نگاه/ تابستان داغ آقای رئیس‌جمهور

مردم معمولا در ارزیابی کارنامه دولتمردان، بیشتر به عملکرد آنها در بحران‌ها توجه می‌کنند تا عملی‌‌کردن شعارهایی خیالی که در دوره انتخابات داده‌اند. جو بایدن در نخستین تابستان حضورش در پست ریاست‌جمهوری، در حال تجربه‌کردن این واقعیت به بدترین شکل ممکن است.
بسیاری از بحران‌ها، غیرمنتظره‌اند. حملات 11سپتامبر یا شیوع ویروس کرونا از این دست بحران‌ها به‌حساب می‌آیند. اما بحران‌ها و چالش‌هایی هم هستند که قابل پیش‌بینی‌اند و از قبل می‌توان برای آنها برنامه‌ریزی کرد. بحران‌هایی که بایدن طی ماه‌های اخیر با آنها روبه‌رو بوده از این دست بوده‌اند. به‌طور مشخص، می‌توان گفت رشد تورم و پایان‌دادن به جنگ 20ساله آمریکا در افغانستان، چالش‌هایی هستند که بایدن و دولت او را نقره‌داغ کرده‌اند.
بدون شک ‌ماه عسل بایدن در سمت ریاست‌جمهوری آمریکا به پایان رسیده و او با موقعیت‌های خطیری روبه‌رو شده است. سیاست‌های سختگیرانه او در حوزه اقتصاد، باعث ایجاد شکاف در میان نمایندگان دمکرات کنگره شده و هیچ بعید نیست برخی از آنها حساب خود را از دیگر اعضای حزب جدا کنند و به برنامه‌های اقتصادی دولت نه بگویند. از سوی دیگر، تصمیم او برای خروج عجولانه تمامی نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان بدون یک برنامه حساب‌شده، انتقادهای بسیاری به‌دنبال داشته است. رهبران حزب دمکرات اکنون به‌شدت نگران انتخابات میا‌ن‌دوره‌ای مجلس نمایندگان در سال2022 هستند. احتمال باخت به نمایندگان حزب جمهوریخواه در انتخابات سال آینده بسیار بیشتر شده و مسئول این وضعیت کسی نیست جز جو بایدن.
نرخ تورم طی هفته‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته و شاخص قیمت مصرف‌کننده طی 12ماه، 4.3درصد رشد داشته است. این میزان رشد پیش از این هم سابقه داشته اما آن زمان یعنی در 1971 باعث شد تا رئیس‌جمهور وقت، ریچارد نیکسون، بلافاصله تغییراتی در سیاست‌های اقتصادی خود ایجاد کند و برای کنترل قیمت‌ها خیز بردارد. قیمت سوخت و موادغذایی در حال افزایش‌ است و باید اعتراف کرد که اینهاست که درنهایت بر نظر رای‌دهندگان آمریکایی تأثیرگذار است.
بایدن در جریان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، از کنار نظرات تخصصی فرماندهان نظامی و دیپلمات‌ها با بی‌توجهی عبور کرد تا برنامه خود را پیاده کند. پیشنهاد آنها این بود که بخشی از نیروهای اطلاعاتی و نیروی هوایی آمریکا که در حال کمک به ارتش افغانستان هستند، در کابل باقی بمانند و طبق یک زمانبندی طولانی‌تر افغانستان را ترک کنند. واقعیت این است که ارتش افغانستان در سایه این کمک‌ها طی 2سال گذشته، کابل و شهرهای مهم را حفظ کرده بود اما قطع ناگهانی این حمایت‌ها باعث شد کل افغانستان سقوط کند. بایدن حتی با کشورهای عضو ناتو هم مشورت نکرد؛ کشورهایی که هزاران سرباز خود را طی 2دهه جنگ در افغانستان برای کمک به آمریکا اعزام کرده بودند. دمکرات‌ها فقط می‌توانند امیدوار باشند فاجعه‌ای که در افغانستان رخ داده، آنقدری برای رأی‌دهندگان آمریکایی اهمیت نداشته باشد. در غیر این صورت، باید بدون شک منتظر اثرات آن بر انتخابات سال2022 کنگره باشند. فارغ از این، سقوط کابل به هر حال یک اثر روانی مخرب بر ذهن آمریکایی‌ها خواهد داشت. مردم می‌گویند که بایدن و مشاورانش ضعیف‌تر از آن هستند که بتوانند از پس بحران‌های بزرگ امنیتی این روزهای جهان بر بیایند.
