گزارش
بازگشت اسباب‌بازی به سبد فرهنگی خانواده‌ها
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تلاش است با حمایت از طرح‌های پژوهشی و تولید اسباب‌بازی، دنیای فقیر بازی را نجات دهد
وقتی خبر ایجاد ۱۰هزار اتاق اسباب‌بازی در دوره سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش دود شد و به هوا رفت، دیگر آن وعده که قرار بود فرصتی برای تولیدکنندگان داخلی و حمایتی از کودکان اقشار پایین‌دست باشد، کمرنگ و کمرنگ‌تر شد. بعد هم قیمت‌ها و روزهایی که با کرونا گذشت دیگر فکر بازی را از سرمان پرانده بود، تا اینکه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خبری منتشر کرد: «بیش از ۳۶عنوان سرگرمی و اسباب‌بازی در 3سال گذشته تولید شده است.» همه آنها که سر و کارشان با کودک افتاده، خوب می‌دانند قیمت اسباب‌بازی آنقدر عجیب و غریب شده که حتی فروشندگان هم دیگر از نبود مشتری در بازار گلایه‌ای ندارند؛ هرچند اسباب‌بازی همچنان دغدغه همه خانواده‌هایی است که رؤیا را می‌شناسند. همین هم باعث می‌شود، خیلی‌ها سراغ رویاهای دست دوم بروند و اسباب‌بازی دست دوم برای کودکان‌شان بخرند. اما حالا که کانون در این زمینه فعال‌تر شده، آیا می‌توان امید داشت دوباره رنگ به دنیای کودکان بازگردد؟
بازار داغ واردات، بازار سرد خرید
گفته می‌شود که بالغ بر ۷۰درصد اسباب‌بازی‌های موجود در بازار ایران، وارداتی است و چون با دلار آزاد خریداری می‌شود و یارانه‌ای به آن تعلق نمی‌گیرد، برای خانواده‌ها گران آب می‌خورد؛ امری که باعث شده سرانه مصرف اسباب‌بازی در ایران به ۹دلار یا کمتر از ۳۰۰هزار تومان برسد؛ درحالی‌که در کشور‌های توسعه‌یافته میانگین مصرف اسباب‌بازی ۳۷۰دلار و در کشور‌هایی چون استرالیا بالای ۵۰۰دلار است. اکنون گویا کانون یک‌تنه وارد این میدان شده است. اداره‌کل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با برگزاری رویداد ملی ایده‌آزاد اسباب‌بازی و بازی‌های رایانه‌ای در این زمینه فعالیت خود را مستمر کرده و محصولاتی را به تولید رسانده است؛ محصولاتی که در سال ۹۷ و ۹۸ از 12عنوان سرگرمی ۱۲۱هزارو۷۰۰عدد منتشر کرده است. این تعداد و عناوین در سال۱۳۹۹ به 14عنوان و تعداد ۱۷۴هزارو۷۸۰ عدد رسیده و در سال ۱۴۰۰، تاکنون ۱۰عنوان و تعداد ۳۳هزار مورد تولید و توزیع شده است؛ سرگرمی‌هایی چون «باغ فرش»، «کمی بزرگ‌تر»، «کلمه‌ساز انگلیسی»، کتاب بازی «کرم اندازه‌گیر»، «بردگیم»،«مهمان‌های ناخوانده» و کتاب «پازل آهو و پرنده» از محصولاتی است که کانون در دست تولید دارد. البته فعالیت کانون در حوزه اسباب‌بازی از سال۱۳۹۷ تاکنون باعث شده که جوانان خلاق شناسایی و با ایجاد بانک اطلاعاتی از طراحان این حوزه و برگزاری رویداد ملی، دوره‌های کارشناسی و آموزش‌های تخصصی با حضور استادان بنام برگزار و بیش از ۱۸۰ماکت اسباب‌بازی با نگاه و فرهنگ ایرانی طراحی شود.
