دانش‌آموزان برای استفاده از مترو چطور به بلوغ اجتماعی- ارتباطی می‌رسند؟
دست مترو را می‌خوانند!
مهتاب خسروشاهی
تا پایان دوره دبستان، معمولا والدین نگران گم‌شدن، تصادف، دزدیده‌شدن و... کودکان هستند. بنابراین از سرویس مدرسه استفاده می‌کنند یا اینکه خودشان به سرویس فرزندشان تبدیل می‌شوند! اما از سنی به بعد، به بچه‌ها در مدرسه استفاده از مترو را آموزش می‌دهند و این سن در بیشتر کشورها، پس از کامل‌شدن مهارت خواندن و نوشتن کودکان- معمولا سوم دبستان- است. این آموزش با همکاری آموزگار و والدین و در دو بخش تئوری و عملی انجام می‌شود.
جست‌وجو روی نقشه گوگل
نخستین گام، نقشه‌یابی و نقشه‌خوانی است. به این ترتیب که کودک باید مکان زندگی خود را روی نقشه گوگل، جست‌وجو کرده و پیدا کند. اما به چه شکل؟
خانه من، مدرسه من: آموزگار به بچه‌ها یاد می‌دهد که چطور به کمک تلفن‌همراه شخصی یا تبلت و یا رایانه، نشانی منزل و سپس مدرسه را شناسایی کنند. این دو مسیر در نقشه گوگل ذخیره می‌شود.
ایستگاه‌ها را می‌شناسند: شناسایی و فراگیری ایستگاه‌های مسیر، قدم بعدی است. نکته مهم این است که بچه‌ها یک ایستگاه قبل و بعد از منزل و مدرسه را علاوه بر ایستگاه اصلی مدرسه و منزل بیاموزند. به این دلیل که اگر از ایستگاه رد شده یا اینکه مجبور به پیاده‌شدن زودتر از ایستگاه اصلی شوند، مسیر را گم نکنند و سردرگم نشوند.
نقاشی می‌شود: پس از شناسایی و مشخص‌شدن مسیر از روی نقشه گوگل، همان تصویر با جزئیات روی برگه A4 نقاشی می‌شود و مسیرها با رنگ‌های مختلف شناسایی می‌شوند. این نقشه تا زمان فراگیری کامل بچه‌ها، معمولا همراه آنهاست.
همراهی کنید: حداقل به‌مدت یک هفته بچه‌ها را از منزل تا مدرسه همراهی کنید تا کاملا با مسیر آشنا شوند.
* نکته: اگر فرزند شما دچار مشکل خاص جسمی است، این نقشه باید همیشه همراه او باشد تا درصورت بروز مشکل، دیگران بتوانند از روی نقشه کودک را به منزل یا مدرسه برسانند.
بلیت را معرفی کنید
خرید هرروزه بلیت علاوه بر اینکه مقرون به‌صرفه نیست، بچه‌ها را دچار نگرانی و دغدغه می‌کند. بنابراین همراه بچه‌ها به باجه خرید کارت اعتباری ماهانه یا هفتگی بروید. پس از خرید کارت، نحوه شارژکردن کارت را به آنها یاد بدهید. علاوه بر این به آنها یاد بدهید که اگر کارت را گم کردند، چطور می‌توانند بلیت روزانه بخرند و خود را به مقصد برسانند.
مترو را بشناسند
استفاده از هر وسیله نقلیه عمومی، نیاز به آداب و مراقبت‌های خودش دارد؛ به‌ویژه مترو، که از هر نظر باید آدابی را در آن رعایت کرد. یکی از آنها مراقبت از خود، مراقبت از وسایل شخصی و مراعات حضور دیگران است. در این خصوص این موارد به بچه‌ها آموخته می‌شود.
1- مراقبت فردی: به آنها آموخته می‌شود که «دایره امنیت» باید حفظ شود. این دایره، فاصله افراد با آنهاست. برای افراد غریبه، این فاصله، دایره‌ای به قطر یک متر در اطراف آنهاست.
* نکته: در فصل‌های سرد سال که احتمال انتقال و ابتلا به بیماری بیشتر است باید فاصله ایمنی کمی بیش از این نیز رعایت شود.
