فراتر از عدد
پرچم قبولی کنکور دست یزدی‌هاست
فهیمه طباطبایی - روزنامه‌نگار
یزد را همه به بادگیرها، قنات‌ها، مسجدهای خشت و گلی که گلدسته‌های بلندش سر به آسمان دارند، قطاب و لوزی و کوچه پسکوچه‌هایی که بوی زندگی می‌دهد، می‌شناسند و البته مردمانی که زندگی در کویر از آنها چهره‌ای سختکوش و تلاشگر ساخته است اما یزد در اینها خلاصه نمی‌شود؛ این استان در دل خود شگفتی‌های دیگری هم دارد، مثل اینکه خیران و نیکوکاران این استان بیشترین مدرسه را ساخته‌اند یا دانشآموزان و دانشجویان این خطه اغلب در المپیادهای کشوری و جهانی مدال‌آورند یا همیشه عکس یکی از آن 10نفر اصلی در کنکور سراسری دانشگاه‌ها که در صفحه اول سایت سنجش منتشر می‌شود، متعلق به یک داوطلب یزدی است که توانسته پرچم استان را در صدر جدول نگه‌دارد. این یک ادعای بدون سند یا داستانی ساختگی نیست، روایتی است که رئیس سازمان سنجش کل کشور از دل آمار و اعداد استخراج شده از کنکورها درآورده و بازگو کرده است. ابراهیم خدایی امسال هم به سبک و سیاق سال‌های قبل، درباره وضعیت استان‌های مختلف در قبولی کنکور گفته است: «بیشترین میزان قبولی مربوط به استان یزد است و بعد کرمان، اصفهان، سمنان و سپس مازندران». البته اینکه چرا 3استان کویری پس از یزد بهترین وضعیت در قبولی کنکور را دارند و نه تهران و شهرهای برخوردار دیگر، که بیشترین مدارس غیردولتی و آموزشگاه‌های کنکور در آنجا فعالیت می‌کنند، خود جای بحث دارد که بار دیگری باید به آن پرداخت.
عشاق رشته‌های پزشکی و مهندسی
طبق روایت سازمان سنجش، در رشته پزشکی روزانه، یزدی‌ها بالاترین رتبه را دارند. در رشته دندانپزشکی هم یزد پرچمدار است. در رشته حقوق داوطلبان این استان رتبه اول را کسب کرده‌اند. در رشته مهندسی برق هم باز یزدی‌ها هستند که روی صندلی بهترین دانشگاه‌های کشور نشسته‌اند و در رشته مهندسی عمران روزانه هم رتبه‌های برتر یک تا 5 داوطلبان این استان است. البته این اتفاق برای خود یزدی‌ها سال‌هاست که عادی شده چون طبق آمار رسمی از سال 1373تا امسال یعنی 27سال، آنها همیشه در کسب رتبه‌ها و رشته‌های برتر دانشگاهی جزو نفرات اول بوده‌اند؛ به‌طور مثال دانشآموزان یزدی در کنکور سال 96 از بین 36رتبه برتر کنکور در رشته‌های ریاضی فیزیک، تجربی، انسانی، هنر و زبان، 4رتبه برتر را از آن خود کرده بودند یا در کنکور سال 1395، 5رتبه تک‌رقمی کنکور متعلق به دانشآموزان یزدی بود. در سال1388میزان قبولی داوطلبان این استان در کنکور به 80درصد رسید؛ رکوردی که حتی دانشآموزان تهرانی همچنان به آن نرسیده‌اند. کنکور سراسری سال 97، 146رتبه زیر هزار از آن داوطلبان یزدی بود و فقط در رشته ریاضی 85.6درصد دانشآموزان این استان در دانشگاه پذیرش شده‌اند که فاصله زیادی با رقیبان خود در رتبه‌های دوم و سوم داشتند.
