عصای سفید، خطوط زرد

1
بیست و سوم مهرماه، روز جهانی عصای سفید نامگذاری شده؛ روزی که جامعه جهانی آن را در پانزدهمین صفحه تقویم ماه اکتبر به ثبت رسانده تا یادش نرود حقوق نابینایان در ساحت‌های مختلف شهروندی چیست و چطور باید از آن پاسداری شود. در ایران بحث مناسب سازی شهری ویژه معلولان و نابینایان با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است اما عجیب نیست اگر بگوییم که متروی تهران یکی از ساختارهای شهری کاملا دوستدار جانبازان، معلولان و خصوصا نابینایان بوده و هر چه به سمت توسعه بیشتر پیش می‌رود، در تلاش است که سهل‌الوصول بودنِ خدمات خود را برای این دسته از شهروندان وسعت ببخشد.

2
بر اساس آمارهای سازمان بهزیستی، از هر ده معلول کشور، لااقل یکی از آنها دچار کم‌بینایی یا نابینایی است. این دسته از افراد در شهرهای بزرگ نیازمند خدمات شهری مناسب و درخور ویژگی‌های خود هستند و مترو نشان داده که در میان دیگر زیرساخت‌های شهری پایتخت، دوستدار روشندلان محسوب می‌شود.

3
در 2دهه عمر متروی تهران، نزدیک به بیش از 70 درصد ایستگاه‌های مورد بهره برداری قرار گرفته، برای جانبازان، معلولان و روشن‌دلان مناسب سازی شده که افراد در صورت لزوم می‌توانند آدرس و نام این ایستگاه‌ها را در این نقشه ببینند. فارغ از اینها، در حال حاضر، توسعه ایستگاه‌های متروی پایتخت، یک پیش‌نیاز مهم و ضروری دارد؛ تنها ایستگاه‌هایی به بهره برداری می‌رسند که دارای آسانسور و پله برقی بوده تا افراد معلول دچار مشکل تردد نشوند. نابینایان نیز علاوه بر استفاده از این زیرساخت‌ها، چند امکان خدماتی دیگر نیز در ایستگاه‌های مناسب‌سازی شده دارند. خط زرد لبه سکوها که بیشترین دامنه انعکاس رنگ را برای این افراد دارد و مسیر علامت‌گذاری شده در کف ایستگاه که به آنها کمک می‌کند با عصای سفید خود از مترو خارج یا به آن وارد شوند.

4
فقط اینها نیست. از آبان ماه 1397، پرسنل متروی تهران برای تعامل بهتر با نابینایان، دوره‌ها و آموزش‌های لازم را در مرکز می‌بینند. این دوره‌ها که عموما توسط کارشناسان سازمان بهزیستی برگزار می‌شود به پرسنل متروی تهران می‌آموزد که چطور در کنار زیرساخت‌های تعبیه شده، کمک کنند استفاده شهروندان روشن‌دل از مترو آسان‌تر شده و خطرات احتمالی تا میزان قابل توجهی کاهش یابد.

5
عصای سفیدِ نابینایان، در کنار خطوط زرد رنگِ مترو، حامل پیام مهمی برای صحنه و کارزارِ زندگی روزانه در تهران است و آن اینکه، روشن‌دلان نیز همچون دیگر شهروندان هر روزه از خدمات خطوط مترویی تهران با کمترین مشکل بهره می‌برند و خواستار توسعه این امکانات به تک تک ایستگاه های مترو و از آنجا به معابر شهری پایتخت هستند.

چطور همسفر خوبی برای مسافران‌ نابینای مترو باشیم؟
اول باید از فرد نابینا بپرسید که آیا نیازمند کمکی هست یا نه؟ اگر فرد نابینا نیازی به کمک گرفتن از شما در حرکت داشته باشد، بازویتان را خواهد گرفت.
فرد نابینا به لحاظ شنوایی هیچ مشکلی ندارد و نیاز نیست با او بلند صحبت کنید.
اگر او نیازمند جای خالی برای نشستن بود، چشم‌های شما می‌تواند به جای او در میان واگن دنبال صندلی بگردد.
بسیاری از ایستگاه‌های متروی تهران برای تردد معلولان و نابینایان طراحی شده‌اند، کافی‌است شما نابینایان را به ورودی مترو راهنمایی کنید.
در مواقع بروز مشکلات فنی در قطارها، یاری شما برای خروج افراد نابینا، سالمند، معلولان و جانبازان معظم و کودکان می‌تواند بسیار اهمیت داشته باشد.
برای نابینایان به جای استفاده از عبارت‌هایی چون «دست راست» و «دست چپ» جهت راهنمایی مسیر، از عبارت‌های «دست عصای سفید» و «دست خالی» استفاده کنید.
در انتها یادمان باشد که وقتی اولین بار با فرد نابینا روبه‌رو شدید، خودتان را کاملا معرفی کنید و وقتی که خواستید از او جدا شوید این موضوع را به او اعلام کنید.