بازی با ارواح سرگردان

زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه‌نگار

هنوز چند ماهی از همه‌گیریDeep Nostalgia یا دلتنگی عمیق نگذشته است؛ نرم‌افزاری که به ما این امکان را می‌داد چهره‌ فریز شده‌ پدربزرگ و مادربزرگ یا همه آن کودکی‌های از دست شده را به لحظه‌ای زنده بدل کنیم و متحیر چشم بدوزیم به آن مردمک‌های مرده‌ای که سال‌ها به جایی خیره مانده بود و حالا می‌توانست دور بگیرد و دلمان را بلرزاند. بله! همه‌‌چیز به سرعت در حال تغییر است. آنقدر که دیگر بازیگران درگذشته نیز می‌توانند بازگردند تا چند سکانسی نقش بازی کنند! همین است که دیدن چهره ریف فاینز در نقش لرد ولدمورت دیگر متحیرمان نمی‌کند یا عجیب نیست وقتی می‌شنویم پل واکر پس از آن تصادف غم‌انگیز به صحنه «سریع و خشمگین» برگشته. حالا با کمک فناوری‌های پیشرفته گرافیک کامپیوتری حتی مارتین اسکورسیزی به فکر بازگرداندن جوانی به چهره سالخورده رابرت دنیرو و آل پاچینو در «مرد ایرلندی» افتاده است یا ویل اسمیت هم در «مرد دو پیکر» روبه‌روی نسخه جوان خودش بازی می‌کند. با این حساب انگار می‌توان نمونه‌هایی یافت که فیلمسازان بدون نیاز به حضور فیزیکی یک بازیگر مشهور توانسته‌اند، او را روی پرده سینما نمایش دهند.

بروس لی در «بازی مرگ» 

بروس لی در «بازی مرگ» اما با شیوه برشی از مقوا زنده‌ شد و بازی کرد. سال ۱۹۷۸ فیلم «بازی مرگ» رابرت کلوز در شرایطی توزیع شد که 5سال از مرگ شوکه‌کننده بروس لی، ستاره فیلم‌های رزمی گذشته بود. کلوز که تأکید داشت این پروژه را به پایان برساند، با استفاده از بدل و عکس‌هایی که از برداشت‌های اصلی به‌جا مانده بود، شماری از صحنه‌های باقی‌مانده اثرش را فیلمبرداری کرد. نکته جالب اینکه کلوز فقط ۱۱دقیقه فیلم از ستاره جوانمرگ شده‌‌اش داشت، حتی برای درآوردن صحنه مبارزه‌ها در ساختمان پنج طبقه سندیکای جنایتکاران بازیگر جایگزینش را مجبور به انجام جراحی پلاستیک کرد. یکی از صحنه‌های غم‌انگیز فیلم، مربوط به نمایی بسته از بروس لی است که در آن چهره‌‌اش روی مقوایی برش‌خورده بر صورت بازیگر بدل چسبیده شده.

پل واکر در «سریع و خشن۷»

بعد از مرگ ناگهانی «پل واکر» بازیگــــر فیلم‌های اکشن در سال ۲۰۱۳، سازندگان فیلم سریع و خشن 7تصمیم گرفتند تا برای تکمیل نمایش سینمایی خود، از فناوری‌های دیجیتال استفاده کنند. آنها برای شبیه‌سازی چهره واکر، از چهره برادران او کمک گرفتند و با استفاده از جلوه‌های ویژه تا جایی که امکان داشت چهره این بازیگر درگذشته را در فیلم‌شان ثابت و بی‌تغییر نگه داشتند. این ماجرا در سال۲۰۱۴ اتفاق افتاد. سازندگان فیلم «سریع و خشن ۷» اطلاعات بسیاری درباره نحوه راه رفتن و واکنش‌های طبیعی واکر به کامپیوترهای خود افزودند و در ناباوری تمام، هوش مصنوعی ایجاد شده از این اطلاعات توانست فعالیت‌های طبیعی یک انسان را به نمایش بگذارد.