فارغ از همه اینها، شمار مبتلایان به‌گونه دلتای کرونا به‌شدت در حال افزایش است و همین، دولت را وارد بحرانی تازه کرده است. میزان واکسیناسیون هم از برنامه اعلام‌شده عقب افتاده است. این مسئله می‌تواند برنامه اقتصادی دولت بایدن برای احیای اقتصاد آمریکا بعد از کرونا را به‌شدت کُند سازد.
عملکرد دولت بایدن در دیگر حوزه‌ها هم چندان جالب نبوده است. بایدن با هدف حرکت به سمت سوخت‌های پاک، میزان تولید نفت در داخل آمریکا را کاهش داده اما این سیاست نتیجه‌ای جز کاهش میزان تولید سوخت در این کشور نداشته است؛ مسئله‌ای‌ که به افزایش قیمت سوخت منجر شده است. غیراز این، کاهش تولید برق و افزایش قطعی‌ها در برخی ایالت‌ها ازجمله کالیفرنیا نتیجه چنین سیاستی بوده است.
همزمان، لغو برخی قوانین سختگیرانه دونالد ترامپ در برخورد با مهاجران غیرقانونی، رفته‌رفته در حال تبدیل‌شدن به یک بحران تازه در دولت جو بایدن است. درپی لغو این قوانین، موج تازه حرکت مهاجران از کشورهای حوزه کارائیب و آمریکای لاتین به سمت مرزهای جنوبی آمریکا آغاز شده است. بیمارستان‌ها در ایالت‌های جنوبی آمریکا پر از مهاجرانی است که از مرز عبور کرده و با خود گونه‌های مختلف کرونا را هم وارد آمریکا کرده‌اند.
حکمرانی در کشوری بزرگ با یک جامعه متنوع بسیار سخت است اما برای دولتی همچون دولت جو بایدن که از ابتدا وعده بازگشت به آرامش و دوری از تصمیم‌های اشتباه داده، کارنامه ماه‌های اخیر فاجعه است. لئون پانتا، وزیر دفاع پیشین آمریکا، سقوط افغانستان به‌دست طالبان را با فاجعه خلیج خوک‌ها در دوره جان. اف. کندی مقایسه کرده است. اما باید سیاست شکست‌خورده بایدن در افغانستان را با شکست تلاش‌های جیمی کارتر در آزادی آمریکایی‌های گرفتارشده در سفارت آمریکا در تهران مقایسه کرد. بعد از آن بحران، کارتر دیگر هیچ وقت نتوانست در فضای سیاسی آمریکا کمر راست کند.
آیا بایدن می‌تواند از افتضاحاتی که طی ماه‌های اخیر به‌بار آورده نجات پیدا کند؟ آیا این عملکرد ضعیف، زمینه را برای بروز بحران‌های‌بعدی مهیا می‌کند؟ برنامه دونالد ترامپ برای رسیدن دوباره به کرسی ریاست‌جمهوری را عملکرد ضعیفش در بحران کرونا با شکست روبه‌رو کرد. حتی تلاش‌هایش برای ساخت واکسن هم نجاتبخش نبود. دور از انتظار نیست که بایدن و دمکرات‌ها هم به سرنوشتی مشابه دچار شوند.
منبع: Project-Syndicate