دیپلماسی با پرچم عملگرایی

  «گفت‌وگوهای نتیجه‌محور»؛ این کلیدواژه سخنان وزیر خارجه در چهارمین روز حضور در نیویورک است. در نشست خبری و دیدارهای دوجانبه و رایزنی‌های فشرده در حاشیه مجمع عمومی حسین‌امیرعبداللهیان بارها تأکید کرد که سیاست خارجی دولت سیزدهم مبتنی بر عمل‌گرایی است. شبیه روزهای گذشته برجام و روابط دوجانبه محور اصلی دیدارهای وزیر خارجه با همتایان خود بود. امیرعبداللهیان در این دیدارها اعلام کرد که ایران «به‌زودی» با رویکرد نتیجه‌محور به مذاکرت وین بازمی‌گردد. البته وزیر خارجه کشورمان تاریخ دقیقی برای ادامه مذاکرات اعلام نکرد و گفت که ایران در حال مطالعه و مرور سوابق ادوار پیشین مذاکرات است. از سوی دیگر اما پافشاری آمریکایی‌ها برای مشخص‌شدن تاریخ دقیق مذاکرات ادامه داشت و سخنگوی وزارت خارجه این کشور در واکنش به مواضع وزیر خارجه ایران گفت که لازم است از آنها پرسیده شود که منظور از عبارت «زود» یا «خیلی زود» چیست. هرچند این واکنش نیز از سوی امیرعبداللهیان بی‌پاسخ نماند. او بار دیگر تأکید کرد که به‌زودی یعنی به محض کامل‌شدن بررسی‌های ما، این اقدام را انجام خواهیم داد. امیرعبداللهیان تأکید کرد که تفاوت بین به‌زودی ایرانی و به‌زودی غربی خیلی زیاد است و مهم این است که ما اراده بازگشت به مذاکره را داریم، اما مذاکره‌ای جدی و تأمین‌کننده حقوق و منافع ملت ایران؛ به‌نظر می‌رسد این اظهارات امیر‌عبداللهیان کنایه‌ای باشد به تأخیرهای مکرر غرب در رسیدگی به حق تضییع‌شده ایران پس خروج آمریکا از برجام. از سوی دیگر، دستیار وزیر خارجه آمریکا نیز گفت که اگر ایران می‌خواهد به مذاکرت هسته‌ای بازگردد، باید فورا اقدام کند. دستیار وزیر خارجه آمریکا همچنین مدعی شد که مذاکرات هسته‌ای باید مسئله موشک‌های بالستیک و شبه‌نظامیان ایران در منطقه را شامل شوند؛ موضوعی که مقامات کشورمان همواره آن را رد کرده‌اند.

ایران درپی دیپلماسی متوازن
در شرایطی که ایران و دیگر طرف‌‌های برجام برای بازگشت به مذاکرات وین اعلام آمادگی کرده‌اند، هنوز مشخص نیست که گره‌های توافق چگونه و چه زمانی باز خواهد شد؛ چراکه با توجه به اظهارنظرهای مقامات، محورهای اختلافی پس از 6دور مذاکره همچنان وجود دارد و البته مشخص نیست که دولت سیزدهم قصد دارد مذاکرات را با اسناد قبلی ادامه دهد یا آن را از نقطه صفر شروع ‌کند. البته همواره تأکید شده که مذاکرات تحت سیاست‌های کلی نظام و با نظارت نهادهای بالادستی انجام شده است.
وزیر خارجه اما تاکنون در نیویورک اطلاعاتی در این زمینه نداده و طبق روال دیدارهای دو‌جانبه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و در نشست خبری با خبرنگاران آمریکایی مواضع و رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم را شرح داد. به گزارش ایسنا، امیرعبداللهیان گفت: اولویت اصلی دولت جدید پیگیری سیاست خارجی متوازن است. ما برای ارتباط با همه کشورهای جهان برنامه داریم و تنها رژیمی که از نظر ما مشروعیت نداشته و ارتباطی بین ما و آن برقرار نخواهد شد، رژیم جعلی اسرائیل است که آن را به رسمیت نمی‌شناسیم و نسبت به سیاست‌‌های غیرسازنده و اقدامات تخریب‌کننده آن در منطقه مواضع روشن و دقیقی داریم. امیرعبداللهیان درخصوص موضوع برجام با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها از یک‌سو به بازگشت به برجام تأکید می‌کنند و از ایران می‌خواهند که به میز مذاکرات وین برگردد اما همزمان تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال می‌کنند، این نوع رفتار را پارادوکسیکال خواند که حاوی پیام سازنده‌ای نیست. او در بخش دیگری از سخنانش گفت که دولت جدید ایران دولتی عمل‌‌گرا‌ست و بیش از حرف و کلمات، میزان عمل دولتمردان آمریکایی به تعهداتشان اهمیت دارد. او تأکید کرد از زمانی که جو بایدن مسئولیت خود را به‌عهده گرفته است، هیچ اقدام عملی سازنده به غیر از اظهارنظرهای متناقض از او مشاهده نشده است. امیرعبداللهیان در نشست با محققان ارشد اندیشکده‌های آمریکایی نیز راهبرد سیاست خارجی دولت سیزدهم را حفظ توازن و عمل‌گرایی خواند. امیرعبداللهیان همچنین تأکید کرد که هرچند دولت جدید به توسعه روابط با همسایگان و کشورهای آسیایی اولویت داده است، اما در عین‌حال توازن را در سیاست خارجی خود حفظ خواهد کرد. او تکرار کرد: به‌رغم بدعهدی‌های آمریکا در موضوع برجام که از زمان دولت اوباما تا‌کنون ادامه داشته‌ و همچنین بی‌عملی اروپا، ایران براساس اصول خود به دیپلماسی پایبند بوده و آماده گفت‌وگوهایی نتیجه‌محور است که منافع و حقوق مردم کشورمان را تأمین کند.

