عبور دلار از 26هزارتومان

قیمت دلار دیروز بار دیگر وارد کانال 26هزار تومان شد و قیمت طلا هم به‌دنبال رشد قیمت دلار با افزایش مواجه شد. این برای دومین‌بار در 10روز گذشته است که قیمت دلار از این مرز فراتر می‌رود. همزمان ابهام‌ها درباره آینده مذاکرات هسته‌ای همچنان پابرجاست و برنامه‌های بانک مرکزی هم درباره توسعه معاملات بازار متشکل ارزی نامشخص است.
به‌گزارش همشهری، تنگناهای ارزی همچنان ادامه دارد و همین عامل موجب‌شده قیمت ارز به نزول تمایلی نداشته باشد. از نظر تئوری‌های اقتصادی، کاهش ذخایر ارزی یکی از دلایل رشد قیمت دلار است. در طول چند سال گذشته به‌ویژه از سال1397 تاکنون، تحریم‌ها از کانال کاهش ذخایر ارزی ایران، نقش پر‌رنگی در افزایش تنگناهای ارزی دولت و رشد قیمت دلار داشته‌اند. درآمدهای نفتی ایران با تداوم تحریم‌ها کاهش یافته است در نتیجه آینده مذاکرات هسته‌ای برای بازار ارز اهمیت بسیار زیادی دارد. برخی تحلیلگران بر این باورند که درصورت شکست مذاکرات و تداوم تحریم‌ها، این پتانسیل وجود دارد که قیمت ارز به سرعت افزایش یابد. به باور آنان در مقابل، با رفع تحریم‌ها، درآمد‌های ارزی دولت افزایش می‌یابد و این موضوع می‌تواند مانع از رشد قیمت دلار شود.
مذاکرات هسته‌ای در وین به‌دلیل برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران از خرداد‌ماه امسال متوقف شده است. قرار شده دور جدید مذاکرات در دولت سیزدهم دنبال شود. حالا اما مشخص نیست آیا مذاکرات هسته‌ای در وین به احیای برجام منجر خواهد شد یا دور تازه مذاکرات در مسیری متفاوت از دولت قبل دنبال خواهد شد؟ ظرف چند‌ماه گذشته ابهام‌های زیادی در مورد انجام توافق ایجاد شده اما با این حال سید ابراهیم رئیسی در طول یک هفته گذشته چندبار به مناسبت‌های مختلف تأکید کرده به‌دنبال مذاکره برای رفع تحریم‌‌هاست. قیمت دلار ظرف یک‌ماه گذشته تمایل زیادی به رشد پیدا کرده، حالا که چند روز از آغاز به‌کار رئیس‌جمهور جدید می‌گذرد و در شرایطی که هنوز کابینه جدید مستقر نشده، به‌نظر می‌رسد این تمایل بیشتر از گذشته شده است.

عبور از 26هزار تومان
در مبادلات روز سه‌شنبه قیمت هر دلار آمریکا بار دیگر از مرز 26هزار تومان عبور کرد و تا لحظه تنظیم این گزارش به 26هزارو150تومان رسید. این برای دومین‌بار در 10روز گذشته است که قیمت دلار از مرز 26هزار تومان عبور می‌کند. دیروز همچنین به‌دنبال رشد قیمت دلار، قیمت طلا و سکه هم با رشد مواجه شد؛ به‌طوری که قیمت هر سکه طرح جدید با 50هزار تومان رشد به 11میلیون‌و270هزار تومان رسید و قیمت هر مثقال طلا هم از 4میلیون‌و717هزار تومان عبور کرد.
به‌گفته تحلیلگران بنیادی، رفع نشدن تحریم‌ها و شکست مذاکرات هسته‌ای می‌تواند به رشد قیمت دلار و به‌دنبال آن طلا منجر شود. به باور برخی کارشناسان اقتصادی، بار روانی شکست مذاکرات هسته‌ای و چشم‌انداز تداوم تحریم‌ها اثر زیادی بر بازار ارز دارد و اثر آن همانند خروج آمریکا از برجام خواهد بود. در آن دوره قیمت هر دلار آمریکا از 18اردیبهشت تا 4مهر97 بیش از 200درصد رشد کرد. از نظر تکنیکی نیز چنانچه قیمت هر دلار آمریکا از محدوده 26هزارو800تومان عبور کند، می‌تواند تا مرز 32هزار تومان صعود کند. طبق تجربه سال‌های اخیر، رشد قیمت دلار خود می‌تواند به رشد قیمت مسکن، بازار سهام، بازارهای کالا و خدمات و افزایش تورم منجر شود.

