اروپا
پناهجویان؛ قربانیان اختلاف بلاروس و اروپا
مناقشه بلاروس و اتحادیه اروپا، هفته به هفته عمیق‌تر می‌شود و با ورود به فصل سرما، پناهجویان درمانده و سرگردان در مرز، باید تا پای جان برای این اختلاف نظر هزینه بدهند. اتحادیه اروپا، مینسک را متهم می‌کند که به تلافی تحریم‌هایی که این اتحادیه علیه الکساندر لوکاشنکو رهبر این کشور وضع کرده، عبور مهاجران و پناهجویان به لهستان را تسهیل می‌کند.
سیل پناهجویان به لهستان اما با مقاومت شدید مواجه است و اتحادیه اروپا می‌خواهد راه ورود آنها را ببندد.
به گزارش دویچه‌وله، اقدامات سختگیرانه لهستان وارد مرحله جدیدی شده و ورشو اعلام کرده که نیروهای مرزی‌اش را باز هم افزایش می‌دهد. وزیر دفاع این کشور در توییتی نوشته است: «ما تعداد سربازانی که از مرز محافظت می‌کنند را به 2هزار و 500نفر افزایش می‌دهیم. به‌زودی، حدود 10هزار نفر مراقب خواهند بود تا مرز بسته بماند.»
ساعاتی پیش از آن، آلمان اعلام کرده بود صدها نیروهای اضافی به مرز لهستان اعزام کرده تا به سامان دادن شرایط پیش‌آمده در مرز کمک کنند. ورشو به‌خاطر شرایط مرزی وضعیت اضطراری اعلام کرده است. وزیر کشور آلمان گفته است که 800پلیس به لهستان اعزام شده‌اند و اگر لازم باشد تعداد بیشتری هم به کشور همسایه فرستاده خواهند شد.
مهاجرانی که به امید رسیدن به آلمان از مرز لهستان و بلاروس عبور می‌کنند، علاوه‌بر نیروهای نظامی رسمی لهستان که معمولا آنها را به بلاروس برمی‌گردانند، باید مراقب نیروهای راست افراطی باشند که در مرز مستقر هستند و با پناهجویان برخورد می‌کنند. پلیس لهستان در روزهای اخیر یک گروه 50نفره مسلح از این افراد را بازداشت کرده است. این گروه که «راه سوم» نام دارد، از اعضایش خواسته است برای منع عبور پناهجویان ازمرز تجمع کنند.
بازی سیاسی با پناهجویان
در این سوی مرز، مقامات لهستان و اتحادیه اروپا لوکاشنکو را متهم می‌کنند که در واکنش به تحریم‌ها علیه مینسک، پناهجویان را به یک سلاح علیه اتحادیه اروپا تبدیل کرده است. مینسک به‌خاطر سرکوب معترضان انتخابات ریاست‌جمهوری سال2020 که مخالفان مدعی هستند با تقلب همراه بود، تحریم شده است. به گزارش نیویورک‌تایمز، یک مقام اتحادیه اروپا گفته که پناهجویان، از خاورمیانه و آفریقا می‌توانند به راحتی وارد مینسک می‌شوند و از آنجا ترغیب می‌شوند که از مرز لهستان عبور کنند و خود را به آلمان برسانند.
میشائیل کرچمر، فرماندار ایالت مرزی ساکسونی، لوکاشنکو را به‌خاطر ایجاد بحران مرزی سرزنش کرده و گفته است: «اگر اجازه بدهیم چنین فردی از ما اخاذی کند، دیگر به‌عنوان اتحادیه اروپا موجودیتی نخواهیم داشت.»
مقامات در آلمان، از راه افتادن سیل مهاجران غیرقانونی از «مسیر بلاروس» به این کشور از طریق لهستان، به‌شدت انتقاد کرده‌اند. تخمین زده می‌شود که حدود 5هزار نفر در 3ماه گذشته به‌صورت غیرقانونی از مرز عبور کرده و وارد آلمان شده باشند. بیشتر پناهجویانی که از مسیر بلاروس وارد آلمان می‌شوند عراقی، سوریه‌ای، یمنی و ایرانی هستند.
لهستان درنظر دارد با 410میلیون دلار هزینه، در مرز با بلاروس دیوار احداث کند. این تصمیم بعد از آن گرفته شده است که گروه‌های بزرگی از پناهجویان، سیم‌خاردارهای مرزی را که نیروهای لهستانی علم کرده‌اند پاره و از آنها عبور کردند.
هورست زی‌هوفر، وزیر کشور آلمان در گفت‌وگو با روزنامه بیلد درباره ساخت این دیوار گفته است: «ما حق مشروع خودمان می‌دانیم که برای جلوگیری از ورود غیرقانونی، به این شیوه از مرز خارجی خود محافظت کنیم.» او به همتای لهستانی خود پیشنهاد کرده است که 2کشور، گشت‌های مشترک مرز خود را افزایش دهند. زی‌هوفر با این حال گفته است که آلمان قصد ندارد مرزش با لهستان را ببندد.
