غفلت مسئولان از مهمانان سبلان

پوپک قاسمی-خبرنگار

سبلان با نام محلی «ساوالان» با ارتفاع 4هزارو 811متر، به‌عنوان سومین قله مرتفع کشور در 25کیلومتری شهرستان مشگین‌شهر استان اردبیل واقع شده‌است. این کوه میعادگاه کوهنوردانی از سراسرکشور است که در مردادماه و همچنین شهریورماه، میزان استقبال آنان از طبیعت‌گردی دراین منطقه، به‌دلیل وجود شرایط جوی مناسب دراین زمان، به اوج خود می‌رسد.
سپردن تن خسته کوهنوردان به آبگرم «شابیل» موهبتی کم‌نظیر است که سبلان به مهمانان خود هدیه می‌دهد. علاوه براین، سبلان و جاذبه‌های اطراف آن مانند «شیروان دره سی» می‌تواند ظرفیت ویژه‌ای برای رونق روزافزون گردشگری ورزشی و سلامت در استان اردبیل باشد.
وجود چنین قابلیت‌های بی‌بدیلی درحالی‌است که متأسفانه در سال‌های گذشته نسبت به‌بهره‌گیری مناسب از این ظرفیت‌ها آنچنان که باید توجه نشده و توسعه گردشگری در ساخت تله‌سی‌یژ و تله‌کابین و ایجاد جاده در کمربند سبلان خلاصه شده‌؛ اقدام‌هایی که بعضا با انتقادهای فعالان محیط زیست نیز همراه شده‌است.
مسیر صعود سبلان تقریبا از شابیل آغاز می‌شود که کوهنوردان حرفه‌ای این مسیر را تا پناهگاه و بعد از آن تا قله ادامه می‌دهند. این درحالی‌است که به‌دلیل وجود مسیر آفرودسواری از ایستگاه شابیل تا پناهگاه، برخی از کوهنوردان که تعدادشان هم کم نیست، ترجیح می‌دهند با لندرورها این مسیر را طی کنند.

نابه‌سامانی تردد خودروها
نابه‌سامانی‌های موجود در ایستگاه شابیل و پناهگاه سبلان زمینه‌ساز دل آزردگی برخی از کوهنوردان که تعداد قابل‌توجهی از آنان غیربومی هستند، شده‌است. «عزیز بزم‌آرا» که از ماکو برای صعود به سبلان آمده‌است، دراین باره به خبرنگارهمشهری می‌گوید: دراین منطقه خدمات‌رسانی مناسبی به کوهنوردان انجام نمی شود و افرادی که برای صعود به سبلان می‌آیند با مشکلاتی مواجه می‌شوند که نیازمند رسیدگی هرچه بیشتر ازسوی مسئولان مربوط است.
وی می‌افزاید: موقعی که از شابیل به پناهگاه می‌آمدیم، ساعت‌ها منتظر رسیدن لندرورهای این مسیر بودیم تا ما را به پناهگاه منتقل کنند. زمانی هم که این خودروها به محل موردنظر می‌رسیدند، بدون هیچ نظم و قانونی اقدام به انتقال کوهنوردان می‌کردند و حتی شاهد درگیری لفظی بین رانندگان و کوهنوردان بودیم؛ موضوعی که اصلا زیبنده چنین منطقه‌ای با این همه ظرفیت‌های بکر نیست و نیازمند رسیدگی هرچه بیشتر مسئولان استان است.
«پیمان محبی» دیگر کوهنورد اهل سنندج که بعد از صعود در پناهگاه با خستگی تمام منتظر خودرویی برای انتقال به شابیل است، می‌گوید: بیشتر افرادی مانند من که کوهنوردی می‌کنند، برای این به کوه می‌آییم که بتوانیم اندکی آرامش پیدا کنیم. این درحالی‌است که از ساعت یک ظهر تا 5 بعدازظهر اینجا شاهد بی‌نظمی کلافه‌کننده‌ای هستیم.
وی می‌افزاید: متولیان پناهگاه می‌توانند در ایستگاه شابیل و همچنین محل پناهگاه، قبض نوبت‌گیری به کوهنوردان بدهند تا شاهد چنین وضعیت آزاردهنده‌ای نباشیم.

