گزارش/ مجمع، روی دور تغییرات

مجمع تشخیص مصلحت نظام کمتر از یک سال مانده به پایان فعالیت خود در دور هشتم، دستخوش تغییرات جدی در ترکیب خود شده است. رهبر معظم انقلاب احکام اعضای حقیقی و حقوقی عضو این نهاد را مرداد ماه۱۳۹۶ صادر کرد. ترکیب ۵۳نفره اعضای مجمع طی این ۵سال با فوت یک رئیس و ۳عضو حقیقی و پایان همکاری برخی اعضای حقوقی و اضافه شدن نفرات مواجه بود. با وجود گمانه‌زنی‌های متعدد درباره انتصابات جدید در مجمع پس از پایان ریاست‌جمهوری حسن روحانی و کابینه دوازدهم، تغییرات حداقلی و به فراخور ضرورت بوده است. از روسای جمهور سابق تنها محمود احمدی‌نژاد در ترکیب مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی مانده است. حسن روحانی پس از پایان ریاست‌جمهوری عضو این مجمع نشده است. همچنین به‌رغم حضور برخی اعضای کابینه دولت‌های سابق در مجمع، تاکنون خبری از حضور هیأت دولت یازدهم و دوازدهم در مجمع تشخیص مصلحت نظام نبوده است. روحانی به‌واسطه جایگاه حقوقی خود عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود و با پایان مسئولیتش از مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز خداحافظی کرده است. علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس با پایان دوره مسئولیت خود در ریاست مجلس در سال۱۳۹۹ از سوی رهبر انقلاب، حکم عضویت حقیقی گرفت و در جلسات مجمع حاضر شد. سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور نیز قبلا به‌عنوان رئیس قوه قضاییه در مجمع حضور داشت و اکنون تنها عنوان عضویت حقوقی او تغییر کرده است. محمدباقر قالیباف از سوی رهبر انقلاب به‌عنوان عضو حقیقی حضور داشت و با ریاست مجلس عضو حقوقی شد و غلامحسین محسنی‌اژه‌ای نیز با منصوب شدن به‌عنوان رئیس قوه قضاییه عضویت حقوقی در این نهاد دارد.

همه رفت‌وآمد‌های اخیر کاخ مرمر 
برخی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز طی ۲سال گذشته برای همیشه از جمع اعضا کم شدند. در اتفاق اخیر سرلشکر حسن فیروزآبادی ۱۲شهریورماه امسال به‌علت بیماری کرونا درگذشت. قبل از او آیت‌الله ابراهیم امینی اردیبهشت‌ماه سال گذشته فوت کرد و محمدمیرمحمدی نیز جزو نخستین گروه‌های قربانی شیوع کرونا در ایران در اسفندماه۱۳۹۸ بود. خروج روحانی از مجمع و درگذشت این چهره‌ها تعداد اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را به ۴۹نفر رسانده بود که اخیرا با انتصاب محمدباقر ذوالقدر به‌عنوان عضو مجمع و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تعداد اعضا به ۵۰ رسید. در یکی از مهم‌ترین تغییرات هفته گذشته محسن رضایی پس از ۲۴سال از دبیری مجمع تشخیص استعفا داد. استعفای او به‌علت حضور در کابینه دولت سیدابراهیم رئیسی به‌عنوان معاون اقتصادی رئیس‌جمهور بود. تاکنون برخی اعضای شورای نگهبان، وزرای دولت و روسای کمیسیون‌های حاضر در جلسات نیز جای خود را به نفرات جدید در قوه مجریه و قوه مقننه داده‌اند. این جابه‌جایی‌ها زمزمه تغییرات اصلی در مجمع تشخیص مصلحت نظام از مردادماه سال بعد را تقویت کرده ‌است. برخی این تغییرات را مقدمه تحولات اصلی مجمع از سال بعد خوانده‌اند. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آخرین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که پس از پایان ریاست‌جمهوری خود در سال۱۳۷۶ در جایگاه ریاست مجمع ابقا شد و تا دی‌ماه۱۳۹۵ ریاست آن را برعهده داشت. بعد از درگذشت او روسای مجمع دوره‌های کوتاهی داشته‌اند. یک دوره مسئولیت موقت مجمع با آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی بود. آیت‌الله محمود هاشمی شاهرودی در سال۱۳۹۶ به‌عنوان رئیس مجمع انتخاب شد ولی درگذشت او یک‌بار دیگر تغییر ریاست مجمع را اجتناب‌ناپذیر کرد. آیت‌الله صادق آملی لاریجانی از دی‌ماه۱۳۹۷ به‌عنوان چهارمین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله هاشمی شاهرودی انتخاب شد. رئیسی پس از چند سال غیبت روحانی در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام اخیرا بنا را بر حضور در جلسات مجمع گذاشته است. این حضور در کنار حواشی ماه‌های اخیر حول آیت‌الله صادق آملی لاریجانی گمانه تغییرات اساسی در چهره‌های اصلی مجمع را تقویت کرده است.