مسیر بازگشت به گذشته

سمیرا مصطفی‌ن‍ژاد - روزنامه‌نگار

تقلا برای بازگشت به زندگی عادی از همان لحظه رسمی شدن خبر آغاز همه‌گیری کووید-19 در جهان آغاز شد؛ ابتدا با انکار و نادیده‌گرفتن واقعیت، سپس با پذیرش تدریجی و تن دادن به محدودیت‌ها و در نهایت با استقبال از واکسیناسیون عمومی. دولت‌ها و شهروندان کشورهای مختلف جهان به شیوه‌های مختلف این مراحل را پشت سر گذاشتند و امروز جهان در جایگاهی ایستاده که بیش از 48درصد از جمعیت آن دوز اول واکسن، بیش از 36درصد از جمعیت آن هر دو دوز واکسن و 0.5درصد از جمعیت آن دوز سوم واکسن خود را دریافت کرده‌اند. از نظر آمار بالای واکسیناسیون (دوز اول) کشورهای امارات، پرتغال، کوبا، مالت، شیلی، قطر، سنگاپور،کامبوج،‌اسپانیا و اوروگوئه 10کشور برتر جهان به شمار می‌روند اما از نظر آمار بالای واکسیناسیون کامل (هردو دوز) کشورهای امارات، ‌پرتغال، سنگاپور، مالت، قطر، اسپانیا، ایسلند، شیلی، دانمارک، ‌ایرلند، بل‍ژیک و کانادا برترین‌های جهان محسوب می‌شوند. بیشترین تعداد دوز سوم واکسن هم در کشورهای شیلی، اوروگوئه، ایسلند، ترکیه، مجارستان و چند کشور دیگر تزریق شده است. در چنین شرایطی انتظار می‌رود دولت کشورهایی که از میزان بالای واکسیناسیون برخوردارند، زندگی را به وضعیت عادی و پیش از همه‌گیری بازگردانند. متخصصان مشهور در حوزه سلامت، مانند کریس بیرر، آسیب‌شناس دانشگاه جانز هاپکینز اصلی‌ترین مسیر بازگشت به زندگی عادی را بالارفتن نرخ واکسیناسیون در جهان می‌دانند. بیرر معتقد است درصورتی که تمامی کشورهای جهان نرخ واکسیناسیون خود را به بالای 85تا 90درصد برسانند، بازگشت به گذشته امکان‌پذیر خواهد شد. برهمین اساس زندگی در کشورهای متعددی در جهان ازجمله بیشتر کشورهای اروپایی به وضعیت نسبتا عادی بازگشته است ‌اما صرف واکسیناسیون بالا دلیل عادی‌سازی روند زندگی نبوده است. کشورهایی هستند که به‌دلیل نیاز عاجل به مهار بحران اقتصادی ناشی از همه‌‌گیری، زندگی را به وضعیت عادی بازگردانده‌اند تا بتوانند اقتصاد خود را نجات دهند. درواقع در تعدادی از کشورها مانند تایلند هزینه ادامه محدودیت‌های اجتماعی و اقتصادی بسیار بالاتر از فواید آن بوده است. کمتر از چند‌ماه به 2ساله شدن همه‌گیری کرونا باقی مانده و روند برداشته شدن محدودیت‌های کرونایی در جهان درحال سرعت گرفتن است.

واکسیناسیون گسترده؛ ناجی دانمارک

دولت دانمارک با اعلام اینکه کووید-19دیگر بیماری‌ای نیست که جامعه را با تهدید جدی مواجه سازد، تمامی محدودیت‌های مرتبط با کرونا را از 10سپتامبر2021 لغو کرد. دانمارکی‌ها اکنون می‌توانند بدون نشان دادن گذرنامه کووید وارد کافه‌ها و رستوران‌ها شوند، از وسایل حمل‌ونقل عمومی بدون اجبار به پوشیدن ماسک استفاده کنند ‌و در گروه‌هایی بزرگ با یکدیگر معاشرت کنند؛ این یعنی زندگی در دانمارک عملا به زمان پیش از کرونا بازگشته است. موفقیت دانمارک تا حدود زیادی مدیون واکسیناسیون گسترده در این کشور است. تا 13سپتامبر2021 بیش از 74درصد از جمعیت این کشور کاملا در برابر کووید-19واکسینه شدند. نرخ سرایت بیماری در این کشور به‌گفته وزیر بهداشت دانمارک 0.7 است و این به معنی کاهش سرعت همه‌گیری در این کشور است. با وجود این ماگنوس هانیکه، وزیر بهداشت دانمارک زمانی که دولت خبر برداشتن محدودیت‌ها را اعلام کرد، واکنشی از سر نگرانی نشان داد و گفت: اگرچه درحال حاضر موقعیت مناسبی داریم ‌اما به‌طور کامل از همه‌گیری خارج نشده‌ایم و درصورتی که همه‌گیری بار دیگر جامعه را تهدید کند، ‌دولت در نشان دادن واکنش سریع تردید نخواهد کرد.