چرا یزدی‌ها در کنکور اول هستند؟
در مواجهه اول با این اعداد و ارقام یک پرسش مشترک برای همه به‌وجود می‌آید که چطور یک استان در دل کویر که از نظر منابع طبیعی محرومیت‌های فراوانی دارد، اینطور یکه‌تاز علم‌آموزی هم در آموزش عمومی 12ساله هست و هم در تحصیلات تکمیلی، جوانانش اغلب رشته‌های خوب دانشگاهی را درو می‌کنند؟ و اصولا چگونه شهروندان یزدی توانسته‌اند در طول 27سال خود را در جدول برترین‌های پذیرش کنکور نگه‌دارند؟
محمد اکبرنژاد، مدیر دبیرستان استعدادهای درخشان یزد و معاون سابق آموزش و پرورش این استان در این‌باره به همشهری می‌گوید: ریشه این استمرار و پاسداشت علم در استان یزد به خانواده برمی‌گردد. یزدی‌ها در مجموع مردمانی هستند که در طول تاریخ علم‌آموزی را می‌پسندیدند و آن را در اولویت زندگی خود قرار‌می‌دادند که عاملی نتوانسته آن را خدشه‌دار کند. چه بسا خانواده‌هایی را داریم که در معاش روزانه خود گرفتار هستند اما هزینه آموزش فرزندانشان در سبد خانوار را نه‌تنها حذف نکرده بلکه بیشتر هم کرده‌اند.
این استاد دانشگاه ساخت مدرسه‌های بی‌شمار توسط نیکوکاران یزدی را از نشانه‌های دیگر علاقه به علم‌آموزی در استان یزد می‌داند؛«خیران مدرسه‌ساز در این استان زیاد هستند و هزینه‌های بسیاری را صرف ساخت بنای ماندگار برای آموزش می‌کنند. ما همواره در جشنواره‌های خیران مدرسه‌ساز شاهد افزایش تعهدات خیرین این استان برای مدرسه‌سازی هستیم و این یعنی مردمان این استان فهمیده‌اند که راه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و... به مدرسه ختم می‌شود.» اکبرنژاد «تعهد و توانمندی معلمان یزدی» را سومین عامل کسب بیشترین میزان قبولی دانشآموزان یزدی در دانشگاه‌های برتر دانست و گفت: «در این استان کمتر معلمی را می‌توان پیدا کرد که در تدریس کم بگذارد یا آموزش کودکان و نوجوانان را جدی نگیرد. معلمان یزدی سومین ضلع مثلثی هستند که به یادگیری بها می‌دهند و در آن کوشا هستند. البته در کنار این مثلث، اقتضائات جغرافیایی یزد که همواره خشک و بی‌آب بوده، باعث شده مردم منطقه به سمت سختکوشی و پیشرفت در امور دیگر حرکت کنند و فرهنگ‌شان با حضور در مشاغلی که وابستگی کمتری به طبیعت دارد، گره بخورد. در واقع علم‌آموزی یک نظام ارزشی در یزد است که فعلا مسائلی مانند بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نتوانسته در آن اختلالی ایجاد کند». مدیر دبیرستان استعدادهای درخشان یزد در کنار خوبی‌های 27سال حضور مستمر یزدی‌ها در جدول پذیرش دانشگاه‌ها، این را هم گفت که دانشآموزان یزدی به‌خاطر درس خواندن مداوم دچار اختلال افسردگی و اضطراب هم هستند و باید مسئولان آموزش و پرورش استانی برای حل این مشکل قدمی بردارند. او افزایش مدارس غیردولتی در استان یزد طی سال‌های اخیر را هم معضل بعدی در این استان دانست و گفت: « خطر رشد نامتوازن مدارس غیردولتی در برابر مدارس دولتی همانطور که به عدالت آموزشی در سایر استان‌های کشور لطمه وارد کرده، می‌تواند استان یزد را نیز با بحران روبه‌رو کند که باید از آن جلوگیری کرد».
