غروب شهرآفتاب کی تمام می‌شود؟

زهرا کریمی- خبر‌نگار

 هنوز همه مراکز آموزشی به روال پیش از کرونا بازنگشته‌اند و خدمات‌شان را از طریق فضای الکترونیکی ارائه می‌کنند، اما ترافیک در تهران به‌شدت اوج گرفته و آلودگی هوا، ‌آسمان شهر را خاکستری کرده است. در این بین شاهد بازگشایی فضاهای نمایشگاهی تهران هستیم. حال اگر به‌طور میانگین شاهد برپایی 2 یا 3 موضوع رویداد نمایشگاهی در طول هفته باشیم، حتما محله‌ها و معابر اطراف 3مجموعه نمایشگاهی بزرگ، قفل خواهد شد. اکنون تهران دارای نمایشگاه بین‌المللی در خیابان سئول، نمایشگاه مجموعه مصلی در خیابان شهید بهشتی و نمایشگاه تخصصی گل و گیاه شهرداری در کنار بوستان گفتگوست که طی سال به مناسبت‌های تقویمی و... از رویدادهای بزرگ میزبانی می‌کنند. این درحالی است که نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب به‌عنوان بازوی اصلی برگزاری نمایشگاه‌ها در جنوبی‌ترین نقطه تهران ساخته شده، اما با صرف میلیاردها تومان هزینه برای ساخت و نگهداشت، مسکوت به حال خود رها شده و چندان از ظرفیت‌هایش استفاده نمی‌شود.

۲۲ میلیارد تومان، هزینه نگهداشت شهر آفتاب در هر سال
نمایشگاه‌ یکی از معدود فضاهایی است که به‌صورت طبیعی با حیات اجتماعی پیوند دارد و معمولا برای ایجاد این حیات، افراد بسیاری به آنجا مراجعه می‌کنند و روابط اجتماعی شکل می‌گیرد، اما این مراجعه موجب تشدید معضل‌های شهری می‌شود؛ بنابراین با توجه به حساسیت موضوع و کلافه‌کنندگی ترافیک برای شهروندان، اعضای شورای شهر ششم پیش از بازگشت شهر به شرایط پساکرونا دیروز در صحن شورا به این موضوع پرداختند.
 مهدی چمران، رئیس شورای شهر درباره برگزاری نمایشگاه بین‌المللی تهران معتقد است باید نمایشگاه‌های درون‌شهری برچیده شود تا قدمی برای رفع مشکلات شهری برداشته شود و لازم است به همین واسطه نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب دوباره احیا شود.