بریتانیا؛ در برزخ عادی‌سازی

زندگی در بریتانیا چندماهی است که به وضعیت عادی خود بازگشته است. اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی به‌صورت عمومی اجباری نیست اما در اماکنی مانند بیمارستان‌ها رعایت می‌شود. استفاده از ماسک به‌صورت قانونی اجباری نیست اما دولت از مردم انتظار دارد و به آنها توصیه می‌کند در اماکن شلوغ از ماسک استفاده کنند. در تعداد محدودی از فروشگاه‌ها و سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی استفاده از ماسک همچنان اجباری است و افراد دورکار باید به‌تدریج به محل کار خود بازگردند. دولت بریتانیا محدودیت‌ها را با مهار شیوع سویه دلتا و افزایش سرعت واکسیناسیون عمومی به‌تدریج کاهش داد اما اکنون برای ماه‌های سرد پاییز و زمستان دو برنامه پیش‌بینی کرده است که درصورت افزایش ابتلا به بیماری، به سرعت آنها را به اجرا خواهد گذاشت. بازگشت محدودیت‌ها، الزام به استفاده از گذرنامه واکسن و بازگشت دورکاری، ازجمله تمهیداتی است که درصورت افزایش ابتلا در بریتانیا به اجرا گذاشته خواهد شد.

نروژ، مثل گذشته  زندگی کنیم

این کشور به همراه تعدادی دیگر از کشورهای اروپایی ازجمله بریتانیا و دانمارک، با لغو ‌محدودیت‌های کرونایی از اواخر ‌ماه‌سپتامبر زندگی شهروندان خود را به وضعیت عادی بازگرداند. ارنا سولبرگ نخست وزیر نروژ، روز 24سپتامبر اعلام کرد زمان آن رسیده تا به زندگی عادی بازگردیم، ‌اکنون می‌توانیم مثل گذشته زندگی کنیم. به این ترتیب تمامی شکل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی در این کشور حذف شد تا مراکز عمومی، ورزشگاه‌ها و مراکز فرهنگی بتوانند با تمامی ظرفیت خود فعالیت را از سر بگیرند. همچنین رستوران‌ها مجوز پر‌کردن تمامی صندلی‌های خود را به‌دست آوردند و کافه‌ها بازگشایی شدند. این مرحله آخر از 4مرحله طرح لغو محدودیت‌های اجتماعی و اقتصادی در نروژ بود که اجرای آن بارها به تأخیر افتاده بود. مانند دیگر کشورهای اروپایی، بالا بودن نرخ واکسیناسیون جرأت حذف محدودیت‌ها را به دولت نروژ داد. با این‌همه نخست‌وزیر نروژ هشدار داده است افرادی که بیمار می‌شوند یا با افراد بیمار تماس دارند همچنان باید مقررات قرنطینه را رعایت کنند و افرادی که واکسن نزده‌اند باید سریع‌تر واکسینه شوند.


زندگی در هلند نسبتا عادی می‌شود

دولت این کشور با اتکا به نرخ بالای واکسیناسیون، از اواخر ‌ماه‌سپتامبر بسیاری از محدودیت‌های کرونایی را برداشت اما این به آن معنی نیست که زندگی هلندی‌ها کاملا شبیه به دوران پیش از کرونا خواهد شد. 25سپتامبر2021 فاصله‌گذاری اجتماعی و ‌اجبار به پوشیدن ماسک در فضاهای عمومی در هلند لغو شد و کافه‌ها و رستوران‌ها اجازه داشتند با حداکثر ظرفیت، پذیرای مشتریان شوند. نزدیک به 13میلیون نفر از جمعیت هلند دست‌کم یک دز واکسن کرونا دریافت کرده‌اند و بیش از 11میلیون نفر به‌طور کامل واکسینه شده‌اند. با ‌وجود این هنوز آزادی کامل در هلند برقرار نشده است و دولت این کشور برای تردد به اماکن عمومی که الزام به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در آن برداشته شده‌است، ‌از شهروندان مجوز تردد کرونا دریافت خواهد کرد؛ سیاستی که علاوه بر کاهش احتمال شیوع دوباره بیماری، امکان فعالیت اماکن عمومی با حداکثر ظرفیت و امکان باز باقی‌ماندن این مراکز را فراهم می‌کند. هر هلندی 13سال به بالا برای حضور در رستوران، ‌کافه، ‌نمایشگاه‌ها، فستیوال‌ها یا کنسرت‌ها باید مجوز کرونا ارائه دهد. این مجوز شامل گواهینامه واکسیناسیون یا پاسخ منفی تست کروناست.

