یادداشت
تحول زندگی شهری با آینده‌نگری
محمدباقر بهشتی- استاد اقتصاد، دانشگاه تبریز و عضو سابق شورای شهر
تبریز با تاریخ 3500ساله خود، همیشه نقشی اساسی در تمدن ایران داشته است. فهرست بلندبالای افتخارات این شهر در همه سده‌ها چنان پربار است که نمی‌توان آنها را برشمرد، در دوره ایلخانی و در دانشگاه ربع رشیدی از سراسر جهان دانشجو در این شهر تحصیل میکرد. از دوره قاجار به بعد شاهان آینده در آن تربیت میشدند. در دوران معاصر آغازگر مشروطه بود و 14مرداد را که روز امضای فرمان مشروطه به‌دست مظفرالدین شاه است، به همین دلیل روز تبریز نامیده‌اند.
تا سال‌ها تبریز محل دریافت تفکرات مدرن از اروپا و پردازش و انتقال آن به باقی کشور بود و این موضوع نقش و اهمیت آن دوران را نشان میدهد.
به‌عنوان یکی از اعضای شورای شهر تبریز در 4سالی که گذشت، به همراه دیگر اعضای شورا تلاش بسیار کردیم تا تبریزی پیشرو داشته باشیم یا دست‌کم زمینه را برای داشتن چنین شهری آماده کنیم. شاید مهم‌ترین کار در این راستا، تهیه سند چشم‌انداز 12ساله تبریز باشد. این سند که در سال 1409به پایان می‌رسد با توجه به اهداف توسعه پایداری که سازمان ملل متحد برای سال 2030درنظر گرفته تهیه شده است.
ادامه اجرای این سند در دور بعدی شورا و فعالیت مدیران شهری جدید باید اتفاق بیفتد. برنامه برای تبریز آینده اکنون آماده است و مدیران جدید می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند. به جز این تبریز کاندیدای شهر خلاق ادبی در یونسکو هم است که تأیید آن می‌تواند برای شهر موقعیت و برند بسیار خوبی باشد.
متأسفانه همچون دیگر شهرهای ایران تبریز هم مسائل خاص خود را دارد، شاید یکی از مهم‌ترین آنها نوع نگاه مدیران برای گسترش آن باشد. ما در ایران به جای آنکه شهر را برای انسان‌ها بسازیم، فقط آنها را به شکل فیزیکی گسترش دادهایم. درحقیقت انسان‌ها فقط درجایی که ساخته شده سکونت داده شده‌اند و این با کرامت انسانی سازگار نیست. نگرش ما در شهرسازی باید نو باشد. به تهران نگاه کنید، بیشتر جمعیت کشور در تهران و شهرهای اطراف آن ساکن هستند، فقط برای تامین آب این جمعیت چندین سد ساخته شده است، نباید اجازه دهیم که این شکل از تراکم جمعیت برای تبریز هم اتفاق افتد، زیرا چنین اتفاقی به‌معنای واقعی کلمه ویرانی شهر خواهد بود.
متأسفانه تفکر آینده‌نگرانه در ما ضعیف است. در شهرهای ما تغییر کاربری، تراکم‌فروشی بدون برنامه و تخلفات 3عامل مهم در توسعه نیافتگی است؛ 3عاملی که به راحتی مسیر را برای کسب مال نامشروع باز می‌کند. تلاش شورای شهر تبریز این بود که با افزایش فضای سبز به جای فروش و تغییر کاربری آنها، ضابطهمندکردن فروش تراکم و پیشگیری و برخورد با تخلفات از به بیراهه رفتن مدیریت تبریز جلوگیری کند.
ایران نعمتهای زیادی دارد، اما مشکل ما عمل بدون تفکر است. شاید بهتر باشد که ما به‌عنوان مدیران شهر محافظه‌کاری و گذشته‌نگری را کنار بگذاریم. امیدوارم در آستانه روزی که «تبریز» نام گرفته است، مدیران بعدی شهر آینده نگر باشند زیرا در این شرایط است که میتوانیم نیروهایمان را بسیج و در زندگی شهری تحول ایجاد کنیم.
در همینه زمینه :