قربانیان درمانده
بیشترین نگرانی از این وضعیت را اما پناهجویانی دارند که در میان آنها زن و نوزاد هم وجود دارد. به گزارش دویچه‌وله، تا حالا 5نفر از پناهجویان در شرایط سخت مناطق مرزی لهستان و بلاروس جان خود را از دست داده‌اند. سردتر شدن هوا در مناطق جنگلی و دورافتاده مرزی، ممکن است خطرات پیش‌روی پناهجویانی که توسط مقامات 2کشور بلاروس و لهستان به هم پاس داده می‌شود را بدتر هم بکند.
تنها حامیان پناهجویان، گروهی از فعالان محلی در شرق اوکراین هستند که شبکه‌ای برای کمک به پناهجویان ایجاد کرده‌اند. کاسیا، زنی که به‌صورت داوطلبانه به پناهجویان کمک می‌کند به دویچه‌وله گفته است: «مثل این است که در حال مشاهده یک سونامی هستیم و فقط می‌توانیم چند قطره از آن را بگیریم و برایشان کاری کنیم. همه اینها انسان هستند اما ما نمی‌توانیم کاری برایشان بکنیم. آنهایی که در قدرت هستند می‌توانند و باید کاری برای متوقف کردن این سونامی بکنند.»
بیشتر این پناهجویان غذا و آب آشامیدنی ندارند و برای رفع تشنگی، از آب‌های سطحی جمع شده در جنگل استفاده می‌کنند.
کاسیا و دیگر فعالان مدنی لهستانی، معتقدند برخورد لهستان با این افراد غیرقانونی است و طبق قوانین بین‌المللی، این کشور باید به آنها پناهندگی بدهد نه اینکه آنها را عقب براند. به بیشتر افرادی که به بلاروس می‌رسند، گفته می‌شود که طی 10روز به آلمان خواهند رسید.
فعالانی مانند کاسیا، وقتی که این پناهجویان را پیدا می‌کنند، به آنها پول و غذا می‌دهند و به زبان لهستانی عبارت «می‌خواهم در لهستان پناهنده شوم» را یاد می‌دهند. وقتی این فعالان مطمئن می‌شوند که پناهجویان می‌توانند این عبارت را واضح بگویند، به نیروهای مرزی خبر می‌دهند تا به محل بیایند. طبق قانون، از همان لحظه که نیروهای مرزی پناهجویان را بازداشت می‌کنند پروسه قانونی پذیرش آنها هم شروع می‌شود. براساس قوانین بین‌الملل، به عقب راندن پناهجویان، یعنی کاری که در مرز لهستان و بلاروس انجام می‌شود، غیرقانونی است.
نوار رعب‌آور مرزی
در هفته‌های پیشین، سرگردانی در جنگل، چندان مثل حالا مرگبار نبود. خطر جانی، در هفته‌های پیش‌رو که زمستان سرد منطقه را فرا خواهد گرفت حتی بیشتر هم خواهد شد.
لهستان بعد از اعلام وضعیت اضطراری در مرز، یک منطقه ممنوعه به عرض 3کیلومتر و طول 418کیلومتر از مرز مشترک با بلاروس مشخص کرده است که به‌شدت محافظت می‌شود. از وضعیت پناهجویانی که از مرز می‌گذرند و وارد این نوار می‌شوند اطلاعات مشخصی در دست نیست چون ورود خبرنگاران و نهادهای غیردولتی به آن ممنوع است.
در نظرسنجی‌هایی که در ماه‌های قبل صورت گرفته، مشخص شده بود که اکثریت مردم لهستان با این اقدام دولت موافق هستند. با این حال دولت راست‌گرای لهستان، حدود 4هفته پیش لحن تندی را علیه پناهجویان در پیش گرفت و گفت که آنها تروریست و کودک‌آزار هستند. این صحبت‌ها، احتمالا به‌خاطر نگرانی از انتقاد از نوار مرزی مطرح شده‌اند. با این حال، این رویکرد افراطی، کارکرد عکس داشت و با انتقادهای زیادی مواجه شد و حتی کلیسای کاتولیک لهستان هم که به ندرت از دولت انتقاد می‌کند زبان به گلایه گشود. اسقف وژیک پولاک، رهبر کلیسای لهستان در مصاحبه‌ای گفت که دولت نباید پناهجویان را تروریست و آزارگر جنسی بخواند و اضافه کرد: «نمی‌توانیم قبول کنیم که مردم جلوی چشمان ما بمیرند.» نهادهای حقوق‌بشری در گزارش‌های جداگانه‌ای از بدرفتاری نیروهای مرزی لهستان با پناهجویان و پس فرستادن آنها به بلاروس خبر داده‌اند. نیروهای لهستانی گفته‌اند از ابتدای سال2021، از حدود 20هزار عبور غیرمجاز از مرز ممانعت کرده‌اند.
