شب هول

«قهرمان آخرین کار فیلمسازشه و به‌شدت پرسروصدا یعنی خودش [خود فیلمساز] پرسروصداش کرد. دلایلش رو عرض خواهم کرد.» این جمله روشنگر مسعود فراستی آغازگر میز نقد برنامه تلویزیونی «هفت» بود که جمعه روی آنتن شبکه3 رفت. هفت، گویا مدت‌ها نبود و کسی هم جای خالی‌اش را حس نمی‌کرد و دلش برایش تنگ نمی‌شد، اما محمدتقی فهیم، دیگر منتقد ثابت هفت ـ که همین چند روز پیش هم مطلبی در حمایت از مسعود فراستی نوشته و از مجریان یک برنامه رادیویی خواسته بود احترام فراستی را نگه‌دارند - سخنانش را با تشکر از «پیگیران جدی» برنامه هفت آغاز کرد که در تماس‌ها و پیام‌های مختلف جویای سرنوشت برنامه هفت بوده‌اند. فراستی با کنایه به فهیم گفت حتما به این پیگیران جوابی هم نمی‌دادند که چرا هفت نیست. فهیم گفت نه ولی مدیران گفته بودند که هفت را می‌خواهند چراکه هفت بِرند ماست. همین چند جمله که با بدترین فرم روی آنتن بیان شد شائبه نمایشی تمرین‌شده میان فهیم و فراستی را ایجاد می‌کرد. از سوی دیگر، در زیر متن این سناریوی بد و بی‌فرم، نکته نگران‌کننده دیگری وجود داشت و آن آگاهی مجریان -بازیگران هفت به انحصاری بودن فرصتی است که صداوسیما به آنها اعطا کرده است. 2مجری ثابت میز نقد هفت می‌توانند هرچه خواستند بگویند و نگران نباشند که درستی یا نادرستی ادعاهایشان در این برنامه به چالش کشیده شود؛ چون میزانسن برنامه هفت به شکلی است که فراستی و فهیم از بیشتر حاشیه امنیت برخوردار باشند.

فراستی عجول
هفت بعد از مدت‌ها برگشت اما چیز جدیدی در چنته نداشت؛ فراستی همان فراستی همیشگی بود. البته باید اذعان کرد بعید است کسی فراستی را ببیند و یاد آن دکلمه پرشورش از اشعار فردوسی نیفتد: «گلوی سیاوش به خنجر بِرید.» یا مگر می‌شود کسی به صحبت‌های فراستی گوش کند و یادش نیفتد که جناب منتقد روزی در برنامه «کتاب‌باز» و در حضور سروش صحت نامه‌هایی را از داستایفسکی خواند و بعدا معلوم شود این نامه‌ها را یک ایرانی با نگاهی به ادبیات داستایفسکی نوشته است. هفت که با فریدون جیرانی متولد شد، با گبرلو حضیض را تجربه کرد، با افخمی سروصدا کرد، با محمدحسین لطیفی و به تهیه‌کنندگی مجتبی امینی می‌خواست نه سروصدا کند، نه ساکت باشد، نه خنثی باشد و نه تشویشی را سبب شود. پیش از کرونا شاید عده‌ای برایشان جالب بود که فراستی درباره فیلم‌ها چه می‌گوید، اما حالا بعد از همه اتفاقاتی که ظرف 2سال گذشته افتاده و نظرات مختلفی که درباره پدیده‌های گوناگون در مملکت بیان شده، دیگر هیچ حرفی نمی‌تواند باعث تعجب کسی شود. فراستی هم که پیش از آغاز برنامه هفت دستش را در یک کلیپ کوتاه رو کرده و نشان داده بود که چه موضعی درباره «قهرمان» اصغر فرهادی دارد. چرا فراستی باید در فاصله چند روز مانده به آغاز هفت نظرش را درباره قهرمان اعلام کند و باعث شود که همان علاقه نیم‌‎بند به شنیدن نظرش درباره قهرمان از بین برود؟