گره‌های ترافیکی با 80 نمایشگاه
براساس تقویم نمایشگاه بین‌المللی تهران واقع در سئول، تا سال ۱۳۹۸ و قبل از همه‌گیری کرونا، این مجموعه هر سال به‌طور میانگین، میزبان ۸۰ نمایشگاه بود و اگر متوسط زمان برگزاری هر نمایشگاه را 3روز در نظر بگیریم، عملاً بخش قابل‌ملاحظه‌ای از شبکه بزرگراهی تهران، دوسوم سال درگیر آثار و تبعات ترافیکی ناشی از برگزاری نمایشگاه در این مجموعه است. در باب همین موضوع، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران به برشمردن برخی آسیب‌ها و پیامدهای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در محل کنونی نمایشگاه بین‌المللی اشاره داشت و در این‌باره گفت: «نمایشگاه بین‌المللی تهران باید به شهر آفتاب منتقل شود و اقدامات کارشناسانه لازم است هرچه سریع‌تر انجام شود تا از خسارت‌های وارده به شهر بکاهیم. ‌معمولا نمایشگاه بین‌المللی بیشترین مراجعه را دارد؛ درحالی‌که ظرفیت پارکینگ گنجایش لازم را ندارد. ۱۵هزار دستگاه خودرو به هر نمایشگاه مراجعه می‌کند که منجر به ایجاد صف‌های چندین کیلومتری در معابر بزرگراهی و محلی و درگیر شدن شبکه معابر مناطق ۱، ۲ و ۳ می‌شود.»
سید جعفرتشکری‌هاشمی با اشاره به مسکوت ماندن برخی امکانات مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب گفت: «اکنون این مجموعه مدرن و مجهز بدون استفاده مانده و سالانه ۲۲میلیارد تومان، صرف نگهداشت آن می‌شود؛ درصورتی که از درآمد ۶۱ میلیارد تومانی که در بودجه سال ۱۴۰۰ شهرداری تهران برای این نمایشگاه پیش‌بینی شده بود، به‌دلیل برگزاری اکثر نمایشگاه‌ها در نمایشگاه بین‌المللی تهران، تا این تاریخ تنها ۴ و نیم میلیارد تومان محقق شده است.»
تشکری‌هاشمی گفت: «اگر همه نمایشگاه‌های تهران به نمایشگاه شهر آفتاب منتقل شوند، می‌توان جدا از برپایی نمایشگاه‌های کوچک و بزرگ در این مکان، شاهد تبدیل این فضا به شهر نمایشگاهی و منطقه آزاد تجاری و میزبانی اکسپوهای جهانی از سوی اتحادیه جهانی صنعت نمایشگاهی نیز باشیم. چنین برنامه‌ای سبب کاهش مشکلات شهری و ارتقای کیفیت در پهنه‌ها نیز می‌شود و به ایجاد درآمد پایدار عملیاتی برای شهر با پیش‌بینی بیش از یک‌هزار میلیارد تومان در سال و درآمد ارزش‌افزوده سالانه‌ بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان هم کمک می‌کند.»

چه شد که نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب ساخته شد؟
 انتقال نمایشگاه بین‌المللی تهران از محل فعلی و احداث نمایشگاه جدید در شهر آفتاب موضوع تازه‌ای نیست. این موضوع از سال ۱۳۷۹ و در دوره اول شورای شهر مطرح شد و طبق مصوبه «الزام شهرداری تهران جهت تهیه و ارائه طرح بهبود حمل‌ونقل و عبور و مرور در محدوده نمایشگاه بین‌المللی تهران و چگونگی انتقال نمایشگاه بین‌المللی تهران و شهر‌بازی از محل فعلی» شهرداری تهران موظف شد مطالعاتی انجام دهد و راهکارهای عملیاتی و مناسب را در این خصوص به شورای اسلامی شهر تهران ارائه کند. همچنین در سال ۱۳۸۳، طرحی با عنوان «الزام شهرداری تهران به جلوگیری از برگزاری نمایشگاه در محل فعلی نمایشگاه بین‌المللی تهران واقع در خیابان سئول» به تصویب دوره دوم شورای شهر رسید به موجب آن، یک‌سال بعد پروژه ساخت مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب در جنوب تهران کلید خورد.  متعاقب آن و با موافقت و همکاری دستگاه‌های دولتی و ارگان‌های ذیربط در سال‌های ۱۳۹۵، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، اقدامات دیگری در راستای انتقال نمایشگاه بین‌المللی تهران صورت پذیرفت. نکته مهم اینکه مطابق بندهای ۲۷ و ۲۸ مصوبه یکصد‌وسی‌وسومین جلسه شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور صدور هرگونه مجوز برگزاری نمایشگاه در داخل شهر تهران منوط به اخذ مجوز از شورای حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران شد که البته تا سال ۱۳۹۶، اقدامی برای این منظور صورت نگرفت.
در نهایت، استانداری تهران در سال ۱۳۹۷ بر ممنوعیت برگزاری نمایشگاه‌ها در شهر تهران و انتقال آنها به مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب تأکید کرد. به‌دنبال آن نیز، وزارت کشور خطاب به وزارت صمت و شهرداری تهران، خواستار انتقال نمایشگاه‌های پرمخاطب به خارج از شهر تهران شد. با وجود این، هنوز از ظرفیت شهرآفتاب بهره‌برداری لازم صورت نگرفته است.