راهکار‌هایی برای مدیریت بازار
آنطور که اکبر کمیجانی، رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: مدیریت واردات و تامین ارز ترجیحی کالاهای اساسی و ضروری، طراحی و عملیاتی‌کردن سازوکارهای ویژه ازجمله تهاتر برای دریافت‌ها و پرداخت‌های ارزی و گسترش عملیات بازار متشکل ارزی از سیاست‌های ارزی بانک مرکزی است.
با وجود برنامه‌های بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز اما تحلیلگران بر این باورند که برای مدیریت بازار ارز بانک مرکزی باید راهکار‌های دیگری را در پیش بگیرد به‌ویژه آنکه ممکن است مذاکرات هسته‌ای با شکست مواجه شود. در چنین شرایطی ضروری است بانک مرکزی به سرعت راهکارهای نو‌آورانه‌ای را برای مدیریت بازار ارز به اجرا دربیاورد. به‌باور اغلب تحلیلگران اقتصادی تاسیس بورس ارز یکی از راهکارهای مدیریت بازار ارز است که حتی با فرض شکست در مذاکرات هسته‌ای می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار ارز کمک کند. بانک مرکزی از 2سال پیش زمینه‌های تاسیس بورس ارز را در قالب بازار متشکل ارزی فراهم کرد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد عملکرد این بازار چندان موفق نبوده است. هم‌اکنون بخش عمده معاملات بازار متشکل ارزی به مبادلات نقدی ارز اختصاص یافته و از ابزار‌های مشتقه برای پوشش ریسک حاصل از نوسان ارز خبری نیست. خبر‌های دریافتی نشان می‌دهد برخلاف آنچه رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید، نهاد ناظر بازار پول برای توسعه معاملات بازار متشکل در قالب بورس ارز اراده جدی ندارد. محمد‌علی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس هم در این‌باره به همشهری می‌گوید: در شرایط فعلی سازمان بورس با همکاری بانک مرکزی در تلاش است که زمینه تاسیس بورس ارز را فراهم کند اما مسیری که در شرایط فعلی با بانک مرکزی دنبال می‌شود، کند است. به‌گفته او، تاسیس بورس ارز می‌تواند به مدیریت بازار ارز کمک کند و محیط با‌ثبات‌تری را در اقتصاد ایجاد کند.
در عین حال، برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که صدور مجوز برای افتتاح حساب سپرده‌های ارزی یکی از راهکار‌هایی است که به مدیریت بازار ارز کمک می‌کند. در طول سال‌های گذشته تحلیلگران و اقتصاددانان زیادی به دولت توصیه کرده‌اند که مجوز افتتاح حساب‌های ارزی را صادر کند چراکه افزایش تعداد سپرده‌های ارزی خرد خود می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار ارز و افزایش مبادلات ارزی کمک کند. حتی پیش از این برخی نمایندگان مجلس از بررسی طرح‌هایی خبر داده بودند که براساس آن به برخی حساب‌های ارزی سود ارزی نیز پرداخت می‌شد اما در نهایت خبری از این وعده‌ها نشد و طرح صدور مجوز افتتاح سپرده‌های ارزی نتیجه‌ای در‌بر‌نداشت.
به باور اقتصاد‌دانان، چنانچه متقاضیان بتوانند از طریق افتتاح حساب ارزی در بانک‌ها سود ارزی دریافت کنند، منابع ارزی بانک‌‌ها افزایش خواهد یافت و این خود می‌تواند عاملی برای مدیریت بازار ارز باشد، با این حال، دولت دوازدهم اقدام عملی در این‌باره انجام نداد و حتی برخی حساب‌های ارزی را به ریالی تبدیل کرد و به از دست رفتن اعتماد سپرده‌گذاران ارزی منجر شد.
عزت‌الله یوسفیان ملا، کارشناس اقتصادی و نماینده سابق مجلس در این‌باره می‌گوید: مناسب است تا برای پرداخت سود ارزی به سپرده‌های ارزی به دلار، طرحی در مجلس به تصویب برسد که در این صورت خزانه کشور تکان خواهد خورد و قیمت ارز هم پایین می‌آید.
به‌گفته او، به خدمت نگرفتن راه‌های اینچنینی دولت را به سمت چاپ اسکناس بدون پشتوانه سوق خواهد داد که رشد تورم و بالا رفتن نقدینگی را به‌دنبال دارد. به‌گفته او، در شرایط فعلی ارز خانگی می‌تواند به اقتصاد کمک کند درحالی‌که دولت قبل هیچ کاری برای جذب این پس‌انداز‌های ملی انجام نداد.