آغاز به‌کار بازار آتی زعفران؛ به‌زودی

برنامه تاسیس بازار قراردادهای آتی زعفران با هدف تبدیل ایران به مرجع قیمت‌گذاری این محصول در بازارهای جهانی در دستور کار بورس کالا قرار گرفت. سهم ایران در تولید جهانی زعفران ۹۰ درصد است اما ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران دنیا، در روند تعیین قیمت این محصول در بازار نقش پررنگی ندارد و برندهای معروف زعفران در اروپا و برخی کشورهای واسطه، قیمت زعفران را مشخص می‌کنند. حجم گردش مالی بازار زعفران و محصولات آن در جهان، ۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود اما سهم ایران در این بازار از ۳۰۰ میلیون دلار در سال کمتر است که با پیشتازی جهانی ایران در تولید زعفران تناسبی ندارد. یکی از راهکارهای اصلاح این روند در بازار زعفران تاسیس بازار آتی زعفران است تا توجه تجار و برندهای معروف زعفران دنیا به این بازار جلب شود. حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران درباره جزئیات تاسیس بازار آتی زعفران به همشهری توضیحاتی ارائه داده است که می‌خوانید.



هم‌اکنون چه محصولات یا کالاهایی در بازارآتی بورس کالا معامله می‌شود و چرا به سراغ زعفران رفته‌اید؟

هم‌اکنون در بورس کالای ایران معاملات آتی روی سکه بهار آزادی انجام می‌شود که به‌دلیل قابلیت آن در پوشش ریسک مورد توجه بسیاری از فعالان حوزه صنعت و بازرگانی قرار گرفته است. البته مدت‌هاست که برنامه توسعه بازارآتی با هدف پوشش ریسک کالاهای کشاورزی و صنعتی مدنظر بورس کالای ایران بوده است، برهمین اساس زعفران به‌عنوان گران‌ترین محصول کشاورزی و همچنین نمونه‌ای بسیار خوب از سودآوری، دوام و تولید کاربرمحور برای عرضه در بازارآتی مدنظر قرار گرفت.



مزیت بازارآتی برای اقتصاد کشاورزان زعفران‌کار چیست؟

اگر ایران در تعیین قیمت محصول زعفران در دنیا به مرجع تبدیل شود، می‌توان امیدوار بود بخش بزرگی از منافع حاصل از تجارت زعفران در جهان به ایران بازگردد. ضمن اینکه هدایت نقدینگی سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به تجارت در بخش‌های مولد اقتصاد به بازار آتی زعفران می‌تواند، قیمت واقعی زعفران ایران را آشکار سازد و از تجارت مبهم و بعضاً زیانبار زعفران برای فعالان داخلی جلوگیری کند. بازار اوراق آتی یکی از مهم‌ترین ابزارهای بورس کالا برای کمک به مدیریت ریسک نوسان قیمت‌هاست. این اوراق می‌تواند خریداران و فروشندگان زعفران را به امکان معامله محصول در آینده با قیمتی مشخص و توافق‌شده متعهد کند و درنهایت ریسک فعالیت در این بخش را کاهش دهد.توجه داشته باشید هم‌اکنون در بازار معاملات سنتی زعفران، امکان پوشش ریسک برای تولیدکنندگان و فعالان بازار زعفران وجود ندارد. همچنین با تاسیس بازار آتی زعفران امکان برنامه‌ریزی و مدیریت بلندمدت روند عرضه و تقاضا در این بازار مهیا می‌شود.



آیا تاکنون زعفران در بورس کالای ایران معامله شده است؟

بله، معاملات زعفران در بورس کالای ایران هم به‌صورت گواهی سپرده کالایی و هم در بازار فیزیکی به 3صورت نقد، سلف و نسیه انجام می‌شود. تاسیس بازار معاملات گواهی سپرده زعفران در بورس کالای ایران به کشف شفاف قیمت‌ها کمک کرده است. هم‌اکنون روزانه معامله‌گران، انواع زعفران ازجمله نگین، سرگل، پوشال مرغوب و معمولی و زعفران دسته را در بازار مبادله می‌کنند، بنابراین پیش‌بینی می‌کنیم بازار آتی این محصول نیز از رونق و حجم معاملات مناسبی برخوردار شود.



چه کسانی می‌توانند در بازار آتی زعفران فعالیت کنند؟

با تاسیس بازار معاملات قراردادهای آتی زعفران امکان انجام معاملات روی این دارایی در سراسر کشور و از طریق شرکت‌های کارگزاری امکان‌پذیر خواهد بود. سرمایه‌گذاران برای ورود به این بازار لازم است ابتدا کد معاملات مشتقه را دریافت کنند و در آزمون آشنایی با مقررات بازارآتی شرکت کنند.



      ویژگی‌های بازار آتی زعفران

اوراق یا قراردادهای آتی ازجمله محبوب‌ترین و رایج‌ترین ابزارهای مالی در بورس‌های دنیا به‌حساب می‌آید. سرمایه‌گذاران در این بازارها به خرید یا فروش یک نوع دارایی پایه در یک زمان تعیین‌شده در آینده متعهد می‌شوند؛ البته قیمت مورد معامله در روز انجام معامله تعیین می‌شود. با توجه به اینکه تحویل کالا در آینده انجام می‌شود، پرداخت کل ارزش معامله ضروری نیست. بنابراین سرمایه‌گذاران می‌توانند وجهی را به‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس کالای ایران در حساب خود تودیع و تا چند برابر آن وجه در بازارآتی معامله کنند. مثلا یک فرد با تودیع ۵۰۰هزار تومان به‌عنوان «وجه تضمین» می‌تواند نسبت به خرید یا فروش ۵میلیون تومان زعفران در بورس کالا اقدام کند.