت ساختمان حکایت دارد؛ آن‌هم در شرایطی که بازار فروش این صنعت بعد از یک تلاطم چندساله، به رکودی سنگین دچار شده است.
به گزارش همشهری، در سال 1399مجموع واحدهای مسکونی برنامه‌ریزی شده برای تولید در مناطق شهری به 490هزار واحد رسیده که در مقایسه با نیاز یک‌میلیون واحدی کشور به مسکن، رقم دندان‌گیری محسوب نمی‌شود؛ اما همین رویه تولید نیز به‌واسطه دورنمای رکودی بازار مسکن و بالاتر رفتن هزینه نهاده‌های تولید ساختمان احتمالاً با چالش‌هایی مواجه خواهد شد که تعداد تولید را بیش از پیش کاهش خواهد داد. شاخص مدیران خرید صنعت ساختمان در آبان‌ماه از انقباض شدید در فعالیت‌های صنعت ساختمان حکایت دارد که پیش‌بینی می‌شود حداقل تا پایان آذرماه تشدید نیز شود.

ترمز ساخت‌وساز
بررسی اطلاعات مربوط به شاخص مدیران خرید (شامخ) بخش ساختمان که اتاق تعاون منتشر کرده، نشان می‌دهد این شاخص در آبان‌ماه به 42.8واحد رسیده که 14.12واحد کمتر از مهرماه است. با توجه به اینکه در شاخص مدیران خرید، عدد 50وضعیت خنثی محسوب می‌شود و ارقام بالاتر از 50نشانه رونق و انبساط و اعداد کمتر از 50واحد نشانه رکود و انقباض است؛ سقوط 14.12واحدی شاخص مدیران خرید ساختمان در آبان‌ماه معنایی جز محدودیت شدید فعالیت‌های این حوزه ندارد. این در حالی است که از مرداد امسال و پس از یک دوره تورم شدید نهاده‌های ساختمانی، شامخ بخش ساختمان وارد روند صعودی شده بود و انتظار می‌رفت با روشن شدن موتور محرک نهضت ملی مسکن، روند رو به رشد این شاخص نیز ادامه پیدا کند؛ اما اظهارنظرهای فعالان صنعت ساختمان در گزارش شامخ آبان‌ماه حاکی از این است که با توجه به کاهش میزان فروش تولیدات این صنعت، اگر برنامه‌ریزی و تصمیمات جدید دولت در قالب تحریک بازار مسکن صورت نپذیرد، شاهد رکود بیشتر در این صنعت خواهیم بود.

اوضاع صنعت ساختمان در آینه آمار
در جریان تنش‌های اقتصاد ایران در چند سال اخیر، هزینه نهاده‌های تولید صنعت ساختمان نیز با رشدهای فزاینده روبه‌رو شد و کار به‌جایی رسید که سازندگان مسکن تهران به‌عنوان گران‌ترین شهر ایران دست از پروژه‌های جدید کشیدند. بررسی‌های اطلاعات شاخص مدیران خرید بخش ساختمان در آبان‌ماه نشان می‌دهد همچنان روند افزایشی قیمت نهاده‌های ساختمانی ادامه دارد اما شیب این افزایش اندکی ملایم‌تر شده است؛ به‌گونه‌ای که شاخص میزان قیمت مواداولیه با 4.2واحد کاهش به ۶۸.۴۹ واحد رسیده که همچنان بالای 50واحد قرار دارد. همزمان باوجود رکود سنگین بازار مسکن، شاخص قیمت محصولات تولید شده (یا خدمات ارائه شده) در صنعت ساختمان در آبان‌ماه نسبت به‌ماه قبل اندکی افزایش پیدا کرده و همچنان در روند صعودی مانده است. البته مرکز آمار ایران از کاهش 0.5درصدی قیمت فروش مسکن در تهران خبر داده؛ اما طبق گزارش شامخ، از نظر سازندگان مسکن روند قیمت فروش مسکن باید افزایش یابد تا صرفه اقتصادی ساخت‌وساز حفظ شود. در این میان، یکی از مهم‌ترین نکاتی که آینده کوتاه‌مدت صنعت ساختمان را نیز به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده، کاهش چشمگیر محصول و خدمات در این صنعت است که باعث شده شاخص میزان فروش این صنعت با سقوط 12واحدی به مرز 41واحد برسد. همچنین عدد شاخص انتظار بهبود فعالیت‌های کسب‌وکار در بین فعالان بخش ساختمان در آبان‌ماه بیش از پیش کاهش پیدا کرده و از 45.38واحد در مهرماه به 39.38واحد در آبان‌ماه رسیده است. به‌عبارت‌دیگر، فعالان صنعت ساختمان در‌ماه گذشته، ناامیدتر از قبل شده‌اند و طبیعتاً برنامه‌ریزی برای تولید جدید را با وسواس بیشتری پیگیری خواهند کرد.
به گزارش همشهری، با توجه به نتایج به‌دست آمده از شاخص مدیران خرید صنعت ساختمان در آبان‌ماه و البته با نگاهی به‌درستی پیش‌بینی‌های این شاخص در مهرماه مبنی بر کاهش شدید فعالیت‌ها، می‌توان انتظار داشت که طبق انتظار فعالان صنعت ساختمان، فعالیت‌های این صنعت در روند نزولی باقی بماند. در این وضعیت با توجه به تعمیق رکود بازار خریدوفروش مسکن و کاهش قابل‌توجه فروش محصولات صنعت ساختمان، چنانچه دولت و سیاستگذاران مسکن فارغ از برنامه‌هایی که برای نهضت ملی مسکن دارند، تمهیداتی برای تقویت تقاضا در بازار مسکن شهری نیندیشند و تقاضای مسکن را تحریک نکنند، بار دیگر شاهد رکود بیشتر در این صنعت خواهیم بود. به‌نظر می‌رسد، احیای ابزارهای تقویت تقاضای مصرفی مسکن نظیر صندوق پس‌انداز مسکن یکم و حمایت از سپرده‌گذاران باقی‌مانده در این صندوق می‌تواند کمک مساعدی به صنعت ساختمان و بازار مسکن باشد.