حضور کم‌رنگ نیروهای امدادی
«شهرام دولتی» از رانندگان لندرورهای مسیر شابیل- پناهگاه نیز می‌گوید: 60دستگاه لندرور دراین منطقه فعالیت می‌کنند که کرایه هرنفر 80هزارتومان است، اما متاسفانه برخی اوقات، تعداد معدودی از همکاران بازارسیاه درست می‌کنند و با بیشترین مبلغ پیشنهادی خدمت‌رسانی می‌کنند که این موضوع اخلاقی نیست و عملکرد همه ما را زیرسئوال می‌برد.
«صغری رحیمی» یکی بانوان کوهنوردی که دراین مسیر حضور دارد نیز اظهار می‌کند: انتظار داشتیم به‌دلیل جمعیت بالای کوهنوردان حاضر در پناهگاه، نیروهای امدادی دراین مکان حاضر باشند، چراکه امکان وارد آمدن آسیب و نیاز به کمک زیاد است، اما متأسفانه هیچ نیروی امدادی در پناهگاه ندیدیم و این مردم هستند که به مشکلات یکدیگر رسیدگی و اگر مشکلی به‌وجود آید کمک می‌کنند. 
وی می‌افزاید: در مدتی که دراین مسیر حضور داشتم، به دفعات دیدم که کوهنوردان برای یکدیگر قرص تجویز می‌کنند، اگر نیاز به بانداژ باشد، این کار را انجام می‌دهند؛ اقدام‌هایی که شاید چندان اصولی و علمی نباشد و باید ازسوی نیروهای امدادی انجام شود، اما متأسفانه کم‌تر شاهد حضور این نیروها دراین مسیر بودیم.
رحیمی اضافه می‌کند: وظیفه نیروهای امدادی صرفا امدادرسانی پس‌از وقوع حوادث نیست، بلکه باید در زمینه ارائه خدمات سلامت و درمانی هم فعالیت کنند که دراین منطقه وضعیت مناسبی ازاین نظر وجود ندارد.

نبود نظارت مناسب
«اصلان هاشمی» از کوهنوردان بومی استان است که نسبت به وضعیت خدمت‌رسانی به کوهنوردان حاضر در سبلان انتقاد دارد و می‌گوید: برای صعود به قله سبلان مسئولان باید نظارت و برنامه‌ریزی بیشتری داشته باشند. نباید ظرفیت‌های طبیعت‌گردی موجود دراین منطقه، قربانی نبود برنامه‌های راهبردی شود.
وی اظهار می‌کند: هرسال شاهد انتشار خبرهای تلخ از حوادث رخ‌داده برای افرادی که به سبلان صعود می‌کنند هستیم، در‌حالی که فکری برای کاهش این حوادث نمی‌شود و به‌نظر می‌رسد قرار است همچنان در بر همان پاشنه سابق بچرخد شاهد ادامه بروز چنین حوادثی باشیم.
هاشمی ادامه می‌دهد: بهتر است هیأت کوهنوردی یا هر مسئول و متولی دیگری که مسئولیت دارد، برای صعود مجوز صادر کند و اسامی کوهنوردان قبل از صعود ثبت شود. این موضوع سبب می‌شود شاهد نظم بیشتری دراین منطقه باشیم و خدمت‌رسانی به کوهنوردان نیز سامان می‌یابد.
وی عنوان می‌کند: باید قبل از صعود افراد به کوه سبلان مشخصات، مسیر صعود، زمان صعود، امکانات افراد صعودکننده و مواردی از این دست ثبت شود تا در صورت وقوع حوادث، بتوان در مسیر مشخصی به‌دنبال آنان بود. درغیراین‌صورت با شرایط فعلی، نمی‌توان برای نجات افراد اقدام کرد، چون سبلان کوه کوچکی نیست که بتوان همه‌جای آن را برای نجات افراد به جست‌وجو پرداخت.
این کوهنورد اضافه می‌کند: آن‌گونه که به‌نظر می‌رسد، گویی صعود به سبلان متولی مشخصی در استان ندارد و از فرمانداری گرفته تا اداره‌‌های میراث فرهنگی، ورزش و جوانان و جمعیت هلال‌احمر هیچ‌کدام مسئولیت مشخصی دراین حوزه برعهده ندارند و طبیعت‌گردی دراین منطقه به حال خود رها شده‌است.

چشم به راه اعتبار
فرماندار مشگین‌شهر درباره انتقادهایی که نسبت به خدمت‌رسانی دراین منطقه ازسوی کوهنوردان مطرح می‌شود، می‌گوید: برای ساماندهی برنامه‌های صعود به سبلان، همه ارگان‌ها و دستگاه‌های دخیل باید همکاری کنند. برنامه‌هایی که تاکنون برای ساماندهی مسیر شابیل تا پناهگاه اجرا شده کافی نیست، اما می‌توان گفت که وضعیت نسبت به قبل تاحدودی بهتر شده‌است.
«اکبر صمدی» اظهار می‌کند: به‌دلیل زیبایی‌های موجود در سبلان، تعداد کوهنوردان دراین کوه از «دماوند» و «علم‌کوه» هم بیشتر است. برهمین اساس خودروهایی را موظف کرده‌ایم که همه روزها در ایستگاه شابیل برای انتقال کوهنوردان حاضر باشند، اما در روزهایی که ازدحام زیاد است، به‌ویژه در روزهای تعطیل اواسط تابستان، بی‌نظمی‌هایی مشاهده می‌شود که باید برای رفع آنها اقدام کرد.
وی درباره امدادرسانی به کوهنوردان نیز عنوان می‌کند: نیروهای امدادی همیشه درحال آماده باش هستند و هر زمان حادثه‌ای گزارش شود، در محل حضور می‌یابند و تاکنون چندبار کوهنوردان مفقود شده را نجات داده‌اند که نشان می‌دهد حضور موثری درمنطقه دارند.
صمدی اضافه می‌کند: با توجه به شرایط کنونی، نیاز به توسعه پناهگاه احساس می‌شود، اما برای تحقق این موضوع اعتبارهای موردنیاز باید اختصاص یابد که تاکنون آنچنان که باید، محقق نشده‌است.