2- مراقبت نظافتی: توصیه‌های بهداشتی، از دیگر موارد استفاده از مترو است. به آنها آموزش داده می‌شود که از گذاشتن وسایل شخصی روی کف مترو خودداری کنند. پس از دست‌زدن به میله‌های مترو، دست‌ها را ضدعفونی کنند و از افرادی که احتمال می‌رود به آنها آسیبی وارد کنند، فاصله بگیرند.
3- مراقبت از وسایل: احتمال دزدی کیف پول، تلفن همراه و... در مترو یا هر وسیله نقلیه عمومی پرجمعیتی وجود دارد. بنابراین به آنها مراقبت از این وسایل آموزش داده می‌شود.
4- مراقبت‌های امنیتی: این موارد به این شرح است:
سمت باز‌شدن درهای مترو را شناسایی کنند.
از در مترو به اندازه نیم متر فاصله بگیرند.
اگر روی صندلی مترو نشسته‌اند، خوابشان نبرد. کسی به آنها نزدیک نشود و تماس بدنی با آنها برقرار نکند.
5- بشنوند: اگر به کتاب صوتی یا موسیقی گوش می‌کنند، حتما حواسشان به اعلام ایستگاه‌های مترو یا هر اطلاعیه احتمالی دیگری که توسط بلندگوها اعلام می‌شود، باشد.
از روی نقشه بخوانیم و برویم
پس از مرحله نخست، بچه‌ها باید به شکل عملی حرکت در مسیر را بیاموزند. این کار توسط آموزگار با برنامه هفتگی حرکت به نقاط مختلف انجام می‌شود. بازدید از این مکان‌ها معمولا از نقاط نزدیک به مدرسه شروع شده و به‌تدریج به مراکز دورتر می‌رسد. روش کار به این شکل است:
تقسیم: بچه‌ها به گروه‌های چندتایی تقسیم می‌شوند. هر گروه، هر هفته باید بازدید از مکانی را انتخاب و سپس مسیر حرکت به سمت آن را مشخص کند.
سرپرستی: اعضای آن گروه چندنفره باید نقشه مسیر، ایستگاه‌ها، مسیر حرکت به نقطه مورد نظر، نحوه خرید بلیت و... را شناسایی و آن را به دیگر گروه‌ها اعلام کنند.
همراه آموزگار: گروه مورد نظر، همراه با آموزگار، بچه‌ها را برای حرکت به مقصد در نظرگرفته شده، رهبری و هدایت می‌کنند.
اطراف را خوب ببینند
بخشی از آداب حضور در اجتماع، آداب حضور در مکان‌های عمومی مانند مترو است. به بچه‌ها این موارد آموخته می‌شود:
سکوت: برای مکالمه با تلفن همراه یا بازی و یا تماشای فیلم حتما از هندزفری استفاده کنند. از سوی آنها نباید صدایی ایجاد و باعث مزاحمت دیگران شود.
احترام: اگر روی صندلی نشسته‌اند، جای خود را به زنان باردار، معلولان و سالخوردگان بدهند.
نظافت: به بچه‌ها آموخته می‌شود که از رهاکردن هرگونه زباله در مترو خودداری کنند.
امداد: ممکن است هر لحظه خطری در مترو آنها را تهدید کند. بنابراین به آنها یاد بدهید که برای اعلام وضعیت غیرعادی یا خطری که برای آنها پیش آمده، باید در داخل واگن از طریق بلندگوی اعلام خطر و در بیرون از واگن‌ها، با مراجعه به مأموران، کمک بخواهند. این نکته به‌ویژه برای کودکانی که به بیماری خاصی مانند دیابت، صرع و... دچار هستند و ممکن است هر لحظه نیاز به کمک داشته باشند، بسیار مهم و آرام‌بخش است.
فقط مترو نیست
ممکن است به هر دلیل از مترو جا بمانند. ممکن است مترو به هر دلیل متوقف شود و نتوانند با مترو به مقصد مدرسه بروند یا به منزل بازگردند. بنابراین مسیرهای اتوبوس و تاکسی را هم به آنها یاد بدهید. فراگیری راه‌ها و امکانات جایگزین به بچه‌ها امنیت می‌دهد. بنابراین علاوه بر آموزش مسیر مترو، به شکل جداگانه، مسیر اتوبوس و تاکسی برای رفتن به مدرسه و بازگشت به منزل را نیز به آنها یاد بدهید.
در همینه زمینه :
