رسانه محبوب نسل Z
رسانه مورد علاقه دهه‌هشتادی‌ها چیست؟ اینطور به‌نظر می‌رسد که دهه هشتادی‌ها بیشتر در رسانه‌های تصویری مانند اینستاگرام، آپارات و یوتیوب فعالیت دارند
خدیجه نوروزی- روزنامه‌نگار
دهه‌هشتادی‌ها همان نوجوان‌هایی هستند که کارهای عجیب و غریب و غیرمتعارف‌شان، نسل دهه‌های قبل از خود را متحیر کرده است. آنقدر کم‌حوصله هستند که حتی زبان محاوره را هم تغییر داده‌اند و آنقدر از واژه‌های غیرفارسی در کلام‌شان استفاده می‌کنند که اگر پای صحبت دو نوجوان دهه‌هشتادی بنشینید به سرعت از واژه‌های رواج‌یافته بین هم‌سن و سالان خود استفاده می‌کنند که قدرت پردازش به شما نمی‌دهند و وقتی به‌خود می‌آیید متوجه می‌شوید که 50درصد گفت‌وگو را متوجه نشده‌اید. حالا باید دید این نسل با این همه رفتارهای عجیب و غریب. کدام فضای رسانه‌ای و چرا آن فضا را دوست دارند و به‌طور 24ساعته در آن فضا زندگی می‌کنند؟
حضور دائمی در فضاهای اینترنتی
دهه‌هشتادی یا نسل Z را باید حاکمان فضای مجازی نامید؛ نسلی که با دنیای مجازی بزرگ شده و آن را متفاوت از نسل قبل خود تجربه کرده‌اند. البته تقصیری هم ندارند، خواسته یا خواسته در معرض بارش‌های رسانه‌ای قرار دارند و قطعا از این موضوع تأثیر می‌پذیرند. از وقتی چشم باز کرده‌اند در اطراف خود به‌طور گسترده‌ای با فناوری‌های پیشرفته‌ای نظیر وب جهان‌گستر، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسانی فوری، خدمات پیام‌کوتاه، ام‌پی‌تری پلیرها، تلفن‌های همراه و یوتیوب مواجه بوده‌اند. به همین دلیل برخی به این نسل نام شهروندان دیجیتال داده‌اند. هیچ نسلی به‌اندازه دهه هشتادی‌ها با مسئله زیستن هم‌زمان در دو جامعه موازی با دو هنجار متفاوت و پرسشگری درخصوص کیستی «من مجازی» و «من واقعی» روبه‌رو نبوده است. مهم‌ترین خصوصیت دهه‌هشتادی‌ها زندگی در فضای مجازی است. چیزی که به افکار، خصوصیات و نگرش آنها جهت می‌دهد، همین فضاست. در بعدی فراتر آنها مشتری‌های دائمی فضای‌های اینترنتی هستند. دنیای مجازی برای آنها به‌مراتب لذت‌بخش‌تر از دنیای واقعی است؛ چراکه آنها نمی‌خواهند زیر بار ارزش‌ها و هنجارهای نسل‌های قبل از خود باشند و به‌دنبال یک سبک زندگی کوتاه و متفاوت از گذشته هستند. به‌واسطه اقتضای سن‌شان و تجربه کمی که دارند خیلی راحت‌تر اخبار و وقایع مختلف را در دنیای مجازی باور می‌کنند. آنها در این فضا احساس امنیت و آرامش بیشتری دارند تا در فضای واقعی. دهه هشتادی‌ها فرزندان دنیای مجازی هستند و همسو با این فضا پرورش یافته‌اند، از همین روست که برای پردازش اطلاعات با سرعت بالا برای خود در حال خلق زبانی جدید هستند و حضور در پیام‌رسان‌هایی مانند توییتر، تلگرام و واتساپ مهارت‌های خلاصه‌نویسی و خلاصه‌گویی این نوجوانان را تقویت کرده است؛ در واقع هر چه نوجوانان زمان بیشتری را در فضای مجازی سپری کنند، تأثیر بیشتری را از الگوها و فرهنگ رایج در این فضا خواهند گرفت و خود نیز به بازتولید این محتواها می‌پردازند.
