سراهای محله رشت تخصصی می‌شود

مهسا طالبی| رشت- خبرنگار:‌

سال گذشته سراهای محله‌ رشت یکی پس از دیگری افتتاح شدند. این طرح اگرچه منتقدانی در رشت داشت، اما در نهایت با هدف آموزش شهروندی در حوزه‌های مختلف اجرا شد. اکنون رشت 10 سرای محله دارد که امسال فقط یک سرای محله به آنها اضافه شد. پیش از این تصمیم مدیران شهری، افتتاح 15 سرای محله در رشت بود.  اما این سراهای محله چقدر توانسته‌اند به توانمندسازی جامعه کمک کنند؟ آنطور که متولیان امر می‌گفتند سراهای محله‌ مکانی برای تمرین مشارکت مدنی و همینطور فعالیت اجتماعی هستند؛ اتفاقی که پیش از این در شهرهای بزرگ هم تجربه شده است.

در ابتدای امر در سراهای محله آموزش‌ها و کلاس‌های کاربردی اجرا شد. با این حال بعد از گذشت یک سال باید بررسی کرد که این سراها چقدر توانسته‌اند در توانمندسازی جامعه موثر باشند و چقدر در توسعه مشارکت‌های اجتماعی، بهداشت و محیط زیست، فرهنگ و ورزش موثر بوده‌اند. به گفته کارشناسان اجتماعی، ایجاد سرای محله سبب رشد و شکوفایی فعالیت‌های اجتماعی در شهر می‌شود. مردم خود را دیگر جدا از شهرداری نمی‌بینند و وقتی تأثیرگذاری خود را در مدیریت شهری در می‌یابند انگیزه بیشتری برای مشارکت پیدا می‌کنند.


سرا‌های محله جایگاه خود را به دست نیاورده‌اند

 به گفته یک عضو شورای شهر رشت، هدف سراهای محله ایجاد رابطه سازنده بین مردم و شهرداری است تا با همکاری یکدیگر بتوانند بهتر و بیشتر به شناخت مشکلات و راه‌های حل‌ آن در هر محله بپردازند. اما چقدر این سراها توانسته به توانمندسازی شهروندان در حوزه آموزش‌های شهروندی، محیط زیست و بهداشت و غیره کمک کنند؟ 

«فاطمه شیرزاد» می‌گوید: سراهای محله‌ توانسته‌اند در مدت کم فعالیت خود کمک زیادی به توانمندسازی شهروندان در حوزه‌های اجتماعی کنند. در این سراها در حوزه ترافیکی و زیست‌محیطی آموزش‌هایی داده شد. اولین هدف ما در سراها آموزش شهروندی بوده تا آنها در حوزه فرهنگ، ورزش و بهداشت و... با حقوق شهروندی بیشتر آشنا شوند.  وی همچنین ادامه داد: همچنین دانش مردم و به تعبیری اطلاعات شهروندیشان ارتقا پیدا کند. اهداف ما این است مردم را مشارکت دهیم، آنها را با حقوق شهروندی آشنا کنیم و شرایطی ایجاد کنیم که مسئولین را در این سراها ببینند و مشکل محله را رفع کنند. چون مردم هر محله به مشکلات محله خود بیشتر واقفند.  عضو شورای شهر رشت ادامه داد: اما معتقدم هنوز سراهای محله جایگاه خود را به دست نیاورده‌اند. فکر می‌کنم مشکل در شهرداری باشد و باید بسترسازی بیشتری انجام دهیم، زیرا اکنون زیرساخت‌ها آماده هستند و نیاز به برنامه‌ریزی داریم. ظرف 2 سال 10 سرای محله افتتاح شد و اکنون زمان مناسبی برای برنامه‌ریزی است. هرکدام از این سراها باید کارکرد خودشان را داشته باشند. مثلا سرای محله فرهنگی، ورزشی، سالمندان، سلامت، محیط زیست و... اگر کارکرد هر سرا مشخص باشد فکر می‌کنم موثرتر عمل کند. 

شیرزاد بیان کرد: به نظرم مدیران شهری دراین زمینه باید مدام سرکشی و نظارت کنند و آموزش‌ها تداوم داشته باشد. اتفاق خوبی که درهفته سلامت افتاد افتتاح نخستین کانون سلامت در سرای محله حمیدیان رشت بود. هدف ما در این کانون ارتقای سلامت مردم بوده است. اکنون بیماری‌های غیرواگیردار مثل دیابت و فشار خون داریم و برای مردم کلاس آموزشی گذاشته‌ایم تا به خودمراقبتی آگاه‌تر باشند. همچنین بالا بودن میزان سالمندی در گیلان زنگ خطری برای مسئولین است و باید برای افزایش نشاط و سلامت آنان اقدامات جدی شود. 

وی ادامه داد: در سرای محله عینک رشت هم بیشتر رویکرد محیط زیستی دنبال می‌شود و سمن‌های محیط زیستی بیشتر در آنجا برنامه دارند. بنابراین زیرساخت‌ها آماده است و فقط مدیران باید تلاش کنند. ضمن اینکه تلاش ما در شورا این است که با برنامه‌های تدوین شده و منسجم و افزایش نظارت‌ها در این بخش بهتر عمل شود. 


 پررنگ کردن مشارکت اجتماعی 

 یک کارشناس اجتماعی هم معتقد است: طرح سراهای محله می‌تواند موفق باشد، اما به شرطی که بتوانیم از این سراها به بهترین نحو استفاده کنیم.
«سیدمهدی رضوی ضیابری» ضمن انتقاد از بی‌توجهی مدیریت شهری به برنامه‌هایی چون محله محوری و توجه نکردن به تاریخ و بافت محله‌های رشت بیان کرد: در سایر امور هم همین گونه است. ما زمانی می‌توانیم در محله‌ها موفق عمل کنیم و طرح‌هایی چون سرای محله را به سرانجام مطلوب برسانیم که به حرف مردم و خواسته‌های آنان توجه کنیم.


مشخص کردن رویکرد سراهای محله

یک کارشناس اجتماعی اظهار کرد: باید بر اساس شناخت و خواسته مردم هر محله رویکرد سراهای محله را مشخص کنیم. محله‌ای به خدمات بهداشتی و درمانی و مسایل آموزشی و روانشناسی نیاز دارد. در محله‌ای دیگر به تقویت فرهنگ شهرنشینی نیاز است و در جایی دیگر به معضلات و بحران‌های اجتماعی باید رسیدگی شود، چون جزم و بزهکاری دارند.  «سیدمهدی رضوی ضیابری» افزود: نمی‌شود به شکل دستوری و با پول مکانی را ساخت و چند کلاس آموزشی در آن دایر کرد و اسمش را سرای محله گذاشت.