سوئد؛ پیشگام در بازگشت

تا پایان ‌ماه‌سپتامبر زندگی در سوئد به حالت عادی بازگشت. دولت سوئد از 29سپتامبر محدودیت‌های کرونایی را در کشور لغو کرد و مجوز تردد به بیشتر اماکن عمومی ازجمله رستوران‌ها، سالن‌های تئاتر و سینما و ورزشگاه‌ها را صادر کرد. دولت این کشور از اوایل تابستان با اتکا بر واکسیناسیون گسترده بخشی از محدودیت‌ها را لغو کرده بود و از آخر سپتامبر محدودیت‌های بیشتری برداشته شدند تا زندگی بیش از همیشه به روال سابق خود بازگردد. اگرچه شیوع سویه دلتا در هفته‌های اول‌ ماه اکتبر با برداشته شدن محدودیت‌ها رو به افزایش گذاشت اما آمار مرگ‌ومیر به لطف نرخ بالای واکسیناسیون کامل در این کشور، بسیار پایین است. سوئد از ابتدای همه‌گیری مستقل از تمامی دیگر کشورهای اروپایی عمل کرد و پایبندی چندانی به تعطیلی کسب‌وکارها و محدودیت‌ها نداشت اما محدودیت‌های شدیدی برای حضور در محل کار و تجمع در اماکن عمومی به اجرا گذاشت که اکنون تمامی این محدودیت‌ها برداشته شده‌اند. بالای 70درصد جمعیت در این کشور به‌صورت کامل واکسینه شده‌اند.

تایلند و آفریقای‌جنوبی ؛ بازگشت به گذشته بدون ایمنی

روند واکسیناسیون در تایلند و آفریقای‌جنوبی بسیار کند است، از این‌رو بازگشت زندگی به وضعیت عادی متکی به آمار بالای واکسیناسیون و ایجاد ایمنی جمعی نبوده است. البته برنامه عادی‌سازی زندگی در تایلند شامل حال شهروندان تایلندی نشده است و مخصوص توریست‌های این کشور است. به این ترتیب که با وجود بالا بودن آمار ابتلا در تایلند، دولت این کشور تصمیم دارد تا ‌ماه‌نوامبر2021 بانکوک و چند شهر دیگر را که از مقاصد محبوب توریستی به شمار می‌روند به روی توریست‌ها باز کند تا بتواند اقتصاد و صنعت توریسم خود را نجات دهد. براساس برنامه جدید دولت، توریست‌هایی که کامل واکسینه شده‌اند و تست کرونا داده‌اند می‌توانند به پایتخت(بانکوک) و شهرهای هوآهین، پاتایا و چیانگ‌می ‌وارد شوند. جزیره پوکت هم از اول جولای2021 به روی توریست‌هایی که کامل واکسینه شده‌اند باز شده است. دولت آفریقای جنوبی هم به‌تدریج اقداماتی را در راستای عادی‌سازی زندگی آغاز کرده است. ممنوعیت تردد شبانه در این کشور به 11شب تا 4صبح کاهش پیدا کرده است و تعداد افرادی که می‌توانند در فضای سرپوشیده و سر باز در کنار یکدیگر تجمع کنند به‌ترتیب به 250تا 500نفر رسیده است. کاهش محدودیت‌ها و عادی‌تر‌شدن روند زندگی در این کشور از آن جهت پراهمیت است که آفریقای جنوبی بیشتر مدت زمان همه‌گیری را با رعایت مقررات به‌شدت سختگیرانه فاصله‌گذاری اجتماعی، ممنوعیت تمامی تجمع‌ها به جز مراسم ختم و اجرای دیگر مقررات سختگیرانه پشت سر گذاشت و اکنون در شرایطی که هنوز موج سوم همه‌گیری در این کشور به پایان نرسیده است و روند واکسیناسیون به کندی پیش می‌رود، ‌دولت تنها به این دلیل که واکسن کافی برای واکسیناسیون تمامی افراد بزرگسال در آفریقای جنوبی را دارد، تصمیم به لغو محدودیت‌ها و عادی‌سازی روند زندگی گرفته است.