مشهد؛ شهر ملی با بودجه محلی

محمد بلبلی-خبرنگار

شهرمشهد مقدس علاوه بر اینکه کلانشهری بزرگ در کشور محسوب می‌شود، یکی از شهرهای مهم زیارتی در جهان اسلام نیز به‌شمار می‌رود و سالانه جمعیت زیادی از گردشگران داخلی و خارجی به‌قصد زیارت حرم مطهر امام‌رضا(ع)، به این شهر سفر می‌کنند؛ موضوعی که نیازمند توجه هرچه بیشتر مسئولان استانی و کشوری است تا بتوان به خیل عظیم زائران والبته مجاوران این حرم مطهر خدمت‌رسانی بهتری داشت. این‌درحالی‌است که کلانشهر مشهد در حوزه ارائه خدمات‌شهری با معضلاتی دست به‌گریبان است که باید برای رفع آنها چاره‌اندیشی کرد. تصمیم‌سازان استان همواره باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که شهری با ویژگی‌هایی مشهد، علاوه بر جمعیت ساکن، سالانه با خیل عظیمی از زائران و گردشگران مواجه است که در کنار مزیت‌های فراوان، نیازمند تدوین برنامه‌های مناسب برای خدمت‌رسانی هرچه بهتر به شهروندان و زائران است.
دراین میان یکی از مهم‌ترین مسائل حوزه مدیریت‌شهری در مشهد تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام است؛ چالشی که اگر به‌درستی مدیریت نشود، زیان‌های بسیاری به روند توسعه عمران شهری وارد خواهد کرد که تبعات آن هم گریبان شهروندان را می‌گیرد و هم به وجهه بین‌المللی این کلانشهر آسیب می‌زند. 

اجرای طرح‌های نیمه‌تمام
سخنگوی شورای‌اسلامی شهر مشهد دراین باره به خبرنگارهمشهری می‌گوید: بعضی از طرح‌های نیمه‌تمام در شهر مشهد به‌دلیل مشکلات اقتصادی قابلیت اجرا نداشتند، اما درحال‌حاضر مهم‌ترین موضوع برای مدیریت جدید شهر مشهد، ساماندهی این‌گونه طرح‌هاست. «موسی‌الرضا حاجی‌بگلو» می‌افزاید: هم‌اکنون 20پروژه نیمه‌تمام بزرگ در مشهد وجود دارد که برای ادامه کار بیش‌از 30میلیارد تومان هزینه نیاز دارد. همچنین 150طرح نیمه‌تمام کوچک نیز دراین شهر وجود دارد که برای به سرانجام رساندن آنها نیز درمجموع به بودجه‌ای کم‌تر از 30میلیارد تومان نیاز است. وی ادامه می‌دهد: درمجموع حدود 180طرح‌ نیمه‌تمام در مشهد وجود دارد که مهم‌ترین آنها «روت پارک چلوازه» و زیرگذر بزرگراه جانباز است. حاجی‌بگلو اظهار می‌کند: بودجه مصوب سال‌جاری شهرداری مشهد در حوزه عمران و حمل‌ونقل، 5هزار میلیارد تومان بوده که تا امروز حدود 40درصد از این مبلغ صرف اجرای طرح‌های عمرانی شده‌است و باید طرح‌های نیمه‌تمام نیز با این اعتبار ساماندهی شوند.

تکمیل قطارشهری در اولویت
این عضو شورای‌اسلامی‌شهر مشهد همچنین می‌گوید: یکی از طرح‌های بسیار مهم که در برنامه سال آینده گنجانده شده، امتداد خیابان ابوطالب شمالی‌ است که باید به بلوار 22بهمن منتهی شود. به پایان رساندن این طرح مشکل ترافیک سنگین این محدوده و بلوار خواجه‌ربیع را مرتفع خواهد کرد. حاجی‌بگلو می‌افزاید: با اجرای این طرح ترافیک ورودی کلات به مشهد نیز کاهش می‌یابد. همچنین دسترسی به مسیرهای ارتباطی کلات و شهرک‌های صنعتی هم با سهولت بیشتری انجام می‌شود و شهروندان مشهدی از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد. وی با بیان اینکه تکمیل طرح‌ قطارشهری نیز از اولویت‌های شورای‌اسلامی شهر مشهد است، عنوان می‌کند: قطارشهری از نیازهای اصلی این کلانشهر محسوب می‌شود که تأثیر بسیاری در کم کردن بار ترافیکی این شهر دارد. تکمیل خط سوم مترو نیازمند اختصاص 3هزار میلیارد تومان اعتبار است که در صورت تأمین شدن این میزان بودجه، تا پایان سال‌جاری به بهره‌برداری خواهد رسید. حاجی‌بگلو ادامه می‌دهد: یکی دیگر از طرح‌های نیمه‌تمام مشهد که باید در اولویت تکمیل قرار گیرد، طرح باغ‌موزه دفاع مقدس است. برای به پایان رساندن این طرح هزینه‌ای بیش‌از 40میلیارد تومان برآود شده‌است. وی تصریح می‌کند: همچنین عملیات اجرای کانال هزارو 500متری فاضلاب «اسماعیل‌آباد» نیز با هدف کمک به مناطق کم‌برخوردار شهرمشهد در دستورکار مدیریت‌شهری قرار دارد که با تأمین شدن اعتبارات مورد نیاز، به‌زودی ساماندهی می‌شود.

