تصویرهایی که فریاد می‌زنند

جواد رسولی

رسم است که در‌ماه پایانی سال میلادی آثار برندگان جایزه ورلدپرس فوتو (بنیادی که به بهترین‌های روزنامه‌نگاری تصویری و عکاسی خبری جایزه می‌دهد و از اعتبار بین‌المللی برخوردار است) در نمایشگاه‌هایی در سراسر جهان به نمایش در می‌آیند. به این ترتیب هم رخدادهای مهم سالی که گذشت برای بازدیدکنندگان مرور می‌شوند و هم از طریق تصاویر به نمایش درآمده، داستان آدم‌هایی روایت می‌شود که اغلب در حاشیه‌اند و صدایشان به‌راحتی به دیگران نمی‌رسد. جایزه بهترین روایت تصویری سال 2021نصیب «آنتونیو فاچیلونگو» عکاس و مستندساز ایتالیایی شد. مجموعه عکس‌های او با عنوان «حبیبی» بر مسئله خانواده زندانیان حبس ابد فلسطینی که در زندان‌های رژیم صهیونیستی به‌سرمی‌برند متمرکز بود.
در قاب محوری این مجموعه ما اتاق خوابی را می‌دیدیم که در مرکز آن کت و پیراهن و شلوار مردی از یک جالباسی آویزان است و کمی پایین‌تر روی زمین یک جفت کفش مردانه به چشم می‌خورد. بقیه تصویر شامل یک تختخواب و یک میز کوچک با 2صندلی است. اتاقی خالی از حضور انسانی اما در عین حال پر از اشیایی که در حسرت نبودن مرد این خانه، راوی داستان و خاطره‌ای هستند. تصویری تکان‌دهنده که در آن انتظار طولانی زنی بدون آنکه در قاب حضور داشته باشد با صراحت و وضوح بازگو شده است. در توضیح قاب می‌خوانیم که نام زن ایمان نفی است و حالا 40سال است که همه لباس‌ها و وسایل شوهرش - نایل البرغوثی- را مرتب و سر جای خودشان حفظ کرده است.
اما این همه داستان نیست. روایت از این جدایی و تنهایی به مسئله حقوقی عمیق‌تری می‌رسد. زنان زندانیان فلسطینی حبس ابد یا محکومیت‌های طولانی حق ندارند همسران خود را بدون دیواری شیشه‌ای که در زندان و هنگام ملاقات ایجاد شده ببینند. فقط در پایان هر ملاقات، بچه‌های کوچک آنان می‌توانند 10دقیقه از نزدیک پدرشان را ببینند و او را در آغوش بگیرند. هم‌اکنون 4200مورد از چنین زندانی‌هایی در اسارت رژیم صهیونیستی هستند. عکاس این مجموعه روی همین مسئله تمرکز کرده است: این افراد حق دارند فرزندانی داشته باشند و این حق از آنها گرفته شده است. پس زندانیان فلسطینی در بند به راه‌حلی رسیده‌اند. آنها اسپرم خود را در محفظه‌های کوچکی جاسازی می‌کنند و به بیرون می‌فرستند و زنان آنها از طریق لقاح آزمایشگاهی یا همان‌ای وی اف باردار می‌شوند. آنتونیو فاچیلونگو زندگی این زنان و فرزندانشان را که از این طریق به دنیا آورده‌اند روایت می‌کند. نوع دیگری از مقاومت در برابر ظلم اشغالگران. اصرار بر حق حیات در مقابل همه محدودیت‌های شدیدی که نیروهای امنیتی پیش پای آنان قرار داده‌اند. در این پس‌زمینه است که قاب اصلی و اتاق خواب خالی و لباس‌های خالی از کالبد انسانی معنای دیگری پیدا می‌کنند و بیننده این روایت را با درگیری حسی پیچیده‌ای مواجه می‌سازند. داستان کسانی که حق زندگی را گرفته‌اند و کسانی که در مقابل این ظلم مسیری برای بقا می‌یابند. داستان اشغالگری و ظلم و روایت مقاومت و بقا.
پروژه آنتونیو فاچیلونگو که نتیجه سال‌ها حضور و معاشرت او با خانواده‌های زندانیان است یک‌بار دیگر نشان می‌دهد روزنامه‌نگاری چگونه می‌تواند با قدرت در مقابل کارزارهای رسانه‌ای پیچیده و پرهزینه صهیونیست‌ها در عادی کردن اشغال و ظلم قد علم کند و البته که برای ما هم درس مهمی دارد؛ تبلیغات حاکمیتی و کلیشه‌ای که به‌تدریج اثر خود را از دست داده است اگر به خلاقیت و شرافت روزنامه‌نگاران مستقل سپرده شود می‌تواند ابعاد تکان‌دهنده و اثرگذاری از جنایت صهیونیست‌ها در مناطق اشغالی را نمایان کند.