یادداشت
به نوجوانان امیدوار باشیم
فریبا خانی- روزنامه‌نگار
12آگوست، 21مرداد از سوی سازمان ملل متحد، روز جهانی نوجوان نامیده می‌شود. شعار امسال «تغییر شکل سیستم‌های غذایی» است و کشورها و مقامات مسئول در این زمینه باید اقدام کنند. اما این روزها حال و روز کشور ما خوش نیست. آنقدر درگیر کرونا هستیم که شاید نتوانیم به این موضوعات فکر کنیم؛ هرچند نوجوانان مهم هستند و غذا و سیستم‌های غذایی برای رشد و سلامتی و آینده آنها مهم است.
کشور ما در پیک پنجم به سر می‌برد غوطه‌ور در رنگ‌های قرمز پررنگ. در این روزها که شمع‌های زندگی خاموش می‌شود و بُهت و مرگ در هر خانه‌ای را زده است، نوجوانان بیشتر از گروه‌های سنی دیگر آسیب خواهند دید. اگر دهه شصتی‌ها می‌گویند ما نسل سوخته و بربادیم... این نسل هم فردا خواهد گفت که «ما نسل سوخته‌ایم از یک پاندمی ترسناک و مرگ‌آور».
بعد از کرونا اکثر کشورهای جهان و خیلی از خانواده‌ها دچار مشکلات اقتصادی شده‌اند و کشور ما هم با مشکلات اقتصادی دست به گریبان است. نداشتن‌ها و مشکلات اقتصادی برای نوجوانان فشار روحی و روانی بیشتری ایجاد کرده است. از دست دادن والدین در اثر کرونا و رنج فقدان را هم اضافه کنید. گروه زیادی از نوجوانانی که دچار کرونا شده‌اند، از اختلالات بویایی رنج می‌برند که شاید در بین بزرگسالان کمتر باشد. در مطب پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی نوجوانانی را می‌بینید که بوی قیر و بوی ماهی گندیده استشمام می‌کنند. پروفسور نرمال کومار، رئیس انجمن جراحان گوش، حلق و بینی بریتانیا، این علائم را «بسیار عجیب و منحصر به فرد» توصیف کرد. برخی از نوجوانان دچار «پاروسمیا» یا توهم بویایی شده‌اند. قطع‌شدن ارتباطات اجتماعی با گروه‌های همسال هم آسیب دیگری است و روانشناسان معتقدند نوجوانان را باید تشویق کرد با دوستان خود از طریق شبکه‌های اجتماعی با نظارت والدین ارتباط داشته باشند تا کمتر احساس تنهایی و افسردگی کنند. البته که ما می‌دانیم محدودیت حضور در فضاهای ورزشی و بازی‌های گروهی باعث درون‌گرایی و سوق دادن بیشتر آنها در فضاهای مجازی شده است. حالا در این حال و هوای نه‌چندان خوب، طرح صیانت از حقوق کاربران اینترنتی، گروه نوجوان را بیشتر از بزرگسالان نگران کرده است. انجمن صنفی نویسندگان کودک و نوجوان چندی پیش به این طرح واکنش نشان داد.
در بخشی از بیانیه این انجمن می‌خوانیم: «تجربه‌های ناموفق گذشته در جایگزینی نرم‌افزارهای داخلی است. نمونه بارز آن برنامه ناموفق «شاد» در آموزش و پرورش بود که سرانجام آموزگاران و مربیان را ناچار کرد از همان شبکه‌های اجتماعی برای امور آموزشی استفاده کنند.» در 2 دهه گذشته ما تغییرات چشمگیری در نوجوانان داشته‌ایم. جامعه‌شناسان می‌گویند نسل‌ها هر 30سال یک‌بار تغیر می‌کنند و اما این روند تغییر در 2 دهه گذشته به‌خاطر گستردگی اطلاعات و فضای مجازی و آشنایی با زبان‌های دیگر، رشد چشمگیری داشته است. آنها به کمک همین فضای مجازی با آسیب‌های محیط‌زیست و خطراتی که زمین را با خود مواجه می‌کند، آشنا شده‌اند و خیلی از نوجوانان در سراسر دنیا برای نجات زمین فعالیت می‌کنند.
به هر حال امروز به مناسبت روز جهانی نوجوان چه خوب است به این گروه سنی بیشتر توجه کنیم. به‌جای همه نگرانی‌ها مهارت این گروه را در فضای مجازی بالا ببریم و آموزش و پرورش باید نقش اول این ماجرا باشد.
نیل گیمن، نویسنده و خالق کمیک‌استریپ، در کتاب «مرد ماسه‌ای» می‌نویسد: «من فهرستی از آنچه در مدرسه به ما یاد نمی‌دهند را تهیه کرده‌ام. آنها به ما یاد نمی‌دهند که چگونه کسی را دوست بداریم، آنها به ما یاد نمی‌دهند که چگونه در گمنامی از زندگی لذت ببریم و... آنها به ما یاد نمی‌دهند که به کسی که در حال مرگ است، چه بگوییم. آنها به ما هیچ‌چیز که ارزش یاد گرفتن داشته باشد یاد نمی‌دهند.» اما بیایید یاد بدهیم و به نوجوانان امیدوار باشیم.
