آسیب اجتماعی
3چالش عمده نابینایان در پاندمی کرونا
دوران کرونا با همه گرفتاری‌ها و محدودیت‌هایی که برای مردم درست کرد اما برای گروهی از شهروندان به‌ویژه نابینایان مشکلات جدی‌تری رقم زد. یکی از ابتدایی‌ترین این مشکلات، مسئله تردد آنها در سطح معابر است چراکه افراد نابینا در جریان تردد در سطح شهر گاهی مجبور می‌شوند سطوح را لمس کنند یا دست خود را به دیگران دهند؛ بنابراین این خطر که انتقال بیماری کرونا از طریق سطوح به‌عنوان عامل تهدیدکننده برای همه مردم است، با احتمال بیشتری برای روشندلان مطرح می‌شود. اما این شاید ساده‌ترین مسئله روشندلان در این پاندمی باشد.
اختلال در ادامه تحصیل
چالش اول
اما مشکلات آموزشی یکی از مسائل عمده برای دانش‌آموزان و دانشجویان نابینا در دوران کرونا محسوب می‌شود چون جریان آموزش آنها در آموزش غیرحضوری با چالشی عمده مواجه شده است. سهیل معینی، مدیرعامل انجمن باور و شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور در این‌باره به همشهری می‌گوید: «هم‌اکنون بیش از 8هزار دانش‌آموز و بیش از 3هزار دانشجوی نابینا در کشور داریم. تا زمانی که آموزش حضوری دایر نشود، این دانش‌آموزان و دانشجویان نابینا در جدال با مشکلات آموزش مجازی قرار خواهند داشت. آموزش‌وپرورش در ابتدا اصرار داشت که تنها پلتفرم مجاز برای آموزش دانش‌آموزان، شبکه شاد است و آموزش در پلتفرم دیگری را نمی‌پذیرفتند ولی پس از چند‌ماه بالاخره آموزش‌وپرورش استثنایی دید که واقعا دانش‌آموزان نابینا امکان استفاده از شبکه شاد را ندارند. تا اینکه از پلتفرم‌های دیگر مانند واتساپ برای آموزش نابینایان استفاده می‌کنند. به‌همین‌صورت، دانشجویان نابینا هم دست به گریبان مشکلات آموزش مجازی در دوران کرونا هستند.»
یک مسئول استانی سازمان بهزیستی هم مهر تأییدی بر موضوع اختلال در آموزش نابینایان می‌زند. علیرضا وارثی، مدیرکل بهزیستی استان قزوین اذعان می‌کند: «توانخواهان با معلولیت بینایی بیشترین نیازمندی را به هوشمندسازی در زمینه تحصیل دارند که در ایران با توجه به فراهم نبودن کامل زیرساخت‌های فناوری، مشکلاتی برای نابینایان جهت ادامه تحصیل به‌وجود آمده است. در برخی از روستاهای استان یا شهرستان‌ها آنتن‌دهی شبکه اینترنت و موبایل بسیار ضعیف بوده و در کنار آن با توجه به شرایط اقتصادی، خرید گوشی‌های هوشمند گران‌قیمت برای اکثر خانواده‌ها دشوار است. هنوز نرم‌افزاری که بتواند در زمینه تحصیلی به افراد نابینا کمک کند در کشور وجود ندارد یا قیمت آن بسیار گران است که این مهم مشکلات آموزشی نابینایان را افزایش داده است.»
مشکلات معلمان و استادان نابینا برای ارائه خدمات آموزشی به دانش‌آموزان و دانشجویان، روی دیگر سکه چالش‌های آموزشی روشندلان در دوران پاندمی کرونا محسوب می‌شود.
مدیرعامل انجمن باور و شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور در این‌باره خاطرنشان می‌کند: «استادان نابینا در دانشگاه‌ها و معلمان و کادر آموزشی نابینا و کم‌بینا که در آموزش‌وپرورش مشغول به‌کار بودند با انتقال آموزش به فضای مجازی و آموزش از راه دور در عمل دچار مشکل شدند. چون همانطور که استفاده از بستر پیش‌بینی‌شده برای آموزش یعنی نرم‌افزار شاد برای دانش‌آموزان نابینا ممکن نبود، این امکان برای معلمان نابینا هم مناسب‌سازی نشده بود. چنین وضعیتی درباره استادان نابینا در دانشگاه هم صادق است.»
بیکار شدن بیشتر نسبت به دیگر گروه‌های جامعه
چالش دوم
علاوه‌بر ایجاد چالش‌های عدیده در زمینه آموزش نابینایان در دوران کرونا، وضعیت شغلی آنها نیز بیش از سایر گروه‌های جامعه با مخاطره مواجه شده است. مدیرعامل انجمن باور و شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور در این‌باره به همشهری می‌گوید: «یک‌سری از شرکت‌های خصوصی که نابینایان در آنها مشغول به‌کار بودند متأسفانه به دلیل شرایط اقتصادی ناشی از کرونا دست به تعدیل زدند. همچنین برخی از نابینایان اصلا امکان بهره‌مندی از دورکاری را نداشتند و به همین دلیل بیشتر از دیگر افراد در معرض آسیب و آلودگی قرار گرفتند. به‌عنوان مثال، روشندلانی که به‌عنوان اپراتور تلفن و نظایر آن مشغول به‌کار هستند چطور می‌توانند دورکاری کنند؟ بنابراین این دسته از افراد اگر می‌خواستند به‌کار خود ادامه دهند، اصلا امکان دورکاری نداشتند.»
رواج افسردگی بیش از دیگر گروه‌های جامعه
چالش سوم
تعطیلی مراکز فرهنگی و ورزشی در پیک‌های مختلف کرونا از دیگر مسائلی بود که همه جامعه را کلافه کرده و همان تفریح‌های حداقلی را نیز از مردم گرفت. اما همه مردم به هر صورتی که بود اگرچه نمی‌توانستند به مراکز فرهنگی و ورزشی بروند اما به نحو ممکن دیگری زمینه‌های تفریح در فضاهای کم‌خطر را برای خود ایجاد می‌کردند. این در حالی است که وقتی فضاهای فرهنگی و ورزشی مناسب‌سازی‌شده برای نابینایان تعطیل شد، آنها دیگر کمتر گزینه‌ای برای جایگزینی با این امکانات تعطیل‌شده داشتند. به‌طوری که سهیل معینی، مدیرعامل انجمن باور و شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور در این‌باره به همشهری می‌گوید: «وقتی مراکز فرهنگی و ورزشی خاص نابینایان تعطیل شد، آنها مفر دیگری برای اینکه مشارکت اجتماعی کنند و نشاط روانی در آنها حفظ شود، نداشتند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که نابینایان در دوران کرونا بیش از دیگر افراد جامعه در معرض آسیب‌هایی مانند افسردگی قرار گرفتند.» اشکان آذرماسوله، عضو انجمن نابینایان نیز در همین زمینه می‌گوید: «در دوران کرونا ۷۰درصد از فعالیت‌های ورزشی نابینایان تعطیل شد و به همین‌خاطر، دوری از آمادگی بدنی لازم و فضای ورزشی می‌تواند ورزشکاران نابینا را به‌سمت بحران روحی هدایت کند.»