علاقه‌مند به فضای تصویری
اهل خودنمایی و تظاهرند و جزء به جزء زندگی‌شان را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند و حضور فعالی در صفحات چهره‌های مشهور و سلبریتی دارند. در این فضاها به‌راحتی با هم‌سن و سالان خود ارتباط می‌گیرند و تبادل اطلاعات می‌کنند. از آنجا که بحث لاکچری، بازی مورد علاقه دهه‌هشتادی‌هاست و این نسل زندگی تجملی را دوست دارد و از نمایش‌دادن آن لذت می‌برد بنابراین آنها را بیشتر در شبکه‌های اجتماعی تصویری مانند اینستاگرام می‌بینید که در حال دیدن و لایک‌کردن و کامنت‌گذاشتن هستند یا در حال پست‌گذاشتن و به نمایش‌گذاشتن سبک زندگی خاص خود. مانند بچه‌های دهه‌شصت، قضاوت دیگران اصلا برایشان مهم نیست و همین عامل موجب می‌شود تا در نمایش‌های مجازی به‌دنبال سبک‌های خلاقانه و جدید در نوع کلام، رفتار و پوشش باشند. در چند سال اخیر هم تابوشکنی‌های زیادی از آنها در فضاهای رسانه‌ای تصویری دیده شده. بیشتر با زبان بدنشان حرف می‌زنند و تلاشی برای پوشیده نگاه‌داشتن حالات و احساسات‌شان ندارند. با خودشان احساس راحتی دارند و از همین روست که دوست دارند همه آنچه هستند را در فضای مجازی به تصویر بکشند. فضای مجازی تصویری بیشتر به آنها این حس را القا می‌کند که هویتی دارند و آن هویت از سوی مخاطبان مورد توجه است. فضای مجازی تصویری مانند اینستاگرام و آپارات و یوتیوب به دهه هشتادی‌ها کمک می‌کند تا توانمندی‌ها و استعدادهایشان را بهتر بروز دهند و حس کنند آنقدری قدرت دارند که بتوانند در این فضا به خواسته‌هایشان برسند. شبکه‌های اجتماعی فیسبوک، مسنجر فیسبوک، توییتر، واتساپ، اخیرا کلاب هاوس و فضایی مانند اسنپ چت به‌خاطر فضای جالبی که درخصوص بارگذاری موقت عکس دارد از فضاهای مورد علاقه نوجوانان هستند. سایت‌های اشتراک‌گذاری ویدئو یوتیوب، آپارات و تماشا هم از فضاهای مجازی مورد علاقه نوجوانان دهه‌هشتادی است که با حضور فعال خود ایده‌های خلاقانه‌شان را برای کاربران به اشتراک می‌گذارند.
اینجا زمان کند می‌گذرد
دنیای بیرون، برایشان خسته‌کننده است. همانطور که خود تحت کنترل فضای مجازی هستند، دلشان می‌خواهد محیط افراد را هم تحت کنترل و خواسته‌های درونی خود درآورند؛ حتی رسانه‌ها را. لذا ابزاری مانند تلویزیون و ماهواره خیلی برایشان جذابیتی ندارد چون تحت کنترل‌شان نیست. برنامه‌های در حال پخش این رسانه‌ها اجازه اظهارنظر به آنها نمی‌دهند و قدرت انتخاب را از آنها سلب می‌کنند. مثلا نمی‌توانند قسمتی از برنامه را با کنترل به عقب یا جلو ببرند. دوستان هم‌سن و سال خود را در این فضا نمی‌بینند و مجبورند به تنهایی روی مبل بنشینند و به کادر تلویزیون خیره شوند. این حس کند پیش‌رفتن زمان آنها را کلافه می‌کند لذا چنین رسانه‌هایی خیلی برایشان جذاب نیست. تماشای برنامه‌های تلویزیونی حس هیجان، تجمل‌گرایی و تنوع‌طلبی‌شان را ارضا نمی‌کند. آنها دوست دارند با سرعت نور حرکت کنند. خیلی اهل ادبیات، اهل تفکر و تعمق به شیوه نسل‌های گذشته نیستند، بنابراین تماشای اخبار، مستندهای علمی، گفت‌وگوهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی، برنامه‌های مذهبی و اعتقادی برایشان جذابیتی ندارد. حتی اگر بخواهند فیلم، سریال و تاک‌شوهای مورد علاقه‌شان را دنبال کنند، ترجیح می‌دهند از شبکه‌های خانگی این نیازشان را برطرف کنند تا اینکه بخواهند پای برنامه تلویزیونی بنشینند. البته برنامه‌های تلویزیونی برای گروه سنی نوجوانان هم آنقدر کم ساخته می‌شود که این بهانه را به‌دست این قشر کم‌حوصله و یاغی می‌دهد که به سراغ رسانه‌های جذاب‌تر بروند.