دعوت دوباره فرانسه از امیرعبداللهیان 
وزیر خارجه در ادامه برنامه‌های خود با همتای فرانسوی نیز دیدار کرد. ژان لودریان، وزیر خارجه فرانسه با یادآوری دعوت دولت این کشور در نشست بغداد از امیرعبداللهیان جهت سفر به پاریس، بار دیگر این دعوت را تجدید کرد و گفت که دولت فرانسه در انتظار سفر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به این کشور است. لودریان همچنین با بیان اینکه پاریس نگران تأخیر در ادامه مذاکرات هسته‌ای بوده و علاقه‌مند است که این گفت‌وگوها هرچه زودتر از سرگرفته شود، گفت فرانسه همچنین خواستار همکاری کامل میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. امیرعبداللهیان نیز با تشکر از دعوت وزیر خارجه فرانسه تأکید کرد که دولت کنونی دولتی عمل‌گراست و مذاکره را به‌عنوان یک ابزار مهم دیپلماسی قبول دارد. وزیر امور خارجه ایران در عین حال با ابراز تأسف از عدم‌اقدام جدی و عملی آمریکا و 3کشور اروپایی در عمل به تعهدات خود، گفت: در بازگشت به مذاکرات، نتایج عملی و ملموس برای مردم ایران، از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار است. در این دیدار بر لزوم تشکیل دولت فراگیر در افغانستان نیز تأکید شد. برنامه‌‌های هیأت ایران در نیویورک به‌زودی به پایان می‌رسد و به‌نظر می‌رسد که تا اینجا رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم در دیدارهای دوجانبه و نشست‌ها به گوش دنیا رسانده شده است. اما باید دید که از این پس دیپلماسی عمل‌گرایانه رفته‌رفته چه دستاوردهایی برای کشور خواهد داشت.

 مکث
به نمایندگی از ایران 

سعید خطیب‌زاده در توییتی خلاصه‌ای از برنامه‌های وزیر خارجه و مواضع او را مطرح کرد. او نوشت: «روز دیگری در مجمع عمومی ملل متحد: وزیرخارجه امیرعبداللهیان با وزرای خارجه عراق، اندونزی، نروژ، ساحل عاج، کوبا، پرتغال، آفریقای جنوبی، فرانسه، سوئد، بلژیک‌ و نماینده ویژه سازمان ملل پدرسون ملاقات کرد. همچنین وزیر خارجه در دیدار با رسانه‌ها و اندیشکده‌های آمریکایی گفت که ایران از گفت‌وگوی نتیجه‌محور استقبال می‌کند، اما براساس اقدام طرف مقابل عمل می‌کند و نه حرف و کلمات.» سخنگوی وزارت خارجه، در توییت دیگری نیز نوشت: «تنها ایران به نمایندگی از ایران سخن می‌گوید. مأموریت ما حضور در گفت‌وگوی صرفا نتیجه‌محور است. مذاکره برای مذاکره به هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست. همینطور این تصور غلط که «تروریسم اقتصادی» نتیجه‌بخش است. زمان آن فرارسیده ‌که آن طرفی که یکجانبه برجام را ترک کرد، از خواب برخاسته و چشمان خود را به روی واقعیت بگشاید.»