چشم به راه اعتبار
سخنگوی شورای‌اسلامی شهر مشهد درباره مهم‌ترین دلایل نیمه‌تمام ماندن بعضی از طرح‌های عمرانی دراین شهر اظهار می‌کند: اصلی‌ترین دلیل نیمه‌تمام ماندن طرح‌های عمرانی در مشهد، تأمین نشدن اعتبارات موردنیاز است. درحال‌حاضر کشور به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه دشمنان، در وضعیت سخت اقتصادی قرار دارد و به همین دلیل دولت قبل برای اجرای تعهدهای خود با مشکلات بسیاری مواجه بود. در چنین شرایطی درآمدهای شهرداری نیز که از محل ارزش‌افزوده به دست می‌آمد، کم‌تر شد و توانایی اجرایی این نهاد را محدودتر کرد. حاجی‌بگلو ادامه می‌دهد: به‌عنوان‌مثال اجرای طرح قطارشهری مشهد تا قبل از سال1392 کاملا برعهده دولت بود، اما بعد از آن سال، اجرای 50درصد از این طرح به شهرداری و نیمه دیگر آن به دولت واگذار شد. این موضوع بار سنگینی بر وظایف شهرداری اضافه کرد که تأمین اعتبار آن نیز برای این نهاد که درآمدهایش نیز محدود شده‌، مسئولیتی دشوار ایجاد کرده‌است.

عزم جدی برای عمران‌شهری
وی درباره برنامه‌های شورای‌اسلامی شهر مشهد برای توسعه روزافزون این شهر نیز می‌گوید: درحال‌حاضر شورای جدید شهر مشهد عزم خود را برای رسیدگی و رفع مشکلات حوزه عمران‌شهری جزم و برای تأمین اعتبار نیز طرح‌هایی پیشنهاد کرده‌است. حاجی‌بگلو می‌افزاید: به‌گفته مدیران پیشین شهرداری مشهد، این نهاد حدود 22هزار میلیارد تومان بدهی دارد که ممکن است بیشتر از این نیز باشد، اما باید به ظرفیت‌های شهرداری توجه کرد و برای رفع مشکلات برنامه‌ریزی‌های کاربردی‌تری انجام داد. علاوه بر تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام باید طرح‌های جدید نیز تعریف شود. وی تأکید می‌کند: شورای‌اسلامی شهر مشهد تنها به درآمدهای شهرداری اکتفا نخواهد کرد و از دولت نیز کمک می‌گیرد. همچنین شهرداری مشهد مطالبه‌های پرداخت‌نشده‌ای از دولت دارد که پیگیر دریافت آنها نیز هستیم. بارها این موضوع ازسوی مسئولان مشهد مورد تأکید قرار گرفته که دراین شهر خدمات در سطح ملی ارائه می‌شود، اما بودجه‌ای که دریافت می‌کند، محلی است.

تقاضایی از دولت و مجلس
عضو شورای‌اسلامی شهرمشهد عنوان می‌کند: دولت و مجلس‌شورای اسلامی باید یک ردیف بودجه مستقل خارج از بودجه سالانه برای این شهر پیش‌بینی کنند، چراکه مشهد در واقع شهری با 5/3میلیون جمعیت نیست، بلکه براساس آمار، سالانه 30میلیون تردد دراین شهر اتفاق می‌افتد که شامل زائران داخلی و خارجی می‌شود و وظیفه ما به‌عنوان خادمین حرم‌مطهر رضوی، خدمات‌رسانی مناسب به این زوار است که مخارجی را نیز شامل می‌شود. حاجی‌بگلو ادامه می‌دهد: مدیریت‌شهری مشهد برای خدمات‌رسانی هرچه بهتر به مسافران و زائران دراین شهر، هزینه‌هایی را پرداخت می‌کند که شامل حمل‌ونقل، برق، آب، گاز و... می‌شود که تأمین آن برعهده شهرداری بوده و همیشه ازسوی این نهاد انجام شده‌است. وی می‌افزاید: به جرأت می‎توان گفت که بیشتر وظایف دستگاه‌های اجرایی شهر مشهد و تا حد زیادی استان را شهرداری مشهد انجام می‌دهد. مسئولان کشوری باید نگاه ویژ‌ای به شهر مشهد داشته باشند.

طرحی برای مسکن‌سازی
حاجی‌بگلو با بیان اینکه حاشیه‎نشینی یکی از معضلات بزرگ شهر مشهد است که دچار مشکلات زیرساختی بسیاری نیز هست، تصریح می‌کند: یکی از برنامه‌های شورای‌اسلامی‌شهر مشهد، تهیه مسکن مناسب در مناطق کم‌برخوردار برای اهالی حاشیه شهر مشهد است. وی اظهار می‌کند: این طرح با همکاری دولت، بخش‌خصوصی و مردم قابل اجراست؛ درصورت توجه ویژه دولت و براساس برنامه ساخت یک میلیون مسکن در کشور، شهرداری مشهد این آمادگی را دارد که درصورت تأمین اعتبار موردنیاز، براساس برنامه‌ریزی‌های قبلی، ساخت 50هزار واحد مسکونی در حاشیه شهر مشهد را آغاز کند. این عضو شورای‌اسلامی شهرمشهد اضافه می‌کند: اعضای این شورا برای اختصاص یافتن یک ردیف بودجه مستقل به این شهر درحال آماده‌سازی طرحی هستند تا با ارائه آن به دولت، این موضوع از طریق شورای‌عالی استان‌ها و مجلس شورای اسلامی محقق شود.