جیمز دین «در جست‌وجوی جک»

«در جست‌وجوی جک» نیز قرار است با اقتباس از رمانی نوشته گرت کروکر ساخته ‌شود. داستان این رمان بر مبنای ماجرایی واقعی درباره رها کردن هزاران سگ به‌عنوان تجهیزات نظامی به درد نخور پس از پایان جنگ ویتنام نوشته شده است. «جیمز دین» اما که سال۱۹۵۵ در تصادف اتومبیل درگذشت، به کمک فناوری‌های دیجیتال بازیگر یک فیلم جدید می‌شود. دین قرار است بازیگر نقش شخصیت «روگان» شود. با تهیه این فیلم جیمز دین چهارمین فیلم سینمایی خود را بازی می‌کند. این نخستین فیلمی خواهد بود که چهره‌ای دهه‌ها پس از درگذشت، بازیگر فیلمی جدید می‌شود.

پل نیومن در انیمیشن «اتومبیل‌ها۳» 

بازیگری چون «پل نیومن» در سینما تکرارنشدنی است. این ستاره چشم آبی ماندگار در انیمیشن «اتومبیل‌ها۳» محصول سال ۲۰۱۷ صداپیشگی کرده. نیومن  ‌در سال ۲۰۰۸ درگذشت، اما با بهره‌گیری از تکنولوژی این روزها بار دیگر با صدایش به شخصیت داک هادسون جان بخشیده است.

فیلیپ سیمور هافمن در «بازی‌های عطش» 

سال ۲۰۱۴ «فیلیپ سیمور هافمن»، بازیگر برنده اسکار درگذشت. او که درحال نقش‌آفرینی در سری فیلم‌های «بازی‌های عطش» بود ناگهان مسئولان کمپانی لایون گیتز را مجبور به نگارش مجدد فیلمنامه کرد. در یکی از صحنه‌های کلیدی فیلم که سیمور هافمن نقش آن را ایفا می‌کرد چهره این بازیگر با کمک جلوه‌های ویژه کامپیوتری از بایگانی استخراج شد. نکته قابل‌توجه اینکه وودی هارلسون چهره‌‌اش را برای بازگشت هافمن روی پرده‌های سینما در اختیار او قرار داد.

روی شیدر در «صلیب آهنی» 

زمانی که «روی شیدر» ستاره بلاک باستر به‌یادماندنی «آرواره‌ها» به‌شکل شوکه‌کننده‌ای در میانه فیلمبرداری تریلر «صلیب آهنی» درگذشت، تهیه‌کنندگان فیلم تصمیم گرفتند برای ادامه فیلمبرداری از بدلی که گریم شیدر را با ماسک لاتکس روی چهره داشت بهره‌گیری کنند. شیدر برای چند صحنه پس از درگذشت‌‌اش در «صلیب آهنی» حضور داشت و بدلی که ماسک را برچهره داشت توانست تا اتمام مرحله فیلمبرداری خصوصیات منحصربه‌فرد این بازیگر دوست‌داشتنی را به تصویر بکشد.

الیور رید در «گلادیاتور» 

زمانی که بازیگر افسانه‌ای انگلیس «الیور ریــــــد»، اواسط فیلمبرداری «گلادیاتور» ریدلی اسکات درگذشت، پس از مدتی اسکات تصمیم گرفت از بدل در نماهای باز استفاده کند تا فرایند فیلمبرداری متوقف نشود. کمی بعد ماجرای جلوه‌های ویژه کامپیوتری جدی‌تر شد و با استفاده از بایگانی فیلمبرداری شده از الیور رید صحنه‌های ‌باقی‌مانده از او تکمیل شد. نکته جالب آنکه پس از نمایش فیلم، کمتر کسی متوجه واقعی نبودن رید در بیشتر صحنه‌های سی‌جی‌ای شد. حتی رید برای آخرین حضور سینمایی‌‌اش نامزد پاداش نقش مکمل بفتا هم شد.

پیتر سلرز در «پلنگ صورتی»

«پیتر سلرز» در نقش بازرس جنایی فرانسوی ژاک کلوزو در «پلنگ صورتی» به دنیای این سری آثار دوست‌داشتنی بازگشته بود. این ششمین فیلم این سری محسوب می‌شد که سلرز در آن حضور پیدا می‌کرد، هرچند این‌بار حضور او تفاوت زیادی با دیگر نقش‌آفرینی‌هایش داشت. سلرز ۱۸‌ماه پیش از فیلمبرداری مرده بود. تهیه‌کنندگان تصمیم گرفتند به کمک آرشیو دیده نشده پر‌و‌پیمانی که از فیلم‌های قبلی «پلنگ صورتی» در اختیار داشتند ماجرای پس گرفتن الماس گران‌قیمت توسط سربازرس کلوزو را به نمایش بگذارند.