سبد خالی بازی
در ایران شورایی به نام نظارت بر اسباب‌بازی داریم که بیش از ۱۰وزارتخانه و سازمان عضو آن هستند تا با همکاری هم باعث رونق تولید اسباب‌بازی در داخل کشور شوند و از این صنعت آموزشی و تفریحی حمایت کنند. اما آنطور که بعضی از مسئولان می‌گویند از حرف تا عمل اعضای شورا فاصله بسیار زیادی است. محسن حموله، مدیرکل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معتقد است: «شرایط اقتصادی مردم در چند سال اخیر به سمت‌و‌سویی رفته که اسباب‌بازی از سبد فرهنگی خانواده‌ها حذف شود.» همین امر نیز باعث شده کانون دست به فعالیت‌هایی زده و فراخوانی منتشر کند.
این شورا که به شورای نظارت بر اسباب‌بازی مشهور است، از پژوهش‌هایی که بر مبنای نقش نظارتی این شورا بر اسباب‌بازی، توسعه صنعت اسباب‌بازی، فرهنگ، مسائل حقوقی، نیازهای تربیتی و روانشناختی و اقتصاد اسباب‌بازی باشد، حمایت خواهد کرد. درصورتی از این پژوهش‌ها حمایت می‌شود که موضوع آن در راستای اهداف، ماموریت‌ها و سیاست‌های شورا باشد. موضوع‌های پیشنهادی راه‌های جدید برای توسعه، حمایت و رفع مسائل مربوط به صنعت اسباب‌بازی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یا شورای نظارت بر اسباب‌بازی است؛ پژوهش‌هایی کاربردی و به‌روز که قابلیت اجرایی شدن دارند. بسیار روشن است که صنعت اسباب‌بازی در ایران می‌تواند با جذب سرمایه‌گذار و کاهش محدودیت‌ها رونق بگیرد.
درهای کانون روی همه هنرمندان باز است
محمدرضا کریمی‌صارمی، معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره فعالیت کانون در حوزه سرگرمی و اسباب‌بازی می‌گوید: «جشنواره اسباب‌بازی و جذب ایده‌های نو و خلاقه در کشور که با عنوان ایده آزاد مطرح شد، جریان موفقی است که در سال‌های آینده قوام پیدا می‌کند. همین جریان باعث خواهد شد تا هر سال تعداد زیادی تولیدکننده و نیاز مصرف‌کننده‌ها شناسایی شود؛ امری که حمایت‌ها و تولیدات را افزون خواهد کرد؛ هرچند در 2سال گذشته به‌دلیل همه‌گیری کرونا فضای فیزیکی کانون تعطیل شد، اما فضای مجازی آن فعالیت می‌کرد و درواقع همین امر باعث شد به سمت تولیداتی حرکت کنیم که امروز نیاز ضروری بچه‌ها در شرایط محدود زندگی آپارتمانی و فضای بسته است. این تازه اول راه است و اتفاقات بهتری در آینده در حوزه اسباب‌بازی‌ها رخ خواهد داد.» کریمی‌صارمی درباره فعالیت هنرمندان در این جریان به این اشاره می‌کند که همه هنرمندان، چه آنهایی که در حوزه کودک و نوجوان کار میکنند و چه آنهایی که تاکنون کار نکردهاند اما ایده‌های خاصی برای کانون دارند، قدم‌شان روی چشم کانون است: «به‌عبارتی درهای کانون روی همه هنرمندان باز است و ما آن را بازتر خواهیم کرد.» با وجود هزار مرکز فرهنگی هنری در کانون و اعضای آن، هیچ‌جا بهتر از این مکان، نیاز مخاطب خود را نمی‌شناسد. معاون تولید کانون می‌گوید: «ما مخاطبان خود را نیازسنجی می‌کنیم. با تعطیلی کلاس‌های زبان کانون و کلاس‌های حضوری، منابع اقتصادی کانون مختل شد؛ هرچند سازمان برنامه‌وبودجه از کانون حمایت کرد، ولی با توجه به همه این مشکلات اقتصادی کانون به‌کار خود ادامه داد. امروز حرف اول را در تولید، اقتصاد می‌زند، نه محتوا؛ چراکه محتوای موجود آماده است و باید مشکل اقتصادی را حل کنیم.»
در همینه زمینه :
